Met de overstap naar het nieuwe stelsel staan pensioenfondsen voor een flinke uitdaging: het verdelen van al het vermogen in honderdduizenden en soms miljoenen pensioenpotjes. De fondsen moeten deelnemers daarbij ook uitgebreid informeren. Niet alleen over wat er allemaal verandert, maar ook over de verwachte hoogte van het pensioen in het nieuwe stelsel.
Die communicatie blijkt – net als de stelselwijziging zelf – ook een flinke kluif. Deelnemers moeten op meerdere momenten goed én tijdig geïnformeerd worden over de gevolgen van het nieuwe stelsel. De AFM is nog niet geheel tevreden met wat de pensioenfondsen tot nu toe laten zien. Na onderzoek in 2024 en 2025 constateert de toezichthouder weliswaar dat er sprake is van een stijgende lijn, maar valt er toch nog heel wat aan te merken.
Compensatie
Zo ontbreekt er voor gepensioneerden en slapers (niet-actieve deelnemers) vaak informatie over de compensatie die werkenden krijgen voor de afschaffing van de doorsneesystematiek. Slapers en gepensioneerden krijgen die compensatie niet, maar betalen er vaak wel aan mee: de compensatie wordt bij 95 procent van de fondsen namelijk vanuit het fondsvermogen gefinancierd.
Verdeling na scheiding, compensatie en invaarbonus: dit zijn de antwoorden van experts op jullie meest gestelde pensioenvragen
Wettelijk gezien moeten pensioenfondsen deze slapers en gepensioneerden hierover informeren, maar dit gebeurt lang niet altijd. „Dit is relevant omdat de financiering impact kan hebben op het persoonlijke pensioenvermogen van alle deelnemers”, zo zei de toezichthouder eerder al.
De communicatie over het verwachte pensioen is bovendien nog te vaak onevenwichtig. „Voor onder andere jongere deelnemers kan het nieuwe verwachte pensioen in het goedweerscenario honderden procenten hoger uitkomen”, zegt de AFM, die onrealistische verwachtingen wil voorkomen.
Pensioenfondsen
De waakhond pleit daarom voor een gelaagde uitleg over de verwachte bedragen: „Als u in laag 1 bijvoorbeeld toont dat de nieuwe pensioenregeling tot een hoger verwacht pensioen leidt, dan moet u daarbij ook duidelijk maken dat, indien dat het geval is, er bijvoorbeeld meer beleggingsrisico wordt genomen en dat de uitkering ook naar beneden kan.”
Ilona (55) verliest na scheiding deel van haar pensioen: ’Mijn ex gaat dat opeisen, ik vind dat niet kunnen’
Ook over toekomstige pensioenbedragen ontbreekt soms belangrijke uitleg. Fondsen zijn bijvoorbeeld verplicht om een prognose te doen van de verwachte uitkering tien jaar na het pensioneren. „We verwachten dat die toelichting aangeeft dat het pensioen na pensioendatum variabel is, en beschrijft in hoeverre het verwachte pensioen koopkrachtig is”, zo zegt de AFM.