Musical
Stoornis of my life door Alex Klaasen. Tekst en concept: Alex Klaasen. Regie en composities: Peter van de Witte. Producent: More Theater Producties. Gezien: 17 november in DeLaMar, Amsterdam. Te zien t/m 11 april 2026. Info: stoornisofmylife.nl
Wat als autisme een musical zou zijn, hoe zou dat eruitzien? Dat is wat acteur, zanger en theatermaker Alex Klaasen wilde uitvinden met Stoornis of my life, zijn eerste zelfgeschreven, avondvullende musical. Anderhalf jaar werkte hij eraan, samen met componist en regisseur Peter van de Witte. Het resulteerde in een heerlijk eigenzinnige productie, waarin slappe lach en brok in de keel elkaar naadloos afwisselen.
Hartstochtelijk word je welkom geheten (‘Welkom op het spectrum!’) door hoofdpersonage Jasper, gespeeld door Klaasen zelf. Jasper is een innemende, negenenveertigjarige man met ASS (een autismespectrumstoornis) en een mateloze liefde voor musicals. Zijn dierbaarste bezit, vertelt hij, is een ingelijste handtekening van Pia Douwes.
Wat hem zo aanspreekt in musicals, legt hij uit, is hun voorspelbare opbouw. Omdat Jasper in zijn dagelijks leven ook wel wat houvast kan gebruiken, besluit hij het te benaderen als een musical, waarin hijzelf de hoofdrol speelt. Elke gebeurtenis in zijn leven wordt zo deel van een plot dat uiteindelijk – zo gaat dat immers, met musicals – zal leiden tot een uitbundig happy end.
Geslaagde meta-grappen
Het biedt stof voor een hele rits aan geslaagde meta-grappen, waarin Jasper commentaar levert op het verloop van zijn eigen musical. Maar ook inhoudelijk is die vondst ijzersterk. Door Jasper zo duidelijk te laten ontleden langs welke lijn een traditionele plot zich doorgaans ontvouwt, maakt Klaasen zichtbaar hoe het echte leven zich natuurlijk helemaal niet volgens die wetten voltrekt. Stoornis of my life levert daarmee op een verrassend heldere, grappige en toegankelijke manier commentaar op de verhalen die we elkaar vertellen, en de personages die in die verhalen onze rolmodellen zijn. Hoe we alles wat een mens uniek maakt ermee diskwalificeren.
Los van die geraffineerde vertelvorm, komen er ook op scèneniveau pareltjes langs. Prachtig is de rol van Jaspers moeder (Sylvia Poorta), die haar zoon, vanuit de wens hem te beschermen, elke vorm van autonomie ontneemt. Hoe moet dat straks, als zij er niet meer is, redt haar kind het dan wel, laat Klaasen haar en andere ouders van neurodiverse personages zich afvragen, in een schitterend lied. Ook onverwachts aangrijpend is de solo van huisgenote Mo (Iris Bakker).
Jaspers belangrijkste spiegelfiguur in de musical is Willem, zijn jongere broer (afwisselend gespeeld door Jim Bakkum en Soy Kroon), die hem wil helpen zelfstandiger te worden, maar daar vervolgens zo sturend in is dat hij het tegenovergestelde bewerkstelligt. Dit personage, dat meer uitwerking had verdiend, lijkt op het eerste oog een volmaakt leven te leiden, maar blijkt hard te moeten werken om die schijn van perfectie op te kunnen houden.
En zo maakt Klaasen met Stoornis of my life voelbaar hoe de normen waarnaar we geacht worden onze levens te voegen, niet alleen voor mensen met ASS, maar voor iederéén wringen. En hoe dringend het dus tijd is voor een nieuw soort verhaal. Een verhaal dat niet oordeelt en uitsluit, maar viert dat we allemaal anders zijn, allemaal uniek. Met deze warmbloedige musical voegt Klaasen alvast de daad bij het woord.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.