Wat zullen de Brazilianen hebben gebaald gisteren. Officieel eindigt de jaarlijkse VN-klimaattop deze vrijdagavond, maar meestal lopen ze uren, soms zelfs dagen uit. Brazilië hamerde er de hele week op dat ze op tijd klaar wilden zijn en toen brak er donderdagavond brand uit in het conferentiecentrum. Een groot deel van de onderhandelingen op de belangrijke voorlaatste dag werd afgelast. Het is dus afwachten wanneer de slotverklaring met het resultaat van twee weken onderhandelen verschijnt.

Vrijdag verschenen wel alvast conceptteksten. Dit zijn enkele hete hangijzers waarover op de laatste officiële dag wordt gediscussieerd:

Routekaart over fossiel

Hard tegen hard gaat het over de vraag of er een routekaart gaat komen voor het uitfaseren van fossiele brandstoffen. het onderwerp niet op de officiële agenda , was dit toch hét onderwerp van de afgelopen week. Dinsdag riepen tachtig landen op dat zo’n routekaart er moest komen en onderwerp verscheen in een eerste concepttekst van een einddocument. Daar was, natuurlijk, niet iedereen het zomaar mee eens.

een compromis in de maak dat momentum leek te hebben, met daarin de afspraak voor een bredere routekaart, waarbij naast afbouw van fossiele energie ook opbouw van hernieuwbare energie en bossen een plek zouden moeten krijgen. China gaf aan zo’n positieve formulering belangrijk te vinden. De EU leverde conceptteksten aan.

In de concepttekst van vrijdagochtend kwamen fossiele brandstoffen tot verrassing van velen helemaal niet voor. Onacceptabel, schreef een groep landen , zij zouden een uitkomst zonder het noemen van fossiele brandstoffen niet steunen. Binnenskamers is de druk op dit onderwerp nu ongetwijfeld torenhoog.

Gat tussen doelen en 1,5 graad

Er gaapt nog altijd een groot gat tussen de doelstellingen die landen voor 2035 indienden en het pad dat leidt naar niet meer dan anderhalve graad opwarming van de aarde. Op deze top is veel gesproken over hoe dit gat gedicht moet worden.

Een idee is om landen niet eens per vijf jaar om plannen te vragen, maar jaarlijks of tweejaarlijks, en niet alleen doelen te stellen maar ook monitoring te verbeteren. Een steviger vinger aan de pols dus, maar veel is nog vaag. „Er is een gap in de aanpak van de gap”, zei David Waskow van het World Resources Insitute erover in een gesprek met de pers.

Geld en indicatoren voor adaptatie

De gevolgen van klimaatverandering zijn steeds duidelijker voelbaar, en dus is adaptatie een belangrijker onderwerp geworden in klimaatonderhandelingen. Doel voor dit jaar is om tot een lijst van honderd indicatoren te komen die dienen als graadmeter om te zien of landen weerbaar zijn tegen klimaatverandering en wat er nog moet gebeuren op dit vlak. Meteen in de eerste week dreigde een patstelling omdat kwetsbare landen eerst duidelijke toezeggingen wilden over financiering van adaptatie. Volgens hen is ten minste een verdriedubbeling van een jaren geleden afgesproken bedrag nodig, 120 miljard dollar per jaar.

Dat bedrag lijkt los te komen, al staat het nog niet zwart op wit. Een concept hierover duidt erop dat als dat bedrag is ingevuld ook een grote lijst – met 60, niet de oorspronkelijke 100 – indicatoren afgehamerd wordt.

Invulling van 300 miljard

Vorig jaar gingen vooral ontwikkelingslanden ontgoocheld naar huis: er was 300 miljard dollar afgesproken voor hun klimaatbeleid, waar 1.300 miljard nodig is. En hoe die 300 miljard zou worden ingevuld, als lening of gift, was onduidelijk.

Het lijkt erop dat er dit jaar twee vliegen in één klap geslagen worden: een deel van de duidelijkheid over de 300 miljard komt doordat de 120 miljard voor adaptatie, als die er komt, uit deze pot komt. Spannend is ook welke bewoordingen gekozen worden in de financiële paragrafen van de slotverklaring; zullen landen het woord ‘gift’ duidelijk durven opschrijven?

Nu de VS afhaakt als grote geldschieter, wordt er veel naar de EU gekeken. De financieringsbijdrage voor de EU gaat omhoog, maar de hoge beleidsambities die de EU ook wil, lijken er niet te komen. „Hiermee trekt Europa aan het kortste eind in de onderhandelingen”, zegt Mohammed Chahim, Europarlementariër van GroenLinks-PvdA die in Belém erbij is. Hij noemt de zwakke teksten die tot nu toe verschenen een „gevoelig verlies voor de EU” en zegt er op de laatste dag nog alles aan te doen om dit te veranderen.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.