Nederland telt 168 basisteams die verantwoordelijk zijn voor noodhulp, surveillance en veelvoorkomende criminaliteit. Maar hun takenpakket is fors uitgebreid. De teams krijgen steeds vaker te maken met complexe onderzoeken op het gebied van ondermijning en digitale criminaliteit, terwijl ze niet de expertise, capaciteit of ervaren mensen hebben om die op te pakken.
„De basisteams zijn onvoldoende opgewassen tegen de criminaliteit van nu”, concludeert de Inspectie.
Nationale Politie stevent af op grootste tekorten ooit: ’Zwart scenario dreigt’
Het merendeel van het recherchewerk – zo’n 80 tot 85 procent – dat bestaat uit veelvoorkomende criminaliteit, belandt bij deze teams. Het loopt volgens de inspectie vooral vast in middelgrote steden met een inwoneraantal tot 100.000.
„De basisteams zijn onvoldoende opgewassen tegen de criminaliteit van nu”
Inspectie Justitie en Veiligheid
Die teams hebben niet de korte lijnen van kleine gemeenten en niet de slagkracht van grootstedelijke korpsen zoals Amsterdam of Rotterdam. Daardoor ontstaan structurele achterstanden. Kleine teams ervaren dan weer minder werkdruk, maar kampen met hoge roosterdruk omdat er altijd inzet beschikbaar moet zijn.
Een van de grootste knelpunten is gebrek aan overzicht. Op papier zou duidelijk moeten zijn welke zaken direct moeten worden opgepakt en welke kunnen wachten. In de praktijk is dat volgens politiemedewerkers ’niet of nauwelijks te volgen’.
Werk blijft liggen, zaken schuiven maanden door en een totaaloverzicht ontbreekt. Door die blinde vlek hebben teams ’onvoldoende zicht op wat er in hun eigen gebied speelt’.
Heterdaad krijgt voorrang
Heterdaad krijgt automatisch de voorrang. Een simpele winkeldiefstal of mishandeling die op heterdaad wordt gepleegd, gaat voor – hoe klein het delict ook is. Die werkwijze kost veel tijd en zorgt ervoor dat zwaardere dossiers blijven liggen. Basisteams proberen manieren te vinden om die verdringing tegen te gaan, maar structurele oplossingen ontbreken.
Mobiele Eenheid mag testen met traangas in waterkanon en grotere pepperspray na rellen op Malieveld
De inspectie stelt ook dat de samenwerking binnen de politieorganisatie hapert. Zaakdossiers schuiven heen en weer tussen lokale recherche, districtsrecherche en basisteams, zonder dat duidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is.
Verbeterprogramma’s die de afgelopen jaren binnen de politie van de grond kwamen, bleken vooral te landen bij de landelijke en regionale recherche. Basisteams ’hebben er weinig tot niets van gemerkt’, aldus de Inspectie JenV.
Zij stelt dat de opsporing door basisteams jarenlang is verwaarloosd, terwijl de risico’s hoog zijn. Binnen zes weken moet de Korpsleiding een concreet plan presenteren om de aanbevelingen uit te voeren, en binnen zes maanden een eerste voortgangsrapportage.
Meer ervaring en expertise
Speerpunten: betere samenwerking, heldere richtlijnen, een sterkere informatiepositie en het structureel versterken van teams met meer ervaring en expertise.
Bovendien moet de politie opnieuw bekijken of basisteams nog wel alleen op veelvoorkomende criminaliteit ingericht moeten blijven. Want, zo stelt de Inspectie, zwaardere misdaad klopt steeds vaker aan de deur.