Dat het Openbaar Ministerie (OM) heeft besloten om alleen de pleegouders te vervolgen, daar snappen de biologische moeders van de mishandelde kinderen helemaal niets van. Bart Visser van Namens de Familie en advocaat Frank Hamers vertellen hoe zwaar het proces voor de ouders is en wat hen zo frustreert.

‘Rechtszaak ongelooflijk intens’

“Ze moesten meerdere malen tot tien tellen”, vertelt Visser over de eerdere zittingen. Hij is van de organisatie Namens de Familie en ondersteunt de moeders tijdens de rechtszaak. “Er wordt zoveel gevraagd van hen. En dan mag je als slachtoffer ook nog nergens op reageren. Dat is super frustrerend.”

Ook advocaat Hamers, die de moeder van het zwaar mishandelde pleegmeisje bijstaat, zag hoe zwaar het proces was voor zijn cliënt. “Het was ongelooflijk intens voor haar”, vertelt hij. “Ze zat ook maar een paar meter achter de pleegouders in de rechtszaal. Dan is het ongelooflijk moeilijk om je in te houden.”

Moeders mishandelde pleegkinderen Vlaardingen willen dat falende zorgverleners óók verantwoording afleggenMeisje zwaar mishandeld

Het OM kwam in de zaak uiteindelijk tot een strafeis van 11 jaar cel en tbs met dwangverpleging tegen beide pleegouders, Daisy W. en Johnny van den B. Zij worden verdacht van de zware mishandeling van in totaal vier pleegkinderen. Het bekendste geval is het toen 10-jarig pleegmeisje dat in mei vorig jaar zwaargewond in het ziekenhuis belandde.

Justitie spreekt van een ‘vorm van martelen’ en ‘systematische ontmenselijking’ van het kind. Ze had namelijk ernstig hersenletsel, tientallen botbreuken en woog nog maar 19 kilo. Ze is zo zwaar mishandeld dat ze nooit meer volledig zal herstellen en waarschijnlijk levenslang zorg nodig zal hebben. Op dit moment functioneert het meisje op het denkniveau van een peuter.

Daisy W. en Johnny van den B. worden verdacht van het zwaar mishandelen van vier pleegkinderen’Geen wraak, maar rechtvaardigheid’

Visser weet dat de moeder van het pleegmeisje vindt dat ‘geen enkele straf’ in verhouding staat tot het leed dat haar zwaar mishandelde dochter is aangedaan. “Maar ze zoekt niet naar wraak, maar naar rechtvaardigheid”, benadrukt hij.

En rechtvaardigheid valt volgens hem ‘niet uit te drukken in een gevangenisstraf’. “Want de schade die haar kinderen (een andere dochter zat ook in het pleeggezin, red.) hebben opgelopen is voor een groot deel niet meer te repareren. De eis is stevig, maar het is ook nodig dat de pleegouders een zware straf krijgen.”

Zorgverleners nog niet vervolgd

Al in vrij vroeg in het onderzoek naar de mishandelingen besloot het OM om voorlopig af te zien van het vervolgen van de pleegzorgaanbieders en individuele zorgverleners. Volgens justitie waren er namelijk ‘geen strafbare feiten’ op basis waarvan de betrokken instanties en zorgverleners vervolgd zouden kunnen worden.

Dat leidde nogal tot wat verbazing, omdat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) had vastgesteld dat de zorgverlener van het pleegmeisje ‘onvoldoende professionele afstand’ had gehouden tot de pleegouders. Bovendien is hij ook door zijn werkgever Enver in januari – dus na het bekend worden van deze zaak – op non-actief gesteld.

‘Grove fouten gemaakt’

Het OM heeft het IGJ-rapport uiteindelijk niet meegenomen in het onderzoek vanwege de privacy van de zorgverleners. Het feit dat zij nu mogelijk buiten schot blijven, steekt de moeders enorm, zegt Visser van Namens de Familie. “Het is vooral belangrijk dat het vonnis van de rechter zeker niet het eindpunt van deze zaak mag zijn. En dat zal wat ons betreft ook niet gebeuren.”

“Hulpverleners hebben hier zulke ernstige en grove fouten gemaakt. Ook de moeders zeggen allemaal: ‘Daar moeten zij verantwoordelijkheid over afleggen'”, zegt hij. Advocaat Hamers vertelt dat er nog een belangrijk inspectierapport aankomt. “Ik vind dat je pas kan beslissen over het wel of niet vervolgen van deze hulpverleners als alle feiten op tafel liggen. Dan weet je pas of zij een strafrechtelijk verwijt kan worden gemaakt.”

Niet geluisterd naar ouders

Wat het niet vervolgen van de betrokken zorgverleners volgens Visser extra schrijnend maakt, is dat de moeders vaak eindeloos aan de bel hebben getrokken bij de pleegzorgaanbieders. Maar naar hun zorgen over de situatie van hun kinderen werd niet geluisterd.

“Deze moeders hadden een prima werkend moederinstinct. Ze hadden heel snel door dat het echt niet goed zat”, vertelt hij. “De moeder van het pleegmeisje heeft 2 jaar lang aanwijzingen en signalen afgegeven dat het helemaal misging bij die pleegouders. Als je al die appjes en mailtjes bekijkt, dan zie je dat er gewoon echt niet geluisterd is naar de moeders.”

‘Meer Vlaardingse pleegmeisjes’

En deze zaak staat zeker niet op zichzelf, benadrukken Visser en Hamers: het falen van de pleegzorgaanbieders en zorgverleners is dan ook breder. “Ik ben ervan overtuigd dat er meer ‘Vlaardingse pleegmeisjes’ zijn”, zegt Hamers.

“Toezicht op pleegouders is zo belangrijk bij deze kwetsbare kinderen en dat faalt gewoon”, stelt de advocaat vast. “Er blijven pleegouders die onder de radar willen blijven en kwaad willen doen. Daar ben ik echt van overtuigd.”

Jeugdzorg onder de loep?

Volgens Visser doet het de moeders ook intens veel pijn dat er nog meer pleegkinderen zijn die zo slecht behandeld worden. Hij hoopt dat deze zaak dan ook een startpunt is om kritischer naar het hele systeem rond jeugdzorg te kijken. Want qua heftigheid zal hij deze zaak zich lang blijven herinneren.

“De rechter beschreef het fotomateriaal uit het dossier. Hij wilde het niet laten zien, omdat de foto’s van het mishandelde meisje te heftig waren”, vertelt Visser. “Maar alleen al die beschrijving van de momenten waarop dit meisje totaal aan haar lot is overgelaten heeft zoveel indruk op mij gemaakt. Dat zal ik mijn leven lang niet vergeten.”