Marijn Bom over Luca:
“Luca was 19 jaar. Hij woonde bij mij. We waren heel gelukkig samen. In het voorjaar zijn we samen nog met een camper door Japan getrokken. Hij sprak vloeiend Japans. Hij sprak met iedereen en regelde alles. Ik was ontzettend onder de indruk, de Japanners trouwens ook. Wat daar ook zo ontzettend leuk aan was: de vader-zoonrelatie werd overhoop gegooid, hij zorgde daar eigenlijk voor mij. Ontroerend om mee te maken.
Ik ben ongelooflijk trots op hem. Hij was een beetje punk, een kunstenaar. Zijn haarkleur veranderde steeds. Hij schilderde prachtig (zijn zelfportret staat boven dit artikel, red.). Hij had ook een ingewikkeld pad naar volwassenheid. De coronaperiode hakte erin, zoals bij zo’n beetje alle jongeren. Luca was geboren als meisje maar leefde nu als jongen.
Marijn en Luca reisden dit voorjaar samen door Japan.
Er kwam een envelop voor hem, in juli. Een witte envelop, zonder afzender. Die legde ik voor hem op de trap. We hadden een fijne avond. Samen gepraat, gelachen. Ik was ’s avonds laat nog eventjes op zijn kamer omdat we een ticket moesten veranderen. Er was niets geks te merken. De volgende ochtend vond ik hem in bed, hij was overleden. Achteraf bleek: aan O-DSMT, een designerdrug met een verdovende werking. Dat spul had in die envelop gezeten, van funcaps.nl.
Luca wilde niet dood, dat weten we heel zeker. Het was een ongeluk. Domme pech. Een onvoorzichtig moment. Hij had dit middel voor het eerst besteld, kende de werking ervan niet goed.
Tegen ouders wil ik zeggen: laat je niet in slaap sussen. Het is goed dat kinderen hun privacy hebben, en niet alle drugs hoeft verboden te worden wat mij betreft, maar weet dat het véél te makkelijk verkrijgbaar is. Zulke sites sturen het in ongemerkte enveloppen. Ze brengen jongeren zelfs op het idee het naar een postpunt te laten sturen, zodat ouders er niet achter komen. Dat is gewoon crimineel. Ik weet dat die verkopers ook jonge mensen zijn, maar ik stel me wel de vraag: zijn ze gewetenloos?
Lees ook OM: mogelijk 49 dodelijke slachtoffers door designerdrugs Funcaps
Tegen jongeren wil ik zeggen: omdat de drempel zo laag is, denk je misschien ook wel dat het normaal is om deze spullen te gebruiken. Maar het voorbeeld van Luca laat zien dat één moment van overmoed of gewoon maar onvoorzichtigheid fataal kan zijn.
Welke straf die mensen krijgen, kan me eigenlijk niet zoveel schelen. Ik wil alleen dat jongeren weten hoe snel, hoe onbedoeld, hoe makkelijk een ongeluk kan gebeuren met deze spullen.”
Lydia Bottenburg over Mathias (26):
“Mathias was een heel blije, levenslustige jongen. Hij genoot van het leven. Een avonturier, die veel reisde. Hij hield van feesten en uitgaan, had stapels vrienden. Met zijn stichting ontwikkelde hij bouwprojecten in landen als Nepal en Soedan. Als hij thuis was in België werkte hij als begeleider van mensen met een verstandelijke beperking.
Op 23 november 2021 kwam er midden in de nacht politie aan de deur. Mathias was die nacht zwalkend over de snelweg gaan lopen. Samen met zijn hond. Hij was frontaal aangereden. Ik kon hem zelfs niet meer zien, omdat hij er te slecht aan toe was. Zo is mijn laatste moment met hem me ook nog afgenomen.
Ik begreep er niets van, dit gedrag kenden we helemaal niet van hem.
Lydia schreef een boek over haar verlies.
Bij hem thuis brandde het licht. Zijn laptop stond open. Er lag een zakje poeder naast: etizolam, not for human consumption. Dat is een soort benzodiazepine, maar dan een designerversie. Die middelen hebben een kalmerende werking.
Achteraf denken we dat hij die drug nam om zijn drukke hoofd – hij had adhd – soms uit te zetten. Een psychiater zei tegen me: hij moet in een vredige bubbel hebben gezeten, hij moet zich ontspannen hebben gevoeld.
Wat mij frustreert, is dat die lui van funcaps deze middelen als een ‘research chemical’ verkopen. Zogenaamd niet voor menselijk gebruik, maar voor onderzoek. Mensen die het gebruiken, worden ‘onderzoekers’ genoemd. Ik heb gezien dat ze je onophoudelijk spammen: ‘Deze variant wordt binnenkort verboden, maar als je snel bent, kun je nog een bestelling plaatsen’. Vervolgens passen ze de verboden variant heel ietsje aan, en gaan gewoon verder met verkopen. Ook bieden ze proefpakketjes aan, en twee-voor-de-prijs-van-één-acties.
“Het is mijn missie om jongeren te waarschuwen voor de gevaren. Ik geef gastlessen op middelbare scholen. Dan vertel ik ze ook dat Mathias dit nooit wilde, en dat hij achteraf ontzettend kwaad op zichzelf zou zijn, omdat hij zo onvoorzichtig is geweest met middelen van internet. Eén stommiteit en het leven is voorbij.”
Lydia vertelt het verhaal van Mathias in deze video:
Designerdrugs uitgelegd
Designerdrugs zijn drugs die in een laboratorium zijn ontworpen. Vaak zijn het middelen die ooit als medicijn zijn ontwikkeld, legt Jellinek uit. Door één molecuul te veranderen, ontstaat een nieuwe drug.
Er zijn inmiddels honderden varianten. Enkele bekende namen zijn 3-MMC (bekend als miauw), 4-MMC (miauw-miauw) en flakka. Er zijn zowel kalmerende als stimulerende middelen. Klanten van bedrijfjes als funcaps zijn dus niet alleen maar feestgangers, het zijn ook vaak mensen die onrust, depressies of angsten willen onderdrukken.
Lang was het door aanpassing van de samenstelling legaal om zulke middelen te verkopen. Op 1 juli 2025 werd de wet aangepast: niet alleen losse stoffen werden verboden, maar hele groepen vergelijkbare stoffen. Hierdoor is het moeilijker geworden legale versies maken van verboden drugs.
Andere namen voor designer drugs zijn Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS) en research chemicals.