Een van de meest ambitieuze verfilmingen van de laatste jaren is ongetwijfeld Denis Villeneuve’s bewerking van Frank Herberts Dune. Decennialang werd het boek beschouwd als onverfilmbaar, omdat het een dichtgetimmerde roman is vol verzonnen woorden, religieuze metaforen en eindeloze beschrijvingen van zand.

Zowel kenners als fans waren aanvankelijk zeer sceptisch over de Canadese regisseur, maar Villeneuve bewees zich toen het erop aankwam. Niet alleen zijn beide Dune-films fantastisch, ze zijn ook op alle vlakken enorme successen. Beide kregen een nominatie voor Beste Film bij de Oscars en brachten samen meer dan een miljard dollar op aan de kassa.

Paul Atreidis
In 2021 verscheen Villeneuve’s eerste Dune-film en drie jaar later kwam het vervolg Dune: Part Two uit. Timothée Chalamet speelt de hoofdrol in beide films, naast een ensemblecast bestaande uit Rebecca Ferguson, Josh Brolin, Stellan Skarsgård, Dave Bautista, Zendaya, Charlotte Rampling, Jason Momoa en Javier Bardem.

Dune speelt zich af in de verre toekomst en volgt Paul Atreides, wiens familie, het adellijke Huis Atreides, verwikkeld raakt in een oorlog om de dodelijke en onherbergzame woestijnplaneet Arrakis. In Dune: Part Two volgen we opnieuw Paul terwijl hij zich verenigt met het Fremen-volk van de woestijnplaneet Arrakis om oorlog te voeren tegen Huis Harkonnen.

Overweldigd
Christopher Nolan, die zelf wel iets weet van sciencefiction, was een van de vele filmliefhebbers die overweldigd werden door Villeneuve’s prestatie. “Ik heb het tweede deel gezien en ik vind dat het een wonderbaarlijke prestatie is, waarin het tweede deel van het verhaal prachtig wordt afgerond”, zei hij volgens Variety.

Nolan was buitengewoon lovend, maar had ook een paar vragen over de protagonist van Chalamet. “Usul, Muad’Dib, Paul, Lisan al Gaib”, zei hij. “Hoeveel verdomde namen kun je één personage geven en verwachten dat wij het allemaal bijhouden?”Verwarrende terminologie
Een van de klachten over de Dune-reeks – en over high-scifi en fantasy in het algemeen – is de enorme hoeveelheid obscure namen die men moet leren. Herbert was hier berucht om, omdat hij willekeurige mythologie door zijn verhaal verweefde met weinig uitleg.
Naast de verwarrende terminologie had Nolan nog meer vragen over de franchise. “De meeste verfilmingen zijn een proces van inkorten en vereenvoudigen”, zei hij. “Maar mijn gevoel bij het kijken naar beide films, vooral de tweede, was dat dit juist een proces was van dieper graven, de complexiteit omarmen en de wereld verder uitbouwen dan zelfs in het boek staat.”

Een van meest winstgevende filmseries
Dat kan zowel als kritiek of als een groot compliment worden opgevat. Nolan zegt of dat Villeneuve te ver van het bronmateriaal is afgeweken door extra lagen toe te voegen aan een toch al complexe vertelling of dat hij bewondering heeft voor diens vermogen om er zijn eigen draai aan te geven zonder het onnavolgbaar te maken. Gezien hoe chaotisch Dune op papier is, en hoe relatief toegankelijk de films zijn, lijkt het eerder het laatste.

Voor Villeneuve gold dat een succesvolle verfilming van Dune bijna een vergiftigde beker leek binnen de filmwereld. David Lynch mislukte, terwijl Alejandro Jodorowsky en Ridley Scott het project uiteindelijk opgaven. Velen dachten dat het nooit zou lukken. Nu is het een van de meest winstgevende filmseries in de bioscopen, zelfs al heeft Nolan nog steeds moeite met de namen van de personages.

Kijken?
Wil je de twee Dune-films van Villeneuve zien? Dune kun je bekijken op Prime Video en HBO Max, Dune: Part Two kun je bekijken op Netflix.