Sommige leiders voelen zich extra verantwoordelijk als ze luisteren naar ‘Man in the Mirror’ van Michael Jackson. Anderen krijgen zin in de volgende vergadering met ‘Come Together’ van The Beatles.
Ik verzin dit niet. Een paar weken geleden was ik bij een leiderschapsdag met als thema muziek. Teamleiders vertelden daar onder meer welke muziek hen inspireerde.
Leuk idee. En niet uit de lucht gegrepen. Onderzoek laat zien dat muziek invloed heeft op onze prestaties. Ook op het werk.
Nine to Five
In 1940 begon de BBC met het radioprogramma Music While You Work, bedoeld om de productiviteit in fabrieken te stimuleren. De dagelijkse show, die tot 1967 zou lopen, kreeg navolging in Nederland met programma’s als Muziek terwijl u werkt en Arbeidsvitaminen. Dat laatste programma startte in 1946 en loopt nog altijd. Het is een van de langstlopende radioshows ter wereld.
Of muziek tijdens het werk ook echt werkt, daarover verschillen wetenschappers van mening. De Italiaanse psycholoog Domenico Sanseverino en zijn collega’s zetten allerlei research hierover op een rij. De grote lijn: muziek bevordert positieve emoties en vermindert stress. Dat kan leiden tot betere werkprestaties. Maar al te grote emoties werken juist ondermijnend. Als je bepaalde muziek héél leuk of juist héél vervelend vindt, nemen de prestaties af.
Zoom in
Lastig punt: de effecten van een stukje muziek kunnen per individu verschillen. Dolly Parton met ‘Nine to Five’ leidt bij de ene collega tot betere concentratie en prestaties en bij de andere tot slechtere.
Born to Run
Veel eenduidiger zijn de effecten van muziek op onze sportprestaties. De bekendste onderzoeker op dit gebied is Costas Karageorghis, verbonden aan de Brunel University in Londen. In een recent overzichts werden de belangrijkste conclusies uit veertig studies van Karageorghis en zo’n honderd studies van anderen op een rijtje gezet.
De rode draad? Muziek tijdens het sporten heeft duidelijke positieve effecten. We voelen ons prettiger, leveren betere prestaties en ervaren het sporten als minder zwaar. Hoe komt dat? Volgens onderzoekers leidt muziek, opnieuw, vaak tot positieve emoties, leidt het ons af van vermoeidheid en helpt het ons te bewegen. De effecten zijn trouwens sterker bij individueel trainen dan bij teamsport of wedstrijden.
Leuke tip uit het bewaar de muziek voor het moment dat het zwaar wordt. Bijvoorbeeld de tweede helft van een training of hardlooprondje. En gebruik dan vooral lekker snelle muziek.
Never Be Clever
Word je slimmer van bepaalde muziek? In 1993 publiceerde het tijdschrift Nature over een experiment onder 39 studenten. Na tien minuten luisteren naar een pianosonate van Mozart, scoorden de deelnemers in een test iets hoger op ruimtelijk inzicht. Dat effect hield tien tot vijftien minuten aan.
Niet lang daarna begonnen populaire media te berichten over het ‘Mozart-effect’. Daarbij werd het resultaat van het onderzoek flink overdreven en opgerekt. Veel jonge ouders geloven daardoor nu dat het IQ van hun baby toeneemt als ze langdurig Mozart afspelen in de kinderkamer.
Niet waar helaas. Ook later onderzoek liet zien dat het Mozart-effect kort duurt en beperkt blijft tot ons ruimtelijk inzicht. (Wel handig voor achteruit inparkeren, misschien.)
Maar natuurlijk doet muziek wel iets met je brein. Volgens neuropsycholoog Eric Scherder activeert muziek het beloningssysteem in onze hersenen. Dat geldt bijvoorbeeld voor muziek die positieve herinneringen en associaties oproept. Maar ook nieuwe muziek die ons positief verrast, kan dit doen.
It’s fun to stay at the…
Als je een playlist zou willen samenstellen om de zaak vooruit te helpen, welke nummers mogen dan niet ontbreken?
Onderzoekers van de Kellog School of Management in Chicago keken welke nummers Amerikaanse proefpersonen het meeste zelfvertrouwen gaven. Dit was de top 3: Queen met ‘We Will Rock You’, ‘Get Ready for This’ van 2 Unlimited en 50 Cent met ‘In Da Club’.
Van sommige captains of industry en wereldleiders weten we ook wat zich afspeelt op hun AirPods.
Mark Zuckerberg is fan van Lady Gaga en Daft Punk. Bill Gates luistert het liefst naar U2, The Rolling Stones en The Beatles én naar Broadway musicals. Elon Musk zet graag Andrea Bocelli op als hij wil ontspannen.
En van Donald Trump weten we dat hij graag een dansje maakt op ‘YMCA’ van de Village People en niet onverdienstelijk ‘luchtdrumt’ bij ‘Dream On’ van Aerosmith. Op YouTube vind je allerhande compilaties.
Leuk weetje. In het midden van de vorige eeuw had technologiereus IBM een eigen ‘songbook’ om de motivatie een handje te helpen. Daarin stonden ruim honderd liedjes met eigen teksten op bekende melodieën. Zo werd ‘I’m Singin’ in the Rain’ veranderd in ‘We’re Selling IBM’.
Praktisch
Mijn eigen ervaring sluit aan bij de onderzoeken hierboven. Muziek is een legaal stimulerend middel, veilig en de moeite waard om mee te experimenteren tijdens je werk.
Ik gebruik al meer dan 25 jaar muziek tijdens seminars en colleges. Bijvoorbeeld in hele korte breaks – 20 seconden – om iedereen even wakker te schudden voor het volgende serieuze onderdeel. En ook om een lange studiedag af te sluiten. Even drie minuten plezier, liefst met een goede live-artiest.
De muziek die ik zelf draai op kantoor is overigens totaal niet evidence-based, maar een merkwaardige mix van klassiek, swing, dance, rock, funk, country en blues. Deze column kwam onder meer tot stand dankzij: Blondie, Doris Day, Harry James, The Red Clay Strays, Van Halen, Zac Brown Band en Zapp.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.