De machtsstrijd in Washington over een Oekraïne-deal wordt met de dag ondoorgrondelijker. Presidentieel gezant Steve Witkoff had het volgens Bloomberg anderhalve maand geleden al op een akkoordje gegooid met het Kremlin. Trump wil er nog steeds rond Thanksgiving vanaf zijn. Maar als veiligheidsadviseur Rubio en senatoren nog gewicht in de schaal weten te leggen, krijgt Kyiv toch een serieuze stem in het kapittel. Poetin telt intussen zijn knopen.

Waarom zwijgt Poetin? Het antwoord is niet ingewikkeld. Poetin eist niet alleen de capitulatie van Oekraïne omdat hij het land niet erkent als soevereine staat, hij vreest een compromis met concessies – ook omdat een rechtvaardiger wapenstilstand een averechts effect op zijn eigen regime kan hebben .

Met Witkoffs aanvankelijke 28-puntenplan had Poetin geen moeite. Hij zou zo zijn oorlogsdoelen bereiken: grondgebied, demilitarisering en regimeverandering in Oekraïne, plus de Amerikanen weg uit Europa, alsmede een verwoeste NAVO. Met een overwinningsparade op het Rode Plein als bonus. Een gekortwiekt 19-puntenplan, waarin Oekraïne diep moet buigen maar niet wordt gecastreerd en er geen amnestie voor oorlogsmisdaden zal gelden, ligt anders. Als Poetin met zo’n bestand instemt, kan hij de oorlog niet als een overwinning claimen maar moet hij minder heroïsche resultaten aan zijn onderdanen uitleggen.

Veel vragen die zich dan kunnen rijzen in eigen land , dat volgens de Centrale Bank dit jaar in een recessie zal raken, gaan over wrok of wroeging én geld.

Blijft de zieltogende maatschappij juichen voor een president die niet heeft geleverd wat hij beloofde?

Blijven nabestaanden van 220.000 gesneuvelde soldaten plastic bloemen leggen op kerkhoven waar corrupte begrafenisondernemers de dienst uitmaken? Zullen één miljoen gewonden – fysiek, mentaal of beide – trots verkondigen dat ze kapot zijn gegaan aan een ideologisch project om de imperiale grootsheid uit negentiende eeuw te laten herleven? Houden de buren zich koest als criminele huurlingen geen gratis opleiding volgen maar thuis om zich heen gaan slaan en schieten? Willen Moskovieten wegkijken van bedelende kreupelen op krukken in de metro? Aanvaarden gezonde veteranen minder loon omdat ze op een reguliere arbeidsmarkt minder waard zijn dan als kanonnenvoer? Laten (onder)officieren en mensen met PTSS zich afkopen met een geconfisqueerd Oekraïens huis in bezet gebied, waar alleen bejaarden wonen en amper stromend water is? Staan regimegetrouwe gezinnen zonder morren hun gekidnapte adoptiekinderen af? Dokken zakenlieden voor investeringen in de failliete maar mineraalrijke Donbas? Of vluchten ze met hun kapitaal liever naar de Kaaimaneilanden? Wandelen honderdduizenden arbeiders in de kwakkelende autofabrieken langs de Volga of wapenindustrie in de Oeral netjes naar de sociale dienst, als hun bedrijven het niet meer bolwerken wegens gebrek aan technologische innovatie? Blijven automobilisten beleefd in de rij voor schaarse benzine staan? En stemmen kiezers bij de Doemaverkiezingen in september volgend jaar weer op de Kremlinpartij, als btw en andere belastingen stijgen om oorlogsschulden af te lossen?

Kortom: blijft de zieltogende maatschappij juichen voor een president die niet heeft geleverd wat hij tegen een klein jongetje tien jaar geleden zei, toen hij hem corrigeerde: dat Rusland grenzeloos is?

Geen misverstand. Ook bij een bestand dat niet neerkomt op capitulatie van Oekraïne zal Poetin gokken op zijn meedogenloos repressieve apparaat, dat de basis vormt onder het „orthodox-christelijk spionnenregime”, zoals historicus Joeri Afanasjev het Kremlin ooit definieerde. Maar Poetin is niet gek. Hij weet dat de FSB en de Russische Garde zeker een coup kunnen verijdelen of straatoproer kunnen neerslaan, maar geen sociale orde zullen scheppen.

Vandaar dat het Kremlin geen rechtvaardige wapenstilstand wil, zoals Moskou inmiddels heeft laten weten. Poetin opteert liever voor een permanente oorlog om Oekraïne op de knieën te dwingen en in één moeite door de NAVO als westerse bondgenootschap kapot te spelen.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.

Waarom je NRC kan vertrouwen