Intussen heeft Polen ook aangekondigd om zo’n 10.000 militairen in te zetten om de infrastructuur in het land te beschermen. Naast de drone-aanvallen, vond er afgelopen weekend ook een explosie plaats op een Poolse spoorlijn. Ook dit wordt gezien als een sabotageactie van Rusland, maar waarom?

In opdracht van Rusland

“De dreiging van verschillende drones en andere objecten in de luchtruimte van Polen is gerelateerd aan de geografische positie van Polen”, legt onderzoeker en Oost-Europa-kenner Julia Soldatiuk-Westerveld van Instituut Clingendael uit. Het vermoeden is dan vaak dat deze aanvallen eigenlijk voor Oekraïne zijn bedoeld en in opdracht van Rusland worden uitgevoerd, vertelt ze.

“Want Polen grenst aan Oekraïne, aan Belarus en ook in het noorden aan de Russische enclave. En om die reden wordt een vreemd object in het luchtruim strikt geobserveerd.” Het wordt met urgentie benaderd, zegt Soldatiuk-Westerveld.

NAVO toetsen

Want of de acties écht voor Oekraïne zijn bedoeld, is niet zeker. Het kan ook zo zijn dat Rusland bewust Polen als doelwit kiest, weet de onderzoeker. “Er is een perceptie dat Rusland deze acties uitvoert om te toetsen wat de reactie van NAVO-landen zal zijn: op welke acties reageren ze wel? En op welke niet?”

Het is daarom extra belangrijk dat Polen als land laat zien dat het dit soort kleine acties niet zomaar voorbij laten gaan. “Om te voorkomen dat Rusland dan later nog verdere stappen gaat zetten”, zegt de onderzoeker. “Maar het is wel lastig om erachter te komen of Rusland hier echt achter zit”, benadrukt ze. Bewijs is er namelijk nog niet.

‘Polen voelt dreiging’

“Sabotageacties zijn lastig, in de zin dat het tijd kost om erachter te komen, onderzoek te doen, naar wie daar achter zit”, vertelt Soldatiuk-Westerveld. Een onderzoek kan soms maanden duren. In de context van een reactie, ziet de onderzoeker het dan ook als ‘verloren tijd’. “Want vanuit een diplomatiek oogpunt wil je direct antwoord geven, maar als je niet zeker weet wie erachter zit, is het niet verstandig.”

Maar die angst voor een directe militaire actie speelt in Polen minder een rol. “Vanwege de nabijheid”, merkt de onderzoeker op. “Polen heeft daarom juist heel veel geïnvesteerd in het versterken van eigen defensie. Het loopt voor op andere NAVO-landen. Poolse politici, ministers en presidenten die praten namelijk al langer over dat ze de dreiging voelen.”

Onzichtbare druk

Toch is het ook belangrijk dat ook andere NAVO-landen, wanneer bewezen is dat Rusland achter deze acties zat, een duidelijk signaal afgeven, zegt Soldatiuk-Westerveld. “Om vooral de boodschap te sturen dat dit niet wordt geaccepteerd.”

“Wat we ook in Oekraïne en andere landen eromheen hebben gezien is, dat een van de strategieën van Rusland is om bijna onzichtbaar en gedurende een lange tijd de druk te vergroten.” Op zichzelf lijken die acties dan vaak niet groot genoeg om serieus op te reageren, vertelt de onderzoeker. “Maar dat is dus een strategie en het is juist belangrijk om daar stevig, maar proportioneel, op te reageren. Om dat direct te stoppen.”