ANP, bewerking NOSDe kandidaten vanaf links: Van Campen, Bosma en Van der Lee

NOS Nieuws•vandaag, 15:15•Aangepast vandaag, 17:25

Martin Bosma wil nog een periode door als voorzitter van de Tweede Kamer. Hij hoopt dinsdag te worden herkozen “omdat onze Kamerorganisatie een bron van rust en continuïteit moet zijn”.

Bosma werd in december 2023 gekozen als voorzitter en vindt het belangrijk dat er in deze “onstuimige politieke tijden” ook rust is. De PVV’er van het eerste uur is sinds 2006 Tweede Kamerlid en was lange tijd ook ondervoorzitter. Die “senioriteit” is in zijn ogen “in een onstuimige periode met veel doorstroming in de Kamer van doorslaggevend belang”.

Wat doet een Kamervoorzitter?

De voorzitter van de Tweede Kamer leidt niet alleen plenaire debatten in de grote zaal, maar is ook hoofd van het dagelijks bestuur (het presidium). Daarnaast is hij of zij het ‘gezicht’ van de Tweede Kamer bij grote nationale gebeurtenissen of bijvoorbeeld het bezoek van buitenlandse staatshoofden.

De voorzitter van de Tweede Kamer moet “boven de partijen staan”, staat in de profielschets. Hij moet met andere woorden neutraal zijn, al blijft hij wel lid van zijn fractie en mag hij ook meedoen aan de stemmingen.

De kandidaat-voorzitters solliciteren bij hun collega’s in de Tweede Kamer. Die zullen hen dinsdag in een debat ondervragen. Aan het einde van de middag is er een geheime, schriftelijke stemming. De nieuwe voorzitter moet, in maximaal vier rondes, een absolute meerderheid achter zich krijgen.

Bosma stelt in zijn sollicitatiebrief dat zijn manier van voorzitten breed wordt gewaardeerd. “Ik laat debatten niet onnodig lang duren. De interrupties en de antwoorden zijn korter geworden. En vrijwel altijd is om 23.00 uur het licht in de plenaire zaal uit.”

ANPKamervoorzitter Martin Bosma

Bosma leest aan het begin van elke vergaderweek een gedicht voor en had vorige week, bij het afscheid van 70 Kamerleden voor iedereen een hartelijk woord. Hij kan, als hoofd van het presidium, ook goed met het personeel van de Tweede Kamer overweg.

‘Slavernijgedram’

Toch klinkt er ook kritiek. Hij zou te veel laten passeren. Zo zei oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet vorige week tegen de Telegraaf dat hij had moeten optreden tegen de twee PVV-Kamerleden die AI-plaatjes van Frans Timmermans op sociale media hadden geplaatst en daarmee de veiligheid van de afgetreden GroenLinks-PvdA-voorman in gevaar hadden gebracht.

Bovendien is hij niet welkom bij de Nationale Herdenking Slavernijverleden wegens uitspraken die hij in het verleden als PVV-Kamerlid heeft gedaan. Hij had het toen over “slavernijgedram” en “anti-blank racisme” en heeft dat niet teruggenomen.

Jongste Kamervoorzitter

Bosma neemt het dinsdag op tegen twee tegenkandidaten. VVD-Kamerlid Thom van Campen meldde zich donderdag, een dag na de installatie van de nieuwe Tweede Kamer. Als hij het wordt, wordt hij met zijn 35 jaar de jongste Kamervoorzitter ooit.

ANPVVD’er Thom van Campen tijdens zijn beëdiging als Tweede Kamerlid afgelopen week

Van Campen is 4,5 jaar Tweede Kamerlid en leidde als ondervoorzitter al debatten. Hij koos al jong voor de politiek, schrijft hij in zijn sollicitatiebrief, “om te strijden voor vrijheid. Om te mogen zijn wie je bent, te houden van wie je wilt.” Op zijn 21ste werd hij het jongste gemeenteraadslid, en een paar jaar later ook fractievoorzitter van de VVD in Zwolle.

Als Kamervoorzitter wil hij zorgen dat “alle geluiden in ons huis dat onze samenleving vertegenwoordigt, worden gehoord”. Ook wil hij bewaken dat Kamerleden met respect met elkaar omgaan. “Niet met een opgeheven vinger, maar met een vaste hand en, waar passend, met humor.”

Tweede poging

Vanmiddag stelde ook GroenLinks-PvdA Kamerlid Tom van der Lee zich beschikbaar. Hij deed in 2023 ook een poging om Kamervoorzitter te worden, maar legde het toen af tegen Bosma. In zijn brief zegt hij “betekenisvol” te willen bijdragen aan het verbeteren van de politieke cultuur. “Ik ken de Kamer als mijn broekzak.”

ANPTom van der Lee (GroenLinks-PvdA) tijdens zijn beëdiging als lid van de Tweede Kamer

Van der Lee kwam in 2017 voor GroenLinks in de Tweede Kamer en hij was daarvoor al actief voor de partij. Hij was onder meer campagneleider. Hij is als ondervoorzitter al acht jaar lid van het presidium en hij leidde de parlementaire-enquêtecommissie die onderzoek deed naar de gaswinning in Groningen.

Van der Lee zou er dinsdag last van kunnen krijgen dat zijn partijgenoot Mei Li Vos net voorzitter is geworden van de Eerste Kamer. Het heeft de voorkeur dat de twee voorzitters een andere politieke kleur hebben.

Andere kandidaten kunnen zich nog tot tot maandag 12.00 uur melden.