„Ik wil het ballet zien. Laat de zwanen dansen. Laat het ‘meer’ de oude man beven van angst.” Toen de achttienjarige straatmuzikant Diana Loginova in Sint-Petersburg deze tekst zong op een deuntje uit Tsjaikovski’s Zwanenmeer, begeleid door haar vriend Aleksander Orlov op de elektrische gitaar en Vladislav Leontjev op de drums, stond er een grote groep om ze heen mee te zingen en te dansen. Probleem was alleen dat het nummer in mei door een rechtbank in Sint-Petersburg was verboden.
In augustus werden de bandleden van Stoptime voor het eerst opgepakt wegens ‘geluidsoverlast’ door het zingen van enkele nummers van gevluchte Russische artiesten. Toen kwamen ze er vanaf met een geldboete van ruim 300 euro. Maar door toenemende populariteit online en omdat grote groepen meedansten op hun uitvoering van het nummer ‘Cooperative Swan Lake’ van rapper Noize MC, werden de bandleden op 15 oktober opnieuw opgepakt.
Na hun vrijlating werden ze meteen weer twee keer gearresteerd, maar afgelopen weekend kwamen ze voor de derde keer vrij. Maandag ontvluchtte Loginova het land naar onbekende bestemming, aldus The Moscow Times. Ook Orlov en Leontjev zouden vrij zijn, waar zij zijn meldt het bericht niet.
Loginova oogt als een brave straatmuzikant met blond geverfd haar en een grote bril, die teksten zingt als: „We zullen een streep licht zien in deze duisternis die ondoordringbaar is als de sneeuw op de polen.” De band zingt populaire liedjes, of in de woorden van Loginova zelf na haar arrestatie: „We speelden alleen maar muziek die we leuk vinden. Muziek heeft een grote kracht en daar is dit het bewijs van.” Ook verklaarde ze: „Kunst is de enige taal – tenminste in Rusland – waarmee je je nu kan uiten. Ik koos ervoor en wil geen andere taal spreken: ik spreek de taal van de kunst.”
Odette en haar prins
Loginova, geboren in 2007, volgde haar pianostudie aan het Rimsky-Korsakov Conservatorium in Sint-Petersburg, en trad op onder de artiestennaam Naoko. Sinds deze zomer kreeg ze met de band Stoptime een groter bereik via sociale media, op hun eigen Telegram kanaal hadden ze meer dan 49.000 volgers. De video’s van hun straatoptredens zijn inmiddels verwijderd, alleen een foto van Loginova die de fans bedankt rest nog.
De liedjes die ze zongen waren van gevluchte Russische zangers, maar het gebruik van een melodie uit het Zwanenmeer was de druppel. Wanneer het Zwanenmeer klinkt weet bijna elke Rus wat er bedoeld wordt; het is een aanklacht tegen het Poetin-regime. Het tragische sprookje van een prins die verliefd wordt op Odette die door een betovering overdag een zwaan is, gaat over list en bedrog, waarbij de twee uiteindelijk gezamenlijk verdrinken in het meer, ontzet over het verraad.
Wanneer het Zwanenmeer klinkt weet bijna elke Rus wat er bedoeld wordt; het is een aanklacht tegen het Poetin-regime
Het beroemde ballet op de muziek van Tsjaikovski staat in Rusland symbool voor iets anders. Het stuk werd als veilige keuze gezien wanneer de staatstelevisie even niet wilde berichten over de actualiteiten. Bij de dood van Brezjnev bijvoorbeeld werd het ballet de hele dag op de televisie getoond, totdat de dood van de leider gedeeld mocht worden met het volk. Bij de putsch in 1991, toen Gorbatsjov werd afgezet en er een einde aan de Sovjet-Unie kwam, werd dit ballet maar liefst drie dagen lang op de televisie getoond. De Russische burger kreeg zo niets mee van de chaos.
Het ballet staat dan ook symbool voor een omwenteling (of een dode leider). Behalve het protestlied van Noize MC op Tsjaikovski’s melodie was in 2022 – toen de oorlog in Oekraïne begon – in Sint-Petersburg op meerdere plekken graffiti te vinden waarop stervende zwanen werden afgebeeld.
Aleksander Orlov, gitarist van de band Stoptime en Loginova’s vriend, in de rechtszaal in november.
foto Andrei Bok/SOPA Images/LightRocket via Getty Images
Zoom in
Huwelijksaanzoek
Of de liefde tussen Loginova en Orlov standhoudt of net als bij de zwanen in schoonheid zal sterven is afwachten. In ieder geval haalde Orlovs aanzoek het nieuws: bij het tankstation stopte het politiebusje waar ze in zaten. Met de ring van een papierenservet die hij in een sigarettendoosje bewaarde, zakte hij op één knie en vroeg haar ten huwelijk. Ja, was het antwoord.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
The Trust Project |
Waarom je NRC kan vertrouwen