Zangeres Celeste: ‘Vrouwen van kleur worden klein gehouden door de muziekindustrie’

Een nieuw album, sterke optredens, jubelende recensies: reden voor een feestje? Nou, ja, want het nieuwe album van de Britse soulzangeres Celeste is prachtig. Maar de aanloop naar Woman of Faces, deze week verschenen, verliep minder prettig, bleek toen ze afgelopen maand haar hart luchtte op Instagram. Haar platenlabel, schreef ze, had het haar lastig gemaakt om dit album überhaupt uit te brengen. Het eiste van alles, bood nauwelijks steun, werkte haar tegen en er werden zelfs dreigementen geuit.

Dat er vier jaar zit tussen haar succesvolle debuutplaat en dit nieuwe album, was een eerste teken dat het niet liep zoals je hoopt. Meestal is de doorloop van doorbrekende sterren als Celeste iets sneller, of hoor je tussendoor meer van ze. Get it while it’s hot, immers. Aan haar lag het niet, vertelt de 31-jarige zangeres tijdens een Zoom-gesprek. Ze was juist vrij snel begonnen met het schrijven van nieuwe nummers. „Er zijn verschillende factoren en ongelukkige gebeurtenissen die ervoor zorgden dat het lang duurde, en zodra het eenmaal langer duurt ga je proberen te forceren dat het sneller gaat. Maar dan duurt het meestal alleen maar nog langer.”

Celeste Epiphany Waite (1994) uit Brighton bracht in 2021 na enkele ep’s in eigen beheer haar debuutalbum Not Your Muse uit bij Polydor Records (onderdeel van het grote Universal). Vlak daarvoor brak ze door, toen ze door de BBC werd uitgeroepen tot ‘Sound of 2020’, doorgaans een springplank naar mainstream succes. Diezelfde maand trad ze op bij Eurosonic in Groningen, waar de schouwburgzaal te klein bleek voor alle belangstellenden die deze nieuwe ster wilden zien. Maar de indruk die ze maakte was een beetje flets, schuilend achter de microfoonstandaard. 

De verrassing was dus groot toen er deze zomer op North Sea Jazz in Rotterdam een heel nieuwe Celeste bleek te zijn opgestaan. Rauw, intens en vurig, met een vocale kracht die je compleet van je sokken en schoenen blies. Wat was er gebeurd? Ze grinnikt. „Mijn optredens zijn zo afhankelijk van hoe ik me die dag voel. Ik weet nog wel dat ik op Eurosonic stond, maar ik weet niet meer wat er die dag speelde. Destijds moest ik nog wel uitzoeken hoe het allemaal werkte. Gaan mensen het wel leuk vinden? Hoe gaan ze reageren? Daar maak ik me nu veel minder druk om.”

Op Instagram liet je onlangs vrij harde woorden vallen over wat er achter de schermen speelde tijdens het maken van dit album. Is dat wat je bedoelt met ‘ongelukkige gebeurtenissen’?

„Het begon ermee dat ik in eerste instantie met een producer in zee was gegaan met wie het moeilijk werken was. Het kwam erop neer dat mijn stem niet genoeg gehoord werd in het proces. We zijn respectvol uit elkaar gegaan en iemand anders heeft me geholpen het album af te maken, maar daar ging veel tijd overheen. Ook omdat er vanuit het label iemand aan mij was toegewezen die geen ervaring had, waardoor het proces nog moeilijker verliep. Niet haar schuld, maar ik denk dat het niet eerlijk was om haar zo’n rol te geven.”

Je uitte online harde kritiek op het platenlabel Polydor. Ze zouden je nauwelijks steunen. Wat ging daar mis?

„Daarvoor moet ik eigenlijk terug naar mijn eerste album, dat bijna niet was verschenen omdat het geen commercieel succes zou kunnen zijn vanwege het genre. Toen ik het bij het label inleverde, vertelden ze me dezelfde dag nog dat ze er hooguit een ep van wilden maken. Ik moest mijn favoriete nummers maar uitkiezen, zes of zo, ik weet niet precies meer hoeveel. Maar vervolgens werd ik gevraagd om een nummer te schrijven voor een commercial, en toen die was uitgekomen gingen de pre-orders ineens enorm omhoog en werd besloten om toch het hele album uit te brengen, wat Not My Muse werd. Dat is de reden dat er twee versies op vinyl zijn uitgekomen.”

Veel vrouwen van kleur die wel doorbreken, worden enorm geseksualiseerd. Dat zal voor een groot deel de keuze van die vrouwen zijn, maar het zal voor velen ook de enige keuze zijn

En zo ging het bij dit album opnieuw?

