Je kent vast de fameuze marshmallowtest wel. Waarom grijpt het ene kind direct naar de marshmallow voor z’n neus, terwijl het andere prima een tijdje kan wachten op twee marshmallows? Je zou denken dat het puur een kwestie is van karakter, maar een nieuwe studie laat zien dat het gecompliceerder ligt.

Wetenschappers van de University of California San Diego hebben elf genetische fragmenten gevonden die invloed hebben op hoe impulsief we beslissingen nemen. En dat kan grote gevolgen hebben voor onze mentale en lichamelijke gezondheid. De neiging tot impulsiviteit maakt de kans op allerlei aandoeningen een stuk groter.

Delay discounting

Uit de analyse van de genetische gegevens van bijna 135.000 deelnemers uit de databank van het bedrijf 23andMe komt een overtuigende genetische blauwdruk naar voren van delay discounting. Dit is de neiging om te kiezen voor een kleine, directe beloning in plaats van een grotere beloning later. En hoe langer het duurt, hoe lager de subjectieve waarde, dat is de kern van dit verschijnsel volgens de leerpsychologie.

“Impulsief beslissen doen we allemaal, maar het was verrassend moeilijk om de vinger te leggen op de biologische basis ervan”, zegt onderzoeksleider Sandra Sanchez-Roige. “Onze resultaten laten zien dat uitstelgedrag of juist direct toegeven aan een beloning niet alleen een kwestie van gedrag is. Het zit verweven in genetische routes die te maken hebben met hersenontwikkeling, cognitie en lichamelijke gezondheid.”

Het is gelukt om elf onafhankelijke genetische regio’s aan te wijzen en 93 genen die mogelijk betrokken zijn bij impulsieve besluitvorming. Veel van die genen spelen een rol in dopaminesignalen, de groei van individuele zenuwcellen, stofwisseling en de structuur van de hersenen. Systemen die ook opduiken bij depressie, verslaving, obesitas, chronische pijn en zelfs schoolprestaties.

Externaliserend gedrag

De onderzoekers stopten niet bij het identificeren van de genen. Ze keken ook naar verbanden tussen het genoom en het risico op allerlei ziekten. Maar liefst 73 kenmerken bleken genetisch gekoppeld aan delay discounting. Denk aan medicijn- en drugsgebruik, depressie, slaapproblemen en spijsverteringsklachten. “We zagen clusters van overlappende biologische routes. Deze hebben vooral te maken met cognitie, stofwisseling en externaliserend gedrag”, legt onderzoeker Abraham Palmer uit. “Dat kan verklaren waarom impulsiviteit zo’n herkenbaar onderdeel is van veel psychische aandoeningen.” Volgens Palmer blijven veel van deze verbanden overeind staan, ook wanneer er wordt gecorrigeerd voor factoren als IQ en opleiding. Dat betekent dat impulsief beslissen een deels unieke genetische basis heeft, los van andere cognitieve eigenschappen.

Wat is externaliserend gedrag?
Externaliserend gedrag is naar buiten gericht gedrag, dat zichtbaar en storend is voor de omgeving, zoals agressie, schelden, afpakken van spullen, driftbuien of ongehoorzaamheid. Dit gedrag komt voort uit moeite met het beheersen van emoties en leidt vaak tot conflicten.

‘Nu meteen’ of ‘later meer’

Wat betekent dit in de praktijk? Om dat te onderzoeken ontwikkelde het team polygenetische scores die voorspellen in hoeverre iemands genen neigen naar ‘nu meteen’ in plaats van ‘later meer’. Die scores werden getest bij ruim 66.000 ziekenhuispatiënten. “We zagen dat deze genetische impulsiviteitsscore samenhing met 212 medische uitkomsten”, zegt wetenschapper Hayley Thorpe. “Van diabetes type 2 en chronische pijn tot hartziekten, stemmingsstoornissen en tabaksverslaving.”
Volgens Thorpe laat dit zien dat kortetermijnbeslissingen, die vaak worden genomen zonder er echt over na te denken, in de loop van het leven kunnen uitgroeien tot serieuze gezondheidsrisico’s.

Nieuwe behandelingen

“We hopen nieuwe behandelingen te ontwikkelen nu we de genetische en biologische basis van delay discounting beter begrijpen”, zegt Sanchez-Roige. “In de toekomst zou impulsiviteit zelfs een bruikbare klinische marker kunnen worden. Iets dat ons helpt om gedragstherapieën en medicatie efficiënter in te zetten.” Maar er is nog veel werk aan de winkel. De nieuwe genetische verbanden moeten in vervolgonderzoek herhaald worden.

Ook is in toekomstige studies meer aandacht nodig voor omgevingsinvloeden, zoals sociaaleconomische status. “Delay discounting is meetbaar, sterk erfelijk en een belangrijke graadmeter voor talloze aspecten van onze gezondheid”, besluit Sanchez-Roige. “We hebben het hier over de basis van ons beslissingsgedrag. Door dit verder te ontrafelen, kunnen we misschien nieuwe manieren vinden om een breed scala aan aandoeningen te voorkomen of te behandelen.”

De Marshmallowtest
De marshmallowtest is een klassiek psychologisch experiment uit de jaren zestig waarin kinderen een eenvoudige keuze kregen: eet één marshmallow nu of wacht even en krijg er later twee. Het onderzoek, uitgevoerd door Walter Mischel, moest meten in hoeverre kinderen hun impulsen konden onderdrukken. Hun vermogen om te wachten werd gezien als een maat voor zelfcontrole. Latere vervolgstudies koppelden langer wachten aan betere schoolprestaties en sociaal functioneren, al bleken die verbanden deels afhankelijk van omgevingsfactoren zoals stabiliteit en vertrouwen. De test laat vooral zien hoe motivatie en context invloed hebben op zelfbeheersing.

We schreven vaker over psychologie, lees bijvoorbeeld ook Een psycholoog onderzocht twee veelvoorkomende relatieproblemen: zo los je ze op en Nieuwe chatbot maakt psycholoog overbodig: “Niet verwacht dat mensen hem als vriend zouden behandelen”.

Uitgelezen? Luister ook eens naar de Scientias Podcast: !