De crisisopvang is de eerste afdeling die dichtgaat als er te weinig mensen aan het werk zijn. Een opnamestop op die afdeling betekent dat thuiswonende (ernstig) gehandicapte mensen met wie het niet goed gaat, niet terecht kunnen bij de crisisopvang van een zorginstelling. “Dat zorgt voor heel schrijnende situaties”, zegt Theo van Uum van de branchevereniging. 

Nog wel noodzakelijke zorg

Ook op ‘gewone’ afdelingen is het structurele personeelstekort steeds nijpender, vooral in de zeer complexe gehandicaptenzorg. Zoals bij de Hartekamp Groep, waar Jasper, de zoon van Mirjam Kinneging woont. 

Jasper heeft een lage ontwikkelingsleeftijd en intensieve zorg nodig. “De wereld is heel onveilig voor hem. Hij kan de wereld ook slecht duiden en heeft altijd nabijheid van een bekend persoon nodig die hem uitlegt wat er gaat gebeuren”, vertelt Kinneging.

Cliënten krijgen nog wel de noodzakelijke zorg, zegt ze. “Dat hij gaat eten, dat hij naar bed gaat, maar het naar buiten gaan bijvoorbeeld, wat heel belangrijk is, dat schiet er dan bij in.”

De Hartekamp Groep is niet de enige instelling die kampt met een personeelstekort. 14 organisaties in de gehandicaptenzorg luidden hier vorige maand nog de noodklok over.

Het aantal openstaande vacatures in de gehandicaptenzorg is de afgelopen jaren flink toegenomen. In het tweede kwartaal van 2025 stonden er 9.350 vacatures open. Dat is het hoogste aantal sinds het CBS in 2018 begon met het bijhouden van deze cijfers. 

Volgens de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) zal het hier niet bij blijven. “Er is een structureel personeelstekort in de gehandicaptenzorg. We verwachten dat dit oploopt tot 33.400 in 2033.”

Het personeelstekort heeft verschillende oorzaken, stelt de VGN. “Er is sprake van vergrijzing, meer vraag naar zorg en minder mensen kiezen voor een opleiding in de gehandicaptenzorg.”

Geen zzp’ers meer 

Ook kunnen zorginstellingen sinds dit jaar moeilijker zzp’ers inzetten, terwijl er in de zorg juist veel zelfstandigen werken. Dat komt door de wet DBA die sinds dit jaar gehandhaafd wordt. Een dienst bij een zorginstelling kan gezien worden als schijnzelfstandigheid en juist dat wil de wet tegengaan. 

En in vaste dienst gaan, dat willen veel zzp’ers niet. “Mensen willen hun eigen werkrooster kiezen en keuze hebben in waar en met wie ze werken”, zegt VGN.

‘Het naar buiten gaan met Jasper, wat zo belangrijk is, schiet er bij in’

De Hartekamp Groep onderschrijft de wet DBA en doet er alles aan om de zzp’ers te vervangen die nu niet meer ingezet kunnen worden. Slechts 10 zzp’ers van de 180 fte namen het aanbod om in vaste dienst te komen aan. Met name de reisafstand bleek een belemmering, aldus de organisatie. 

Het is onduidelijk wat de zzp’ers die het aanbod afwezen nu doen.

‘Heel schrijnend’ 

Wel worden er meer uitzendkrachten ingezet en wordt aan medewerkers gevraagd of ze meer kunnen werken. “Contracten zijn uitgebreid, voor wie wil en kan. En als je dan kijkt komt de zorg die je moet leveren toch in het geding. Zeker met deze complexe doelgroep”, vertelt teammanager Mike van de Hartekamp Groep.  

En dus komt vooral de crisisopvang in het geding. De branchevereniging VGN erkent dat. “Het is heel schrijnend, want dat betekent dat mensen de zorg niet krijgen die ze nodig hebben. En dat ze soms in een thuissituatie moeten verblijven waar ouders zorgen voor hun zoon of dochter, terwijl dat echt niet meer gaat.”