En Tanya* is lang niet het enige slachtoffer: uit onderzoek door EenVandaag blijkt dat zeker tientallen Nederlandse jongeren op spelplatform Roblox door criminelen zijn geronseld voor de online sekte ‘The Cult of Spawn’. De slachtoffers werden vervolgens aangezet tot geweld, zelfverminking en soms – zoals ook bij Tanya – zelfs zelfdoding.
113 Zelfmoordpreventie
Denk jij aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand anders? Bel 113 of chat via de website van 113 Zelfmoordpreventie.
‘Maar een kinderspelletje’
Tanya is een jongvolwassen vrouw die nog thuis woont. Ze speelde al jaren het spel Forsaken op Roblox. Dat is een horrorgame waarin karakters elkaar vermoorden om daarna in een ander, mooier leven terecht te komen. In het spel wordt dat ‘respawnen’ genoemd.
Moeder Karin zag er niets kwaads in: “Ik dacht: het is maar een kinderspelletje. Ik maakte me er totaal geen zorgen over.” Maar wat ze niet wist, is dat haar dochter binnen het spel benaderd was door iemand die haar naar chatgroepen buiten Roblox lokte.
Roblox is een enorm online spelplatform waar maandelijks wereldwijd meer dan honderd miljoen mensen – vooral kinderen en jongeren – ogenschijnlijk onschuldige spellen spelen en zelf bouwen.
Games als ‘Grow Garden’, ’99 Nights in the Forest’, ‘Steal A Brainrot’ en horrorspel ‘Forsaken’ zijn populair. Er zouden miljoenen Nederlandse kinderen op Roblox zitten.
Tegelijkertijd wordt door onder andere de politie gewaarschuwd dat het platform ook misbruikt wordt door criminelen om slachtoffers te maken.
Een makkelijke prooi
Daar werd Tanya langzaamaan onderdeel van een online sekte: The Cult of Spawn. “Die sekte heeft verschillende leiders, daar ben ik later achter gekomen”, vertelt Karin. “Ze zoeken jongeren op Roblox, proberen vertrouwen te winnen en nemen ze dan mee naar een ander kanaal.”
Zo leerde Tanya online iemand kennen die veel begrip voor haar toonde, weet haar moeder nu. “Ze had verteld dat ze niet lekker in haar vel zat en was zo een makkelijke prooi”, zegt Karin. “Ik wist helemaal niet dat dat allemaal gaande was.”
Hoe de dochter van Karin op Roblox geronseld werd voor een sadistische sekte’Leek heel onschuldig’
Haar vriendinnen wisten er wel van af. Aan hen vertelde Tanya dat ze zich begrepen voelde door de leiders van The Cult of Spawn. Zo zei ze dat de leiders ‘heel goed’ voor haar waren en dat ze zich hierdoor ‘blijer’ en ‘gelukkiger’ voelde.
Later begon Tanya het symbool van de sekte, een soort zon, op haar lichaam te tekenen. Ook dat vonden de vriendinnen niet raar. “Het leek heel onschuldig”, vertelt een van hen. “Ik zag er niks verkeerds in, maar toen ik zelf een keer in die groep ging kijken, zag ik dat het best heftig was.”
Cult-logo op lichaam
Maar toen Tanya online een foto deelde van het cult-logo dat ze in haar arm had gekrast, begrepen haar vriendinnen dat er echt iets heftigs aan de hand was. “Ik heb gezien dat ze haar arm open had liggen van de snijwonden”, blikt een vriendin terug.
Ook had Tanya met haar bloed een tekening gemaakt voor de leiders, een zogenoemd ‘bloedoffer’. “En daar leek ze dan heel trots op te zijn.” De andere vriendin vult aan: “Het is gruwelijk dat dat gebeurde.”
Bewijs van offers sturen
Tanya moest bewijs van haar offers naar de leiders van de sekte sturen. Als die vervolgens niet ’tevreden’ waren stuurden ze haar filmpjes met heftige beelden terug. Het doel: het slachtoffer onder druk zetten om meer offers te brengen.
“Hij stuurde haar een filmpje van een kat die in de brand gestoken werd”, weet een vriendin. En dat werd volgens haar heel bewust gedaan: “Tanya houdt heel veel van dieren. Hij stuurde dat filmpje zodat ze meer pijn in haar hoofd zou krijgen en dan dieper ging snijden.”
Net als in spel Forsaken
Volgelingen van The Cult of Spawn worden flink gehersenspoeld. Ze worden zo gemanipuleerd dat sommigen zelfs een poging tot zelfdoding doen. De leiders maken hen namelijk wijs dat ze in een volgend, beter leven terecht kunnen komen. Net als in het spel Forsaken dus.
Ze kunnen volgens de sekteleiders dan bovendien kiezen in welke gedaante ze terugkeren. Een ‘complete hersenspoeling’ zag moeder Karin ook bij haar dochter: “Ze wou graag terugkomen als een haai, dan kon ze in de zee zwemmen.”
‘Op zoek naar: wie ben ik?’
Het is schokkend dat jongvolwassenen als Tanya tot dit soort ernstige dingen aangezet kunnen worden, maar het helaas niet uniek, vertelt Sanne Rasing. Zij is jeugdpsycholoog en onderzoeker bij GGZ Oost-Brabant. “Jongeren zijn in deze fase van hun leven heel erg op zoek naar: wie ben ik?”