„Daar deed het me in elk geval wel aan denken. Maar waar ik nu vooral tegen aanliep is dat wij artiesten niet alleen worden geacht onze muziek te delen, maar ook ons persoonlijk leven via sociale media. Er wordt verwacht dat we ontzettend veel delen. Foto’s van onszelf, ons lichaam, ons gezicht. Inkijkjes in ons privéleven. Ik vind dat ontzettend moeilijk, de hele tijd foto’s en video’s van mezelf moeten plaatsen met ‘hee iedereen, kijk naar mij!’ Dat voelt zo nep en dat werd voor mij echt te moeilijk.”

Dat gaf je aan, en wat was het gevolg?

Zoals wat?

„Als het label achter je staat en gelooft in wat je doet, dan merk je dat echt wel. Ik weet hoe het kan gaan als ze echt hun volle gewicht in de schaal gooien, want dat deden ze uiteindelijk bij mijn eerste album. Nu gebeurde er nog geen fractie daarvan. Mijn hart luchten op sociale media, eigenlijk helemaal niet mijn ding, was mijn enige optie. Maar ja, ik dacht: wij artiesten geven al zo ontzettend veel van onszelf, onze ideeën, onze songs. En dan nemen wij ook nog de mensen in onze creatieve kring mee naar het label. Videografen, visuele artiesten, andere muzikanten enzovoorts.Je levert dus niet alleen je intellectuele eigendom en legt je ziel in wat je doet, maar nog veel meer. En dan verwacht je meer steun.” 

Je zei dat het label druk uitoefende om bepaalde nummers op het album te krijgen, die jij er niet op wilde.

„Ja twee nummers, die komen als bonustracks op de fysieke edities van het album. Mij werd duidelijk gemaakt dat als ik die nummers niet op het album zou zetten, dat consequenties zou hebben. Ik wist niet precies wat voor consequenties op dat moment, maar ik had wel een idee. Ik gaf tegengas en ik zei dat ik ze niet op m’n album wilde. Maar ze doen toch wat ze willen, dat zie je nu het bonustracks zijn geworden. Het heeft geen zin.”

Je bent niet de eerste die zo kritisch is over Polydor. Zangeres Raye moest zich onder een contract bij dat label uit vechten.

„Ja, en dat is echt jammer. We zien opnieuw een vrouw, en opnieuw een vrouw van kleur, die zich klein gehouden voelt en zich niet voldoende gesteund voelt om haar talent volledig te benutten. Er is duidelijk een structureel probleem. Je hebt in zo’n organisatie iemand nodig die je niet als ‘ingeperkt’ ziet door het genre dat je wil maken, of door je imago, of je huidskleur. We moeten dat systeem zien te doorbreken. Want we zien wel dat vrouwen op het moment commercieel enorm succesvol zijn in deze industrie, maar het is wel een vrij smalle representatie: het zijn vooral witte vrouwen. En daar ben ik helemaal niet op tegen of kritisch op, want ik heb respect voor iedereen die dit carrièrepad volgt, het is geen makkelijke industrie. Maar als je het zo beziet kun je wel denken: oké, dus dit is een deel van de industrie waar ik niet gezien word als krachtig. Ze zien ons blijkbaar niet in een bepaalde positie.

„En daar komt bij dat veel vrouwen van kleur die wél doorbreken, enorm geseksualiseerd worden. Dat zal voor een groot deel de keuze van die vrouwen zijn, maar het zal voor velen ook de enige keuze zijn, omdat het de enige manier is die wordt benadrukt, en die ze zien.”

En dat wordt ook aangemoedigd vanuit de industrie?

„Zeker. De mensen met macht zien het nog steeds zo: je moet sexy zijn, je moet er goed uitzien. Hun kijk op vrouwen is dat ze ondergeschikt aan de male gaze zijn. Er is op dit moment wel ruimte voor verandering, er komt nu een generatie aan de macht die een andere kijk op de wereld heeft. Het is heel belangrijk dat rebellen machtsposities bereiken en de weg vrijmaken voor iets nieuws en anders. Dat kan heel veel betekenen voor de toekomst. Hoe willen de mensen in machtsposities worden herinnerd? Dat is de vraag die ze zich moeten stellen.

„Inmiddels hebben we wel gesprekken over de situatie, en de bedoeling is dat de relatie gaat verbeteren. Dat moet ik nog zien. Actie is belangrijker dan woorden.”

En dat is waarom je besloot open te zijn over deze kwestie.

„Precies daarom. Er is op dit moment natuurlijk ook politiek gezien heel veel aan de hand, en dat houdt mensen er ook onder. Ik denk dat artiesten ervoor kunnen zorgen dat mensen zich wél gehoord voelen, in een tijd waarin autoriteiten dat nalaten. Of het nou muziek is, film, dans, kunst, journalistiek, poëzie, literatuur… Daarom moeten we ons uitspreken als we iets zien dat niet klopt. Als dan maar één iemand zegt: ik sta achter je.”

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.