Britse regering verscherpt asielbeleid: pas na twintig jaar permanent verblijf

Britse ambtenaren zijn gaan studeren bij de Denen om te zien hoe hun asielbeleid werkt. Met Deense ingrediënten presenteerde minister van Binnenlandse Zaken Shabana Mahmood maandag wat ze de meest ingrijpende maatregelen tegen illegale migratie „in de moderne tijd” noemt. Het beleid beoogt minder aanvragen, meer uitzettingen, en legale en veilige routes voor vluchtelingen.

Meest in het oog springend in de plannen is dat mensen pas na twintig jaar een aanvraag mogen indienen voor een permanente verblijfsvergunning. Dat is lang: in het strenge Denemarken is die termijn doorgaans acht jaar. In Nederland kan zo’n aanvraag worden ingediend na vijf jaar, dat is nu ook in het Verenigd Koninkrijk het geval. Het betekent dat mensen na twintig jaar nog altijd niet weten of ze in het land mogen blijven. Een asielstatus kan bovendien worden ingetrokken als de situatie in het land van herkomst niet bedreigend is, naar Deens voorbeeld.

De Britse Labourregering ziet zich onder druk van toenemende populariteit van het radicaal-rechtse Reform genoodzaakt om maatregelen te nemen tegen immigratie. Labour-parlementariërs zijn kritisch. De plannen zijn „draconisch”, zei Diane Abbott, „dystopisch” oordeelde Nadia Whittome, en „wreed”, aldus Sarah Owen. Nigel Farage, leider van het radicaal-rechtse Reform, bereidt zich voor op ingebakken teleurstelling: minister Mahmood „klinkt als een Reform-politicus”, maar de plannen worden door te veel tegenstand vast niet geïmplementeerd, vermoedt hij.

Europees verdrag

Om het land minder aantrekkelijk te maken voor vluchtelingen presenteerde minister Mahmood maandag een aantal plannen. Het Verenigd Koninkrijk zal een strengere interpretatie handhaven van een deel van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), is het voornemen. Zo moet het recht op familiehereniging alleen nog voor directe gezinsleden gelden. En de regering herhaalt een oud plan om bescherming tegen ‘onmenselijke en vernederende behandeling’ minder ruimhartig te maken. Daarvoor moet het mensenrechtenverdrag worden aangepast. Het VK nam zich begin oktober al voor dat te doen, samen met zestien andere landen.

Ook naar Deens voorbeeld: mensen met waardevol bezit, zoals geld of sieraden, moeten dat gebruiken om bij te dragen aan hun levensonderhoud. Dat is een controversieel punt. Minister voor Grensbewaking en Asiel Alex Norris benadrukte maandag dat er geen trouwringen met sentimentele waarde afgepakt zullen worden, maar dat er wel zal worden gekeken naar waardevol bezit zoals sieraden, auto’s of e-bikes.

Mahmood wil ook snijden in de ondersteuning en zorg voor asielzoekers. Het land kent een zorgplicht, asielzoekers moeten ondersteund worden met huisvesting en krijgen een toelage. Dat wordt afgeschaft voor mensen die niet werken of de wet overtreden.

De Labour-regering heeft de media ruimschoots opgezocht in de aanloop naar de presentatie. Mahmood heeft al interviews gegeven en verdedigde haar beleid met een opiniestuk in The Guardian vóór ze het presenteerde.

„Ik weet dat sommige maatregelen tegenstand zullen ondervinden”, schrijft ze. Ze richt zich in de progressieve krant tot het Labour-deel dat kritisch zal zijn over de plannen. In haar brief stelt ze dat het beleid júíst nodig is om steun voor het asielsysteem te behouden. „In een land waar verdeeldheid in de straten opgeklopt wordt, zullen we geen eenheid krijgen tot we onze grenzen in ere herstellen.”

Denen

Het ‘Deense model’ bestaat uit een opeenstapeling van beleid dat het asielzoekers moeilijk maakt, en vooral: strenger is dan de andere landen. Asielzoekers hebben er minder recht op sociale voorzieningen, korte verblijfsvergunningen, en de lat voor een permanente verblijfsvergunning ligt er heel hoog.

Daarnaast herziet het land de asielwetgeving bovengemiddeld vaak, zodat het ‘de strengste’ kan blijven, ruim honderd keer tussen 1983 en 2019, schrijft onderzoeker Michelle Pace.

Ondertussen tekent zich in Denemarken tegenstand af. Bij regionale en lokale verkiezingen die dinsdag in het land gehouden worden, lijkt de kans groot dat de hoofdstad Kopenhagen voor het eerst sinds 1938 (invoering van het huidige systeem) géén burgemeester van premier Frederiksens sociaal-democratische partij zal hebben. „Het strenge immigratiebeleid valt niet goed bij big city voters”, verklaart verkiezingsonderzoeker Martin Vinæs Larsen (Universiteit Aarhus) bij Euractiv. Het verlies is ten gunste van groenlinkse partijen.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.