Dat blijkt uit een artikel in het AD, waarvan de inhoud wordt bevestigd door de toezichthouder ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport). Het statiegeld op kleine flesjes gaat mogelijk van 15 cent naar 30 cent en dat op grote flessen (van minstens 1 liter) van 25 cent naar 40 cent.

Een andere mogelijkheid is dat er een soort retourbonus komt. Daarbij krijg je dan, als je een flesje waarvoor je 15 cent statiegeld hebt betaald, 30 cent terug als je het weer inlevert.

Indien Verpact, dat namens bedrijven de inzameling regelt, geen gehoor geeft aan de eis van de ILT, dan moet het een last onder dwangsom betalen van 1,5 miljoen euro per dag. Met een maximum van 21 miljoen euro. Bij Verpact zijn onder meer supermarkten en drankbedrijven aangesloten.

Doel nog niet gehaald

Reden voor de maatregel van de ILT is dat er nog altijd veel te weinig statiegeldflessen en -blikjes worden ingeleverd. Sinds 2022 moet wettelijk minstens 90 procent worden ingezameld, maar dat aantal wordt nog steeds niet gehaald.

Er wordt statiegeld geheven om ervoor te zorgen dat er minder afval op straat en in de natuur belandt. Verder zijn zo minder grondstoffen nodig, zoals olie, om plastic van te maken. Dat is gunstig voor het milieu en gemeenten zijn minder geld kwijt aan het opruimen van zwerfafval. 

De verhoging van het statiegeld zou al vanaf 1 januari moeten ingaan. Maar Verpact ziet dat totaal niet zitten en heeft daarom aan de Raad van State gevraagd om de invoering uit te stellen. 

Verpact vindt namelijk dat als het statiegeld wordt verhoogd, consumenten niet ‘ineens veel meer’ flesjes gaan inleveren. Verpact zegt andere maatregelen te nemen, zoals het uitbreiden van het aantal innamepunten, bewustingwordingcampagnes en de ingebruikname van zogeheten Statiegeld Retourshops, waarbij je in één keer grote hoeveelheden kunt inleveren. 

1 onderzoek, twee visies

Een ‘extra financiële prikkel’, zoals een verhoging van het statiegeld, doorkruist de maatregelen van Verpact, aldus de organisatie. Het zou zelfs averechts werken. Daarbij deelt Verpact een onderzoek van CE Delft.

Opmerkelijk genoeg wijst de ILT op hetzelfde onderzoek, maar dan om te betogen dat door een hoger statiegeld consumenten wél meer gaan inleveren. CE Delft ziet dat een verhoging van het statiegeldbedrag ertoe kan bijdragen dat consumenten meer gaan inleveren. 

Zo is consumenten gevraagd wat ze zouden doen als het statiegeldbedrag werd verhoogd. 29 procent zei dan meer te zullen inleveren, 65 procent zegt dat een verhoging niet tot een verandering leidt. In Noorwegen bleek eerder dat er na een verhoging van het statiegeld meer verpakkingen worden ingeleverd.

Het is niet voor het eerst dat de ILT een last onder dwangsom oplegt aan Verpact omdat er te weinig statiegeldflessen worden ingezameld. Vorig jaar juli was dit voor het eerst het geval.

Honderden miljoenen euro’s laten liggen 

Uit cijfers van Verpact blijkt dat vorig jaar consumenten voor 139 miljoen euro aan statiegeld lieten liggen. Ze betaalden wel statiegeld voor flessen en blikjes, maar leverden die niet allemaal in. Volgens het AD ging het tussen juli 2021 en december 2024 zelfs om in totaal ruim 505 miljoen euro. Op blikjes wordt pas sinds april 2023 statiegeld geheven.

Het bedrag dat consumenten laten liggen, zit niet bij Verpact in een spaarpot, aldus woordvoerder Diana van Stijn. Het geld wordt uitgegeven aan uitbreiding van het aantal innamepunten en bewustwordingscampagnes.

Kapotte prullenbakken en extra zwerfafval: mensen die in prullenbakken op zoek gaan naar statiegeld. Wij gingen een ochtend mee met de opruimingsdienst in Amsterdam: