ANPFoto ter illustratie

  • Mylena Maitimu

    redacteur Nieuwsuur

  • Mitra Nazar

    verslaggever Nieuwsuur

  • Mylena Maitimu

    redacteur Nieuwsuur

  • Mitra Nazar

    verslaggever Nieuwsuur

Volgens nieuwe cijfers van het UWV raken steeds meer vrouwen van onder de 40 arbeidsongeschikt door psychische klachten. Het aantal werknemers dat arbeidsongeschikt raakt door mentale problemen neemt al jaren toe, maar juist onder deze specifieke groep ziet de uitkeringsinstantie een zorgwekkende trend. Deze vrouwen zijn veelal werkzaam in de sectoren onderwijs en zorg en welzijn.

Het UWV vermoedt dat deze stijging samenhangt met de aanhoudende personeelstekorten, en met maatschappelijke trends, zoals de druk die mensen ervaren door sociale media en de opkomst van thuiswerken, waardoor werk en privé steeds meer in elkaar overlopen.

De uitkeringsinstantie ziet al jaren dat de reden dat mensen na twee jaar ziekte in de WIA terechtkomen, de uitkering voor arbeidsongeschiktheid, verschuift van fysieke klachten naar psychische klachten. Van de 69.000 nieuwe WIA-uitkeringen in 2024, werd een derde toegekend vanwege problemen met de geestelijke gezondheid. De meest voorkomende diagnoses waren depressie en posttraumatische stress.

Het UWV ziet dat in de afgelopen jaren het aantal vrouwen dat een WIA-uitkering krijgt toegewezen toeneemt:

Nieuwsuur

Bedrijfsartsen zien deze ontwikkeling ook terug in het ziekteverzuim, nog voordat mensen de WIA instromen. De afgelopen vijf jaar is het ziekteverzuim door stress-gerelateerde klachten met ruim een derde toegenomen. Uit cijfers van arbodienstverlener HumanCapitalCare blijkt dat psychische klachten vaker de oorzaak zijn van langdurig verzuim bij vrouwen (42 procent) dan bij mannen (28 procent).

Volgens arbeidssocioloog Janna Besamusca, van de Universiteit Utrecht, is het geen toeval dat er veelal jonge vrouwen uitvallen die werkzaam zijn in de sectoren zorg en onderwijs. In deze sectoren zijn vrouwen oververtegenwoordigd, “en dit zijn bij uitstek sectoren waar veel op wordt bezuinigd en grote tekorten zijn”. Dat zorgt voor extra werkdruk.

Wat volgens bedrijfsarts Marieke van Hoffen ook meespeelt, is de emotionele belasting die komt kijken bij de zorg en het onderwijs. “Werknemers in deze beroepsgroepen hebben veel te maken met emoties van anderen. Dat kan je ook echt raken als persoon.”

Je wilt én een goede moeder zijn thuis, maar ook goed voor je kinderen op school.

Oud-docent Lisa

Lisa werkte veertien jaar in het basisonderwijs en werd een half jaar geleden arbeidsongeschikt verklaard wegens psychische problemen. Zij ondervond die werkdruk aan den lijve: “Wegens de tekorten stond er veel personeel zonder diploma op de vloer. De verantwoordelijkheid komt dan te liggen bij de docent die wél een diploma heeft.”

Vrouwen zijn in de afgelopen decennia meer gaan werken, maar de zorgtaken thuis liggen nog altijd merendeels op hun schouders. Ouders willen werk op de arbeidsmarkt en in het huishouden graag eerlijker verdelen, maar in de praktijk lukt dat vaak niet, blijkt uit de meest recente emancipatiemonitor van het CBS.

Oud-docent Lisa herkent de spagaat waar veel moeders mee te maken hebben: “Je wilt én een goede moeder zijn thuis, maar ook goed voor je kinderen op school.”

Taak voor de overheid

Arbeidssocioloog Besamusca ziet in de cijfers van het UWV twee taken voor de overheid: meer investeren in belangrijke sectoren zoals zorg en onderwijs, en via beleid vaders stimuleren om moeders thuis te ontlasten.

Als recent voorbeeld noemt ze de verruiming van het vaderschapsverlof. “Een logisch gevolg daarvan is dat vaders de kans krijgen om een grotere rol te spelen in het huishouden.”