•
Gisteren
•
leestijd 3 minuten
•
1774 keer bekeken
•
bewaren
Henk Krijnen is politicoloog, publicist en medeoprichter van de website progressief.nu
Persoon volgen
Anderhalve week na de verkiezingen wijdden al heel wat kranten en weekbladen beschouwingen aan de tegenvallende verkiezingsuitslag voor GroenLinks-PvdA. Dit artikel is de weerslag van mijn zoektocht naar een grootste gemene deler in de gepresenteerde commentaren en analyses.
De mediaberichtgeving over de verkiezingsnederlaag van GroenLinks-PvdA wijst in opvallend eensluidende richting: het probleem gaat veel dieper dan de persoon van Frans Timmermans. De partij kampte met een combinatie van strategische, inhoudelijke, organisatorische en communicatieve tekortkomingen. Deze roepen samen een beeld op van een fusiepartij zonder scherp profiel of emotionele aantrekkingskracht.
Tekortschietende politieke strategie
De campagne wordt breed gezien als amateuristisch en stuurloos. Er was geen herkenbare strategie of centrale boodschap. De leiding was onervaren, de interne coördinatie gebrekkig en er werd onvoldoende geluisterd naar feedback uit de fractie.
De partij koos voor een rationele en defensieve opstelling: ze reageerde op rechtse frames (zoals “radicaallinks” en “linkse elite”) in plaats van zelf het debat te bepalen. Het gekozen vijfpuntenplan was te complex, zonder emotionele kern. Ook werd enkele keren van hoofdonderwerp gewisseld en op het issue waar zij ‘hoofdeigenaar’ van is – klimaatbeleid – werd nauwelijks ingezet.
Ideologische en inhoudelijke vaagheid
De partij miste een helder sociaal-economisch verhaal. Abstracte termen als “bestaanszekerheid” sloten niet aan bij de taal van gewone kiezers. Het morele, soms belerende, karakter van de boodschap riep eerder afstand op dan hoop. De campagne negeerde ook thema’s die voor veel kiezers belangrijk zijn, zoals migratie en problemen die samenhangen met de multiculturele samenleving.
In plaats van de strijd tegen ongelijkheid te verbinden aan sociale en culturele thema’s koos de partij voor voorzichtigheid. Tegelijkertijd ontbrak een overtuigend offensief geluid: waar buitenlandse progressieven succes boekten met een scherp-linkse koers – direct, economisch-strijdvaardig en geworteld in gemeenschappen – bleef GroenLinks-PvdA hangen in nuance en voorzichtigheid.
Smalle kiezersbasis, beperkt netwerk
De partij heeft een structureel smalle kiezersbasis: hoogopgeleid, stedelijk, seculier. Traditionele arbeiders en praktisch opgeleiden, van welke afkomst dan ook, voelen zich niet meer aangesproken. Jongeren en mensen met een migratieachtergrond herkennen zich evenmin in het huidige linkse discours.
De partij weet niet meer “met wie ze praat”, en heeft geen duurzaam netwerk in buurten waar wantrouwen jegens de politiek het grootst is. Terwijl de nieuwe internationale linkse bewegingen juist grassroots-organisatie als motor gebruiken, ontbreekt bij GroenLinks-PvdA dit verbindende fundament. De belofte van “een nieuwe brede volkspartij” bleef uit.
Afstandelijke communicatie
De communicatie was technocratisch en afstandelijk. Frans Timmermans werd gezien als intellectueel en bestuurlijk bekwaam maar ontoegankelijk. Zijn toon was bestuurlijk, niet inspirerend. De partij communiceerde “met het hoofd, niet met het hart”, waardoor ze de gevoelsmatige verbinding met haar potentiële achterban verloor.
GroenLinks-PvdA straalde weinig energie, hoop of menselijkheid uit, terwijl kiezers juist op zoek zijn naar emotie, richting en verbinding. Waar Rob Jetten en D66 een herkenbare vibe van optimisme wisten te creëren (“Het kan wél”), bleef GroenLinks-PvdA steken in verantwoording en nuance. Het imago van elitair moralisme bleef aan haar kleven.
Onvoltooide fusie, geen nieuw leiderschap
De fusie is structureel en cultureel onvoltooid: de PvdA-cultuur van bestuurlijke voorzichtigheid botst met de idealistische stijl van GroenLinks. De partijen bleven – ondanks inspanningen om eenheid uit te stralen – herkenbaar als twee aparte identiteiten. Dit veroorzaakte verwarring over wie de partij eigenlijk was en maakte haar kwetsbaar voor kritiek.
Er is waardering voor de manier waarop Frans Timmermans de campagne voerde. Zelfs het woord “foutloos” valt. Maar dit laat onverlet dat de campagne te veel om één man draaide. Zijn negatieve imago speelde hem en zijn partij parten, meer dan nodig was. Er was bovendien geen sprake van vernieuwend leiderschap. Jong talent kreeg geen podium, sterke kandidaat-Kamerleden bleven buiten beeld.
De partij bleef gevangen tussen bestuurlijke degelijkheid en moreel idealisme, zonder herkenbare energie of richting. GroenLinks-PvdA is een partij in transitie, maar zonder duidelijke identiteit. Ze verloor niet omdat haar waarden impopulair zijn, maar omdat ze er niet in slaagde haar idealen te vertalen in een concreet, hoopvol en herkenbaar verhaal dat gewone kiezers raakt. Het vertrek van Timmermans, hoe wrang ook, biedt ruimte voor herbezinning. Maar het fundamentele probleem – een partij zonder duidelijk eigen identiteit en een werkzame politieke strategie – blijft.
Henk Krijnen is politicoloog, publicist en medeoprichter van de website progressief.nu
In totaal raadpleegde ik 17 krantenartikelen (AD: 2; Trouw: 6; de Volkskrant: 4; NRC: 2; Het Parool: 2), 5 weekbladartikelen (De Groene Amsterdammer: 1; VN: 4) en 1 internetpublicatie (Nu.nl: 1}.