Het meerendeel van soldaten die op de Amerikaanse erebegraafplaats liggen, is gesneuveld tijdens de bevrijding van Zuidoost-Nederland en de opmars in Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naast de begraafplaats is ook een bezoekerscentrum. Daar wordt het verhaal van de soldaten verteld. Op twee informatiepanelen wordt de geschiedenis van de zwarte Amerikaanse bevrijders verteld.

Grote bijdrage

Die panelen zijn daar gekomen door inzet van de Nederlandse stichting Black Liberators. “Omdat wij vinden dat die geschiedenis onderbelicht is. De bijdrage van hen is zeer groot geweest”, zegt Theo Bovens. Hij is voorzitter van de stichting en Eerste Kamerlid voor het CDA.

“Zwarte Amerikanen zaten meestal in ondersteunende troepen”, legt Bovens uit. “Een van die eenheden heeft in de winter van 44/45 op een akker buiten het dorp Margraten de begraafplaats aangelegd en duizenden gesneuvelde soldaten daar begraven. Dat was onder zeer moeilijke omstandigheden. Zonder de bijdrage van de zwarte Amerikanen was er geen begraafplaats.”

Boosheid en verdriet

En dus kwamen er in het nieuwe bezoekerscentrum, wat volgens Bovens al behoorlijk wat voeten in de aarde had, twee borden met daarop informatie over de grafdelvers en over sergeant George Pruitt; een zwarte soldaat die net na de oorlog overleed.

Dat die nu verdwenen zijn, zorgt voor boosheid en verdriet bij Bovens. “Het is eigenlijk onbegrijpelijk. Je staat volledig verbaasd van: ‘Hoe kan dit?’ Wat is er fout aan aandacht voor de bijdrage van zwarte Amerikaanse militairen.”

‘Panelen worden gewisseld’

De eigenaar van de begraafplaats de American Battle Monuments Commission, zegt dat de panelen worden gewisseld. Dat snapt Bovens deels. “Dat paneel van George Pruitt, dat kan je wisselen omdat er natuurlijk 8.000 soldaten liggen in Margraten. Dat je daar af en toe eens de een pakt en dan weer de ander, dat zou kunnen. Maar ook dan is het wel raar dat gelijk beide panelen worden weggehaald.”

Vooral voor de nabestaande van de zwarte bevrijders is het echt onbestaanbaar, zegt Bovens. “Die zijn echt zwaar teleurgesteld en zelfs aangeslagen dat dat gebeurt. Alsof hun geschiedenis voor een deel wordt uitgewist en dat is een zeer naar gevoel. Vandaar ook dat het zoveel teweeg brengt in de samenleving.”

Bruikleen

Het kerkhof is in Amerikaanse handen. “Het is ooit door Nederland afgestaan voor eeuwigdurende bruikleen aan de Amerikaanse overheid”, ligt Bovens toe. “Zij zijn dus de baas op de begraafplaats.”

“Maar”, zegt Bovens. “Je moet je aan de andere kant wel realiseren dat alle graven en alle vermisten zijn geadopteerd door families uit de regio en eigenlijk uit heel Nederland. Wij beschouwen deze begraafplaats als die van ons.”

Geen toeval

De Amerikaanse Michelle Moore, is een van die omwonenden die al zo’n 10 jaar voor een graf zorgt. Ze is trots op de geschiedenis van haar landgenoten. “Mijn opa heeft ook gevochten in de Tweede Wereldoorlog en ik heb nu zoons in de leeftijd van de jongens die hier liggen. Hoe ouder ik word, hoe meer het me raakt.”

Ze studeerde zelf Amerikaanse geschiedenis, dat die twee panelen nu verdwenen zijn is voor haar geen toeval. “Ik zie dit overal in Amerika gebeuren.” Ze is bevriend met iemand die geschiedenis geeft op de Amerikaanse legerbasis. “Hij krijgt ook te horen: ‘dit mag je niet zeggen, dit mag je niet zeggen.’ Het is onvoorstelbaar, zeker als geschiedenisleraar.”

‘Wees trots’

Moore bezocht het bezoekerscentrum meerdere keren en maakte ook foto’s van die twee bewuste panelen. “En nu ben ik vandaag weer binnen geweest en die twee panelen zijn de enige dingen die zijn veranderd. Die zijn gewoon weg.” Het maakt haar boos, somber en triest. Maar boos op de medewerkers van de begraafplaats is ze niet. “Die mensen hebben ook gewoon ‘orders’ gekregen.”

Binnenkort ontmoet de burgemeester van Eijsden-Margraten de nieuwe Amerikaanse ambassadeur. Dit onderwerp moet volgens Bovens dan besproken worden. “Het kan geen kwaad om daar toch wat druk op uit te oefenen. Ik zou zeggen: wees trots op je geschiedenis en de bijdrage van de Afro-Amerikaanse bevrijders. Wees trots op de mensen die mede Europa hebben bevrijd en geef dat een plek in de tentoonstelling. Ik zou bijna zeggen: hang die panelen gewoon morgen weer terug.”