Als de woordvoerder van president Trump naar de BBC kijkt, heeft ze meteen een rotdag. Het is een „linkse propagandamachine”, zei Karoline Leavitt vorige week in de Britse krant The Telegraph. „100% fake news.” En dus onthaalt ze het opstappen van zowel de algemeen directeur als de nieuwstopvrouw van de Britse omroep zondag als overwinning.
Trump is in oktober 2024 verkeerd geciteerd in een documentaire van de BBC. In de uitzending roept hij aanhangers op om te vechten, in aanloop naar de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Die zin was bij elkaar geknipt uit twee fragmenten. Dat werd vorige week bekend, leidde tot veel ophef, waarop de algemeen directeur Tim Davie en nieuwshoofdredacteur Deborah Turness zondag bekendmaakten op te stappen.
Hun vertrek lijkt voor de Amerikaanse president niet genoeg: maandag stuurde hij alsnog een brief naar de Britse omroep waarin hij dreigt met gerechtelijke stappen. Ed Davey, de leider van de Britse liberaal-democraten ziet daarin een bedreiging van „nationaal belang”, en roept premier Starmer op de bemoeienis ook als zodanig te benoemen.
Samir Shah, de voorzitter van de BBC, had toen al zijn excuus aangeboden – niet direct aan Trump, maar aan het Britse publiek. „Sorry”, schreef hij aan de cultuurcommissie van het Britse Lagerhuis, de BBC heeft een „verkeerde inschatting” gemaakt.
Maar het verhaal is groter dan één incident. Het is duidelijk dat er een „oprechte zorg is over redactionele standaarden en fouten”, schrijft BBC-presentator Nick Robinson over de situatie. „Er wordt óók een politieke campagne gevoerd door mensen die de organisatie kapot willen maken. Beide dingen gebeuren tegelijkertijd.”
BBC-directeur Tim Davie heeft zijn ontslag aangeboden.
AFP
Zoom in
Voor de BBC komt het schandaal bijzonder ongelegen: de vergunning voor de publieke omroep moet elke tien jaar worden vernieuwd. De huidige Royal Charter loopt af tegen het einde van 2027. De omroep waar 21.000 mensen werken, staat onder druk en zo’n schandaal kan veel schade aanrichten. Na rampjaar 2004, toen het ‘Hutton-rapport’ vernietigend oordeelde over onpartijdigheid rond berichtgeving over Irak, had een derde van de Britten het vertrouwen verloren in de omroep.
Kemi Badenoch, leider van de Britse conservatieven, zei al tegen de BBC dat de omroep „niet moet verwachten dat de maatschappij die blijft financieren, tot hij kan laten zien echt onpartijdig te zijn.”
De woorden van Trump
Oktober 2024. In een documentaire van het programma Panorama, Trump: A Second Chance, ziet de kijker Trump spreken op 6 januari 2021. De uitslag van de presidentsverkiezingen zou die dag formeel worden bevestigd – Trump verloor van Biden. „We gaan naar het Capitool en ik zal bij jullie zijn en we vechten, we vechten als een bezetene”, zegt Trump in de BBC-documentaire.
Hij heeft die woorden niet op die manier uitgesproken. Eerst zei hij: „We gaan naar het Capitool en ik zal bij jullie zijn.” Zo’n vijftig minuten later: „We vechten, we vechten als een bezetene.” Die twee uitspraken vonden achtereen plaats, maar het was in de uitzending onvoldoende duidelijk dat ze niet rechtstreeks achter elkaar zijn uitgesproken.
De toespraak is bewerkt om „de boodschap van de toespraak van president Trump over te brengen, zodat het publiek beter zou begrijpen hoe die is ontvangen door de supporters van Trump”, legt BBC-voorzitter Shah maandag uit in zijn brief aan de cultuurcommissie.
Een meerderheid van de Amerikaanse Senaat bevond Trump tijdens een afzettingsprocedure overigens schuldig aan het aanzetten tot een opstand. Maar de twee derde meerderheid die nodig was om hem uit het openbaar ambt te weren werd niet gehaald, zodat hij toch mee kon blijven doen aan presidentsverkiezingen.
De brief
Het nieuws van de bewerkte woorden kwam uit een uitvoerige interne brief van oud-journalist Michael Prescott, die tot afgelopen juni drie jaar als onafhankelijk adviseur bij de BBC’s Editorial Guidelines and Standards Board had gewerkt. Prescott ging er weg met „grote en onopgeloste zorgen” over de BBC. Hij schrijft over de geknipte woorden van Trump, maar ziet ook „systemische problemen” in de verslaggeving van de BBC.
Die door hem gesignaleerde systemische problemen sluiten aan bij de kritiek die Britse conservatieven vaker hebben: te weinig ruimte voor „moeilijke vragen over de trans agenda”, en te weinig de nadruk op het leed van Israeliërs in de berichtgeving. Israël, schrijft Prescott, wordt afgeschilderd als „de agressor”. Hij benadrukt overigens in de brief dat zijn kritiek op de BBC „zonder politieke agenda” is.
Niet corrupt
De brief van Prescott belandt in een klimaat van discussie over de BBC, en kon misschien juist daarom zulke gevolgen hebben. Na publicatie pleitte Kemi Badenoch, leider van de Britse conservatieven, voor ontslagen aan de BBC-top.
Verschillende Britse media vragen zich af of de discussie ook intern wordt aangewakkerd. Daarbij wijzen de BBC en The Guardian naar sir Robbie Gibb, een BBC-redacteur die de omroep verruilde om hoofd communicatie te worden voor Theresa May, en vervolgens terugkwam als lid van het bestuur van de omroep.
De BBC doet gewoonlijk uitgebreid verslag van onrust in eigen bedrijf, en citeert anonieme BBC-medewerkers die stellen dat zij onder meer van Gibb „vanuit een politieke overtuiging” aanhoudende kritiek op hun verslaggeving kregen.
Discussie over de BBC-verslaggeving leeft onder allerlei gezindten, zeker rondom de verslaggeving over Israël en Gaza. Ruim honderd BBC-medewerkers ondertekenden deze zomer een brief waarin ze hun werkgever beschuldigden van anti-Palestijns racisme. In oktober berispte de Britse mediawaakhond Ofcom de BBC, omdat de zoon van een plaatsvervangend minister in de Hamas-regering hoofdpersoon bleek te zijn in de documentaire How to Survive a Warzone.
Raffi Berg, Midden-Oostenredacteur van de BBC, voert ondertussen zijn eigen juridische gevecht: hij klaagt journalist Owen Jones aan, die hem in een artikel op de onderzoeksjournalisieke substack Drop Site beschuldigt van te zeer pro-Israëlische berichtgeving.
Premier Keir Starmer (Labour) heeft zich (nog) niet geschaard achter de oproep van Ed Davey om Trumps inmenging te veroordelen, maar verwerpt maandag wel de beschuldigingen van institutionele vooringenomenheid.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.