Sahra Wagenknecht, oprichter en naamgever van de Duitse politieke partij Bündnis Sahra Wagenknecht, stapt op als partijvoorzitter. Dat maakte ze maandag bekend op een persconferentie in Berlijn. Ze werd daarbij geflankeerd door twee partijprominenten die het voorzitterschap overnemen: de huidige co-voorzitter Amira Mohamed Ali en Europarlementariër Fabio de Masi.

Wagenknecht (Jena, 1969) benadrukte dat zij de links-populistische partij niet verlaat. Ze wil zich minder bezighouden met organisatorische zaken en meer met inhoudelijke kwesties, zoals de ideologische koers van BSW. Ze wordt voorzitter van een commissie die zich buigt over basiswaarden. Wagenknecht: „Ik wil mijn hoofd vrij maken voor zaken waar ik BSW daadwerkelijk mee kan helpen”. BSW haalde bij de Bondsdagverkiezingen begin dit jaar geen zetels. Mocht BSW in de toekomst nog een plek veroveren in de Bondsdag, dan wil ze daar fractievoorzitter worden.

Vanaf nu gebruikt de partij alleen nog de afkorting, zonder de naam van Wagenknecht. Een voorstel om de naam formeel te wijzigen in Bündnis Soziale Gerechtigkeit und Wirtschaftliche Vernunft (Alliantie voor Sociale Rechtvaardigheid en Economische Rede) stuit intern op verzet. Een andere optie is Bürger Schaffen Wandel – Vernunft und Gerechtigkeit (Burgers Creëren Verandering – Rede en Rechtvaardigheid). Zowel de wisseling van het voorzitterschap als de nieuwe naam moeten worden goedgekeurd op een partijcongres op 6 en 7 december in Maagdenburg.

Oekraïne-standpunt

Het terugtreden van Wagenknecht als boegbeeld van BSW betekent mogelijk het einde van een jonge partij die na een zeer succesvol begin in moeilijkheden verkeert. Uit onvrede over de aandacht voor thema’s als antiracisme en gendergelijkheid verliet Wagenknecht in oktober 2023 de socialistische partij Die Linke. Ze had toen al een lange loopbaan in de linkse politiek achter de rug, onder meer als parlementslid voor Die Linke van 2009 tot 2023.

In januari 2024 richtte ze BSW op, de eerste Duitse partij die vernoemd was naar de oprichter. Haar thema’s waren zowel links als rechts: ze pleitte voor een sterke welvaartsstaat en voor hard migratiebeleid. Kritiek op Rusland was taboe; BSW wilde de Duitse steun aan Oekraïne en sancties tegen Rusland beëindigen. Het eerste jaar bracht succes bij de Europese verkiezingen en deelstaatverkiezingen in oostelijke deelstaten. In Thüringen en Saksen werd BSW de derde partij, na AfD en CDU. In Saksen haalde BSW 12 procent van de stemmen.

De landelijke verkiezingen van begin dit jaar pakten anders uit. BSW haalde met 4,97 procent net niet de kiesdrempel van 5 procent en kwam niet in de Bondsdag. Wagenknecht eiste een hertelling, een parlementaire commissie komt in december met het definitieve oordeel. In peilingen scoort BSW nu 3 tot 4 procent. Haar oude partij Die Linke was bij de verkiezingen zeer succesvol, met bijna 9 procent van de stemmen.

Een van de oorzaken van het verlies aan populariteit van BSW is dat de partij gebukt gaat onder interne conflicten. Zo is er een openlijke strijd tussen Wagenknecht en Katja Wolf, minister van Financiën namens BSW in deelstaat Thüringen. Wolf en andere BSW-politici beschouwen het uit de (deelstaat)regering houden van de radicaal-rechtse AfD als prioriteit, Wagenknecht nam AfD-standpunten juist over. Wagenknecht erkende maandag dat het profiel van BSW onvoldoende duidelijk is.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.