54,7 miljoen dollar (47,4 miljoen euro) heeft een schilderij van Frida Kahlo op donderdag opgebracht op een veiling van Sotheby’s in New York. Het werk El Sueño (La Cama); De Droom (Het Bed), is daarmee het duurste schilderij van een vrouwelijke kunstenaar dat ooit op een veiling is verkocht. De verkoop verbrak ook het record voor het kostbaarste werk van een Latijns-Amerikaanse kunstenaar. Het is niet bekend wie de koper is.
Op het zelfportret ligt de Mexicaanse kunstenares in een hemelbed, met boven zich een skelet waaraan dynamietstaven zijn gebonden. Het kunstwerk „belichaamt Kahlo’s levenslange fascinatie voor sterfelijkheid, lichamelijkheid en de emotionele complexiteit van de eigen identiteit”, staat in de catalogus van het veilinghuis. Het schilderij zou de „poreuze grens tussen slaap en dood” symboliseren.
Kahlo (1907-1954) maakte het werk in 1940, tijdens „een cruciale periode in haar carrière”, schrijft het veilinghuis op X. De gezondheid van de kunstenares verslechterde en ze had op dat moment een onstuimige relatie met kunstenaar Diego Rivera, getekend door overspel. Rivera ging vreemd met onder anderen Kahlo’s zus Cristina. Kahlo reageerde daarop door zelf ook affaires te onderhouden, met zowel mannen als vrouwen.
Fameuze relatie
De kunstenares zou ooit hebben gezegd: „Ik heb twee ernstige ongelukken in mijn leven gehad. Eén daarvan was het busongeluk [waarbij ze als tiener een deel van haar ruggengraat en ribben verbrijzelde]. De ergste was Diego.” Hun relatie blijft velen fascineren. In 2021 bracht Kahlo’s zelfportret Diego y yo (Diego en ik) 34,9 miljoen dollar (30,9 miljoen euro) op.
In het echte leven had Frida Kahlo ook een skelet boven haar bed, gemaakt van papier-maché. Kahlo’s bed komt terug in meerdere van haar schilderijen, wellicht omdat ze een deel van haar leven gekluisterd was aan haar bed door een slechte gezondheid. Pijn en dood speelden een prominente rol in haar leven en werk. In haar jeugd leed ze aan kinderziektes als polio en ze bleef haar leven lang last houden van de gevolgen van het busongeluk. Daarnaast had ze meerdere miskramen. Kahlo overleed op 47-jarige leeftijd.
Frida Kahlo wordt gevierd als activistisch en feministisch kunstenaar. Ze had banden met de Communistische Partij in Mexico, met haar werk leverde ze kritiek op ongelijkheid en het kapitalisme. Zo verzette ze zich tegen genderrollen en schoonheidsnormen door het dragen van mannenkleding, haar gezichtsbeharing te omarmen, en in haar kunst open te zijn over haar fysieke en mentale pijn.
De laatste keer dat El Sueño werd tentoongesteld, was in 1999 in het Guggenheim, schrijven persbureau AP en The New York Times. Het werd toen tijdelijk uitgeleend door Nesuhi Ertegun, mede-oprichter van platenmaatschappij Atlantic, die het werk al 45 jaar lang in zijn privécollectie had. Ertegun zou het werk voor 51.000 dollar hebben gekocht.
In Mexico wordt Kahlo’s werk beschermd: schilderijen in dat land mogen niet verkocht of geëxporteerd worden. Dat geldt niet voor werk uit buitenlandse privécollecties. Het is vooralsnog onduidelijk of het werk nu vaker publiekelijk tentoon wordt gesteld of dat het achter gesloten deuren zal verdwijnen.
Genderongelijkheid in de kunst
Het vorige record voor het duurste geveilde werk van een vrouwelijke kunstenaar kwam uit 2014, toen het schilderij Jimson Weed/White Flower No. 1 van de Amerikaanse kunstenares Georgia O’Keeffe voor 44,4 miljoen dollar werd geveild. O’Keeffe was een goede vriendin van Kahlo.
Minder dan 1 procent van de in totaal 468 werken die ooit zijn geveild voor meer dan 30 miljoen dollar zijn door een vrouw gemaakt, blijkt uit data van persbureau AFP. De 162 werken van boven de 50 miljoen dollar zijn allemaal gemaakt door mannen.
Lees ook
236,4 miljoen dollar voor een nauwelijks bekend schilderij van Klimt. Zegt dit iets over trends in de kunstwereld?
Op dezelfde meerdaagse veiling In New York van donderdag bracht Vincent van Goghs Piles de romans parisiens et roses dans une verre (Stapels Parijse romans en rozen in een glas) 62,7 miljoen dollar op, waarmee het het op één na duurste geveilde stilleven van Van Gogh is. In totaal bracht de veiling op dinsdag al 706 miljoen dollar op, meer dan het dubbele van dezelfde veiling een jaar geleden.
Op de veiling werd eerder deze week een portret van de Oostenrijkse kunstenaar Gustav Klimt het op een na duurste kunstwerk ooit (particuliere verkoop niet meegerekend), toen het voor 236,4 miljoen dollar (204 miljoen euro) wegging. Het portret hielp het leven te redden van de joodse vrouw die erop is afgebeeld, die de nazi’s wijsmaakte dat de niet-joodse Gustav Klimt haar vader was. Het zijn meestal schilderijen van kunstenaars uit de 20ste eeuw die de hoogste bedragen opleveren, maar op nummer 1 (geveild voor 450 miljoen dollar) staat Salvator Mundi – dat rond het jaar 1500 werd gemaakt – ondanks blijvende twijfel over Leonardo da Vinci als maker.
Frida Kahlo’s schilderij ‘Diego y yo’, waarop haar echtgenoot Diego Rivera uit haar hoofd lijkt te groeien.
Foto Charly Triballeau/AFP
Zoom in
Het schilderij „Piles de romans parisiens et roses dans une verre” van Vincent Van Gogh dat deze week werd geveild.
Foto Charly Triballeau/AFP
Zoom in
‘Portret van Elisabeth Lederer’ van Gustav Klimt, het op een na duurste schilderij ter wereld dat het leven redde van de vrouw die erop staat afgebeeld.
Foto Charly Triballeau/AFP
Zoom in
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.