Ze willen graag ergens bij horen, gezien en belangrijk gevonden worden, legt Rasing uit. “En daar spelen deze daders handig op in. Zij schatten feilloos in welke jongeren hier vatbaar voor zijn en welke niet.”
Hersenen nog niet volgroeid
Wat het voor kwetsbare jongeren volgens haar nog lastiger maakt, is dat hun hersenen nog niet volgroeid zijn. Officieel ben je op je 18de volwassen, maar vanuit de wetenschap weten we dat je hersenen nog wel tot je 25ste aan het rijpen zijn”, legt ze uit.
Het gevolg hiervan kan zijn dat sommige jongeren nog niet goed in staat zijn om de consequenties van hun acties helemaal te overzien, zegt Rasing. “Bijvoorbeeld dus bij het aangaan van anonieme relaties waarvan andere jongeren zouden zeggen: ‘Dat is helemaal niet verstandig.'”
In contact met je kind blijven
De psycholoog wijst er ook dat het voor ouders vaak lastig te herkennen is als er online iets speelt rond hun kinderen. “De meeste ouders zijn niet opgegroeid met dit soort online platforms, maar voor jongeren is het hun tweede thuis.”
Daarom is het volgens haar belangrijk om een vinger aan de pols te houden in het digitale leven van je kinderen. Ze roept ouders dan ook op om interesse te tonen en vooral niet veroordelend te zijn. “Daarmee blijf je in contact met je kind. En als je daar al op jonge leeftijd mee begint, zal je kind je ook op latere leeftijd vertrouwen en naar je toekomen als er iets misgaat.”
‘Muur om haar heen’
Op oudere leeftijd kunnen ook vriendengroepen een belangrijke rol spelen in het ‘helpen’ als het dreigt mis te gaan bij iemand, voegt Rasing daaraan toe. “Vrienden kunnen alarm slaan, zij kennen elkaar tenslotte heel goed.”
De vriendinnen van Tanya begonnen zich steeds meer zorgen te maken en probeerden haar uit de cult te halen. “Maar je kon het nog zo vaak zeggen, ze wilde gewoon niet luisteren. Het was alsof er een muur om haar heen gebouwd was”, vertelt een van hen.
Bang voor de ‘leiders’
Wel vertelde Tanya haar vriendinnen dat ze zich zorgen maakte of ze in de ogen van de leiders wel genoeg deed voor de cult. De leiders chanteerden haar namelijk, zoals vaak het geval is bij dit soort online sektes.
Zo zei Tanya tegen haar vriendinnen dat ze ‘echt bang’ was dat ‘alles’ online gezet zouden worden als ze geen ‘bloedoffer’ zou doen. ‘Ik wil echt niet dat mijn vader en moeder hierachter komen’, vertelde ze over haar grootste angst.
In slaapkamer gevonden
Maar als Tanya later appte dat een leider haar had gezegd dat het ‘haar tijd was’ en dat ze ‘het mocht gaan doen’ gingen alle alarmbellen af. Een vriendin bleef met haar in gesprek en zag dat Tanya constant twijfelde. “Dan zei ze dat ze bang was en het niet wilde. Maar na 5 minuten zei ze dan weer: ‘Nee het moet, ik kom in mijn tweede leven terecht, ze zeggen dat het mijn tijd is.'”
Een andere vriendin probeerde ondertussen in contact te komen met moeder Karin, wat uiteindelijk ook lukte. Moeder Karin vertelt hoe ze haar dochter aantrof: “Het was een en al bloed op de slaapkamer, haar kleding zat ook onder het bloed.” Ze belde snel 112, waarna Tanya met gillende sirenes naar het ziekenhuis werd gebracht.
Psychische hulp
Tanya overleefde de poging tot zelfdoding maar net en werd voor een paar weken opgenomen in een psychiatrische inrichting. Maar online laat ze aan de sekte weten dat ‘haar poging mislukt is’. ‘Sorry dat ik gefaald heb’, zei ze tegen de andere volgelingen.
Ze werd voor een paar weken opgenomen in een psychiatrische inrichting, maar is inmiddels weer thuis. Tanya gelooft wel nog steeds dat er een tweede leven is. Ze staat op een wachtlijst voor verdere psychische hulp.
‘Gewoon onmenselijk’
Moeder Karin is de schrik nog steeds niet te boven. “Ik heb mijn dochter altijd gewaarschuwd: ‘Er kunnen rare mensen online zitten.’ Ik dacht dus dat ze er niet in zou trappen.” Nu wil ze andere ouders waarschuwen: “Denk niet: mijn kinderen doen dat niet. Ik wil zeggen: ‘Kijk alsjeblieft uit.'”
Ook de vriendinnen van Tanya doen een klemmende oproep. “Ouders moeten controleren wat hun kinderen doen op social media, want het is echt gewoon gevaarlijk”, benadrukken ze tot slot. “Daders plegen gewoon een moord, maar dan zonder het zelf te doen. Het is gewoon onmenselijk.”
*Tanya en Karin zijn verzonnen namen om de veiligheid en anonimiteit van het slachtoffer en haar omgeving te beschermen. Hun echte namen zijn bekend bij de redactie.