Een trekker op een slagroomtaart. Het is weer eens wat anders dan een trekker op een snelweg. Ernaast de Nederlandse en Europese vlag. Er is reden tot feest in het Holland House in Brussel, op een steenworp afstand van het Europees Parlement: de Nederlandse landbouwborrel – ‘de onmisbare netwerkavond voor de Nederlandse agrosector in Europa’ – viert maandag haar dertigjarig jubileum.
Een affiche met de tekst ‘Iedere dag BBBeter’ benadrukt dat Jessika van Leeuwen, Europarlementariër voor de BBB, vanavond gastvrouw is. ‘Beter’ gaat het de laatste bepaald niet met de partij, die drie zetels verloor bij de Kamerverkiezingen. In de goedgevulde ruimte ontbreekt een belangrijk gezicht, dat van partijleider Caroline van der Plas.
„Het zou best kunnen dat ze er een volgende keer wel bij is”, reageert Van Leeuwen kort. De netwerkbijeenkomst is volgens haar partij-overstijgend: „Het is niet bedoeld om onszelf op de borst te slaan, het gaat hier om de verbinding met elkaar. Want al mogen we het vaak oneens zijn, we moeten het uiteindelijk met elkaar samen doen”.
De landbouwborrel werd in 1995 mede-opgericht door toenmalig EU-correspondent (voor Veronica nieuwsradio) Willem Kootstra. „Uit eigenbelang, al diende het in de praktijk gelukkig ook het algemeen belang”, knipoogt hij via een schermverbinding. De borrel wordt eens per kwartaal georganiseerd door Europarlementariërs van verschillende politieke kleur, die zitting hebben in een van de landbouwcommissies. Naast Van Leeuwen zijn dat Ton Diepeveen (PVV), Anna Strolenberg (Volt), Bert-Jan Ruissen (SGP), en tot voor kort Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren).
Concurrentievermogen
Hoewel Europese boeren op dit moment niet de straat op gaan uit protest, is er nog altijd reden voor mineur. In de onderhandelingen over de nieuwe Brusselse meerjarenbegroting (2028-2034) moet het landbouwbudget – momenteel goed voor ruim een derde van de EU-begroting – op de schop. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil het budget gebruiken om het industriële concurrentievermogen van Europa te herstellen en een impuls te geven aan de versterking van de defensie.
De zorgen hierover zijn „groot”, zegt Van Leeuwen. Maar, hier wordt geborreld. Terwijl de eerste schuimende glazen Heineken worden leeggedronken, verwoordt Jean Rummenie, demissionair staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (BBB), de visie in de zaal: „Defensie is belangrijk, maar zonder voedsel kan je niet vechten”. Er klinkt applaus.
Demissionair minister Femke Wiersma en Europarlementariër Jessika van Leeuwen op de Brusselse landbouwborrel
Foto BBB
Zoom in
Je wordt geen boer, je bent het
Femke Wiersma
demissionair minister van Landbouw
Femke Wiersma, demissionair minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (BBB) is in Brussel voor een overleg met Europese collega’s. Op hoge hakken met glitters spreekt ze de circa honderd aanwezigen toe. Ze bejubelt het agrarische arbeidsethos – er wordt instemmend geknikt – en de boerenmentaliteit. „Je wordt geen boer, je bent het.”
Wiersma vervolgt: „Ik heb zelf ook op de trekker gezeten en ik weet hoeveel moeite het kost om zelf een product te produceren”. Dan serieuzer, in lijn met Rummenie: „Weerbaarheid en welvaart beginnen met het op orde stellen van je voedselproductie, inclusief export, zeker nu Europa op een [geopolitiek] kruispunt staat”.
Wiersma pleit voor „minder onwerkbare regels, minder gedoe” en „meer waardering voor de sector”. In vragen komt onder meer de ‘versimpelingsagenda’ van Eurocommissaris Christophe Hansen (Landbouw) aan bod, waarbij milieuregels moeten worden versoepeld. Bert-Jan Ruissen, Europarlementariër voor de SGP, stapt naar voren. „Politiek is dit een goed moment om die agenda breder te trekken.” De Europese Volkspartij en de Conservatieven, de fracties waartoe de BBB en de SGP behoren, hebben recent bij versimpelingsvoorstellen laten zien de samenwerking met radicaal-rechts niet uit de weg te gaan.
Ruissen, met trots: „Het Europees Parlement heeft op basis van een amendement van ons uitgesproken dat de Nitraatrichtlijn [die het gebruik van stikstof in de landbouw reguleert] moet worden herzien”. Aan een van de statafels fluistert Europakenner en journalist Jan Werts een jongere collega in het oor: „De herziening van de Nitraatrichtlijn is al zo’n twintig jaar aan de orde, het gebeurt alleen nooit”.
Fantastisch mooi kristallisatiepunt
Schalen met bitterballen komen voorbij. Lange mannen in pak, zonder stropdas en met namen als ‘Ger’, ‘Jan’, ‘Bert’ en ‘Jelte’, zijn het met elkaar eens over het belang van de landbouwborrel. „Ik ken weinig andere sectoren die hetzelfde doen, hier wordt als coalitie gedacht”, stelt Jan Huitema, akkerbouwer en voormalig VVD-Europarlementariër (2014-2024), die de borrel zelf tientallen keren organiseerde. „Dit is een fantastisch mooi kristallisatiepunt in het Brusselse, in informele sfeer”, zegt Ruissen.
„Waar is politiek zo toegankelijk als hier?”, zegt Sascha Bollerman, hoofd internationaal kennis- en innovatiebeleid van het Nederlandse Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. „Hier kan je zomaar op een topdiplomaat of zelfs de minister afstappen, zonder tussenkomst van een woordvoerder.”
Trekker op taart, ter ere van het dertigjarig jubileum van de Brusselse landbouwborrel.
Foto BBB
Zoom in
Hoewel de boeren niet langer , betekent dat niet dat er tevredenheid heerst. „Ze zijn simpelweg murw geslagen”, zegt Huitema. Naast budgettaire zorgen is er een ander punt van onrust: het beoogde vrijhandelsakkoord tussen de EU en de Mercosur-landen (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay). „Daar gelden andere regels, bijvoorbeeld rondom antibioticagebruik, die een ongelijk speelveld creëren”, zegt BBB’er Van Leeuwen.
Al snel wordt er weer gelachen. Om kwart voor negen, een kwartier voor het formele einde van de borrel, bestelt minister Wiersma nog een glas witte wijn. „Heel veel zaken waar boeren in Nederland belemmeringen in ervaren – denk aan natuurbescherming, waterkwaliteit, en stikstofbeleid – vinden zijn oorsprong in Brussel”, zegt de minister. Maar vanuit Den Haag naar Brussel wijzen? „Nee, helemaal niet. Als bewinds- en tussenpersoon heb ik het altijd gedaan”, glimlacht ze, op weg naar de uitgang.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.