(leestijd circa 4 minuten)
In een schaamteloze daad gooit Schiphol de boeren voor de bus om zijn eigen, door de rechter vernietigde natuurvergunning te redden.
Het is de ultieme ironie: het vliegveld dat zelf al sinds de jaren negentig illegaal opereert zonder geldige vergunning, eist nu in feite de onteigening van boeren die wél over de juiste papieren beschikken.
Deze dolk in de rug staat in schril contrast met de woorden van financieel directeur Robert Carsouw in 2021. Hij sprak toen nog vol vuur over een “gezamenlijke strijd” van boeren en Schiphol. Die belofte blijkt nu helemaal niets waard.
Wanhoop
Om de wanhoop van Schiphol te begrijpen, moeten we terug naar de kern van het probleem. Het vliegveld is al decennia illegaal in bedrijf. De vergunning die voormalig minister Van der Wal er uiteindelijk doorheen drukte, rammelde juridisch aan alle kanten en werd dan ook onverbiddelijk door de rechter vernietigd.
Het voornaamste struikelblok was het ‘additionaliteitsbeginsel’. Simpel gezegd is dit een wettelijke veiligheidscheck: stikstofruimte die vrijkomt, bijvoorbeeld door het stoppen van een boer, moet éérst worden gebruikt om de overbelaste natuur te laten herstellen. Alleen als er daarna nog extra ruimte overblijft, mag die naar een nieuwe vervuiler. De rechtbank was glashelder en liet geen spaan heel van de vergunning, omdat de minister deze check onvoldoende had uitgevoerd.
“Bij het wegstrepen van stikstofneerslag van de aangevraagde situatie tegen de stikstofneerslag vanwege de bestaande rechten (intern salderen) heeft de minister niet onderzocht of eventuele stikstofwinst niet eerst naar natuurherstel moet gaan voordat die door Schiphol kan worden ingezet (additionaliteitsvereiste).”
Dat dit niet is gedaan, is een gebrek in het besluit. Voor het verlenen van de natuurvergunning is ook gebruik gemaakt van extern salderen. Hiervoor zijn negen agrarische bedrijven aangekocht, waarvan de stikstofrechten zijn gebruikt om de exploitatie van Schiphol mogelijk te maken. Ook daarvoor geldt het additionaliteitsvereiste.
Slinkse truc
Met de rug tegen de muur en zonder juridische grond, zet Schiphol nu een slinkse truc in. In plaats van de eigen uitstoot te verminderen, wordt het probleem gedumpt bij de boer.
De kern van het nieuwe argument in hoger beroep is even simpel als schandalig. De overheid moet de natuur maar redden door boeren en bedrijven binnen één kilometer van Natura 2000-gebieden uit te kopen of te onteigenen.
Als de overheid die bedrijven laat verdwijnen, is de natuur gered en kan Schiphol zijn illegaal verkregen stikstofruimte gewoon zelf gebruiken. Het welzijn van talloze boerenfamilies is daarbij van ondergeschikt belang.
“Gelet op het voorgaande, dient het bevoegd gezag bij toestemmingsverlening te beoordelen of de inzet van de door het project getroffen maatregelen zou maken dat het voor de lidstaat niet langer mogelijk is om aan haar verplichtingen op grond van artikel 6, eerste en tweede lid, van de Habitatrichtlijn (Hrl) te voldoen. Zoals Schiphol hierna zal toelichten, heeft de overheid voor de relevante Natura 2000-gebieden nog voldoende maatregelen ter beschikking om aan haar verplichtingen te voldoen op grond van artikel 6, eerste en tweede lid, van de Hrl te voldoen”, aldus de juridische taal van Schiphol.
Boeren spotten
Ter illustratie van het potentieel van andere maatregelen, heeft Schiphol deskundigen van DNV gevraagd in kaart te brengen hoe de stikstofemissies en -deposities van de negen agrariërs waarmee extern is gesaldeerd zich verhouden tot het potentieel aan maatregelen binnen een kilometer rondom de relevante Natura 2000-gebieden.
Om deze juridische gifpijl kracht bij te zetten, heeft Schiphol adviesbureau DNV een rapport laten opstellen. Dat document is niets minder dan een ‘hitlijst’ van bedrijven die wat Schiphol betreft mogen verdwijnen. Het brengt nauwkeurig in kaart welke boeren, door Schiphol en DNV bestempeld als ‘potentiële reductiebronnen’, in de gevarenzone liggen. De kille cijfers laten zien om wie het gaat.
Voor de meeste gebieden is de spoeling dun. Het risico voor de weinige boeren die daar nog over zijn, zoals bij Meijendel & Berkheide, is levensgroot. Voor de Oostelijke Vechtplassen is er volgens de kille logica van Schiphol ruime ‘keuze’ uit bijna 140 bedrijven om op te offeren.
Stuitend
De krokodillentranen van Schiphol-directeur Carsouw uit 2021 maken de huidige strategie nog stuitender. Hij hing toen zelfs een contract boven zijn bureau als symbool voor de zogenaamde verbondenheid en sprak van solidariteit.
Carsouw zei veel verbindingen te zien tussen Schiphol en de agrarische sector, maar stikstof vormt voor het vliegveld een minder groot probleem dan voor de boeren, zei hij.
Gezamenlijke strijd? Vergeet het maar. De boeren worden nu opgeofferd voor het eigenbelang van Schiphol. Hun bedrijven, hun toekomst en hun levenswerk worden in de etalage gezet om de onstilbare honger van de vliegindustrie te voeden. De juridische strategie staat in schril contrast met eerdere publieke uitlatingen. Schiphol stapelt leugen op leugen in een wanhopige poging om de eigen huid te redden.
Tegen de democratie
Met deze strategie plaatst Schiphol zichzelf niet alleen tegenover de boeren, maar ook tegenover het democratisch gekozen parlement. De Tweede Kamer nam met een overweldigende meerderheid van 121 stemmen de motie van de leden Grinwis en Boswijk aan, die klip-en-klaar stelt dat elke sector zijn eigen aandeel in de stikstofreductie moet leveren.
Schiphol en het kabinet negeren de motie volledig. Sterker nog, Schiphol probeert zijn eigen aandeel te vergroten ten koste van de agrarische sector. Hoe is het mogelijk dat een staatsdeelneming de wil van de Tweede Kamer zo openlijk naast zich neerlegt? Hoe kan een bedrijf dat in handen is van de Staat de rekening willens en wetens doorschuiven naar de boeren, puur en alleen om de eigen – niet-vergunde – activiteiten te redden?
Steun ons. Overweeg aub een donatie via iDeal.
Sla dit artikel op in uw favorieten