Na jarenlange blokkade gaan EU-landen toch akkoord met ’chat control’, Nederland stemt tegen

Over het doel van de wet zijn EU-lidstaten het al heel lang eens: het bestrijden van online kindermisbruik. Maar de middelen die worden ingezet zijn controversieel.

Eerst was het plan om platforms als Whatsapp en Signal te verplichten om software te gebruiken waarbij privéberichten van gebruikers worden gescand op kindermisbruik. Critici noemen dit ’chat control’.

AIVD waarschuwde

Voor meerdere EU-lidstaten ging dit veel te ver: het druist in tegen grondrechten, zoals het briefgeheim. Jarenlang hebben ze het plan om die reden geblokkeerd. In Nederland waarschuwde de AIVD voor cyberveiligheidrisico’s.

Maar na een compromis van EU-voorzitter Denemarken zijn meerdere landen woensdag alsnog overstag gegaan. De inzet van ’chat control’ is nu niet langer verplicht. Toch is het nog niet weg. De wet wil een tijdelijke maatregel, die bedrijven toestemming geeft om vrijwillig berichten te scannen op misbruikmateriaal, nu permanent maken. Door privacyregels opzij te schuiven mogen bedrijven dan berichten scannen, materiaal melden en verwijderen.

Kamer vreest massasurveillance

Voor het demissionaire kabinet was dit geitenpaadje reden om niet akkoord te kunnen gaan. Nederland wilde zich onthouden tijdens de stemming, maar de Tweede Kamer heeft na een debat opgeroepen om tegen te stemmen. En dat heeft Nederland woensdag ook gedaan.

Volgens de Kamer neemt het compromis waar EU-landen woensdag mee akkoord zijn gegaan „de principiële zorgen rondom privacy, de dreiging van massasurveillance en de risico’s voor de digitale weerbaarheid van Nederland niet weg”.

Ook Slowakije, Tsjechië en Polen hebben tegengestemd. Italië heeft zich onthouden. Het verzet was onvoldoende om het plan tegen te houden.

De wet is nog niet af. Het Europarlement en de lidstaten moeten nog met elkaar onderhandelen over een definitieve versie. Daarna moet er nog een keer gestemd worden door de twee medewetgevers.