Dit is het dagelijkse commentaar van NRC. Het bevat
meningen, interpretaties en keuzes. Ze worden geschreven door een groep
redacteuren, geselecteerd door de hoofdredacteur. In de commentaren laat NRC zien waar het voor staat. Commentaren bieden de lezer een
handvat, een invalshoek, het is ‘eerste hulp’ bij het nieuws van de dag.

Mutirão was het buzz-woord van COP30, de klimaattop in Belém. Het stamt uit de taal van inheemse Zuid-Amerikaanse volkeren en betekent zoiets als ‘collectieve inzet’. Maar hoezeer Brazilië ook zijn best heeft gedaan, van collectiviteit was tijdens de twee weken durende onderhandelingen geen sprake. Het heeft geresulteerd in een slotverklaring waarin van alles wordt ‘bevestigd’, ‘in herinnering geroepen’ en ‘erkend’, maar waarin weinig concreets is afgesproken. 

Dat uitgerekend Brazilië, dat zich met een degelijk team rondom de ervaren diplomaat André Corrêa do Lago grondig had voorbereid, zo weinig voor elkaar heeft gekregen is bijzonder pijnlijk. Alle partijen mogen zich dat aanrekenen – ook Europa, dat op het nippertje met een gezamenlijk standpunt naar Belém afreisde, maar wel met inmiddels afgezwakte klimaatplannen.

Aan de ambities van Brazilië lag het niet. Die waren groot, op deze dertigste klimaattop, waar de tiende verjaardag van het succesvolle Parijsakkoord werd gevierd, en die ook nog eens plaatsvond in het land waar wereldleiders in 1992 op de Earth Summit van Rio de Janeiro erkenden dat de opwarming van de planeet tot de grootste uitdagingen van de mensheid behoorden. 

Het ging mis in Belém op wat al jaren het gevoeligste thema is: fossiele brandstoffen. Pas twee jaar geleden haalde het onderwerp voor het eerst de slotverklaring van een klimaattop. Uitgerekend in Dubai, in het hart van de olieproducerende wereld, werd in 2023 vastgelegd dat landen plannen moesten formuleren voor het afbouwen van het gebruik van kolen, olie en gas.

De top heeft geresulteerd in een slotverklaring waarin van alles wordt ‘bevestigd’ en ‘erkend’, maar waarin weinig concreets is afgesproken

Fossiele brandstoffen zijn de grootste veroorzakers van de opwarming. Zonder daarmee te stoppen kan de mensheid klimaatverandering onmogelijk stoppen. Zo simpel is het. De bewoordingen in de slotverklaring van Dubai (‘transitioning away from fossil fuels’ – afstand nemen van fossiele brandstoffen) waren nog uiterst voorzichtig. Maar het stond er wel, zwart op wit. 

Nadat het thema vorig jaar in Azerbeidzjan, onder druk van olielanden en met steun van het zwakke voorzitterschap van het gastland, werd genegeerd, beloofde Brazilië het opnieuw bespreekbaar te maken – buiten de officiële agenda om, in de hoop dat het resultaat van die gesprekken toch een plek zou krijgen in de slotverklaring. Dat mislukte omdat olielanden onder aanvoering van Saoedi-Arabië en Rusland weigerden daarmee akkoord te gaan.

Terwijl Europa zich daar uiteindelijk bij neerlegde, dreigde Colombia in de laatste plenaire vergadering de slotverklaring op te blazen. Daniela Durán González wees er namens Colombia op dat Brazilië zelf deze klimaattop had uitgeroepen tot „COP van de waarheid”. En, voegde ze eraan toe, „een COP van de waarheid kan geen uitkomst accepteren die de wetenschap negeert. Volgens het [wetenschappelijk klimaatpanel] IPCC wordt bijna 75 procent van de CO2-emissies veroorzaakt door fossiele brandstoffen. Er is geen mitigatie mogelijk als we niet eens mogen praten over afstand nemen van fossiele brandstoffen.”

Durán González trok zo na twee weken van moeizame onderhandelingen de enig juiste conclusie: „Het ontkennen van de best beschikbare wetenschap brengt niet alleen deze klimaatonderhandelingen in gevaar, maar ons hele bestaan. Welke boodschap sturen we hiermee de wereld in?”

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.