Goedkoop, sterk en toch flexibel, razendsnel op te bouwen en af te breken, én herbruikbaar: de voordelen van bamboe als materiaal om steigers mee te bouwen lijken evident. Geen wonder dat het in Azië al zo’n 2000 jaar als bouwmateriaal gebruikt wordt. De laatste decennia ook bij de bouw en onderhoud van wolkenkrabbers.

Arrestaties om nalatigheid

Zo ook in Hongkong: rondom de woontorens waar een verwoestende brand uitbrak, stonden steigers van bamboe opgesteld. Het vuur greep snel om zich heen en sprong over van de ene op de andere toren. Zeven van de acht gebouwen van het complex stonden binnen de kortste keren in lichterlaaie. Of het plantaardige materiaal heeft bijgedragen aan de kracht van de vuurzee, en aan de snelle verspreiding, wordt nog onderzocht. Wel arresteerden de autoriteiten drie medewerkers van het betrokken bouwbedrijf om ‘grove nalatigheid’.

“Bamboe is absoluut een ontvlambaar materiaal”, zegt Xinyan Huang van de Hongkongse universiteit tegen CNN. “En het is een erg droog seizoen in Hongkong, daarom is het nog waarschijnlijker dat de bamboe vlam vat. Als het eenmaal in brand staat, zal het vuur zich razendsnel verspreiden.”

Gisteren meldde onze correspondent Roland Smid al dat het gebruik van bamboe in de bouw al langer ter discussie staat in Azië:

De steigers zijn niet dé oorzaak van de brand, maar kunnen wel de verspreiding hebben versneld. Op de beelden is ook te zien dat er veiligheidsnetten aan de steigers hingen. Agenten hebben daarnaast veel andere materialen gevonden, zoals piepschuim, canvas en plastic. Brandbare platen van polystyreen waren gebruikt om ramen af te dekken tijdens het onderhoud. De autoriteiten onderzoeken de brandbaarheid en veiligheid van al deze materialen.

Politiechef Eileen Chung zei, op basis van gesprekken met brandweerlieden, dat er sterke vermoedens zijn dat gebruikte materialen niet aan de eisen voldoen.

Cultureel erfgoed

In de Zuid-Chinese stad, die een vorm van zelfbestuur kent, woedt al langer discussie over het gebruik van bamboe als steigermateriaal. Vanaf maart moet bij minimaal de helft van alle bouwprojecten steigers uit metalen buizen worden gebruikt. Dit om ‘werknemers beter te beschermen’ en de bouwvoorschriften te brengen naar het niveau van ‘moderne constructiemethodes in ontwikkelde steden’.

In China werd bouwen met bamboesteigers in 2022 verboden, maar in Hongkong is er juist verzet van de bevolking tegen zo’n maatregel. Veel inwoners beschouwen de bamboesteigers namelijk als ‘cultureel erfgoed’. Het zou bij het karakter en straatbeeld van Hongkong horen, en om die reden in stand gehouden moeten worden. Dit gevoel wordt versterkt doordat enkele gezichtsbepalende gebouwen in het land ooit met deze techniek zijn gebouwd.

Daarnaast zijn er praktische voordelen: bamboe groeit gewoon in China, en het groeit razendsnel. Het is dus goedkoop – veel goedkoper dan staal. Volgens een artikel uit 2022 van de South China Morning Post, vertaald door 360magazine, zijn ze zes keer sneller in elkaar te zetten en twaalf keer sneller uit elkaar te halen. En: ze zijn makkelijk aan te passen voor gebruik in moeilijke hoekjes.

Snelweg voor het vuur

Experts zeggen tegen media zoals de Hong Kong Free Press dat het vuur zich aan de buitenkant van de gebouwen verspreid moet hebben, dus waar de steigers stonden, en van daaruit naar binnen moeten zijn overgeslagen, bijvoorbeeld door open ramen.

Hongkong wil dus voorlopig niet beginnen aan een verbod, maar politiek leider John Lee heeft nu wel een onderzoek aangekondigd naar de oorzaken van de verwoestende brand.

Anwar Orabi, een veiligheidsdeskundige op het gebied van bouwen aan de Universiteit van Queensland in Australië, die ook in Hongkong heeft gewoond, zegt over de mogelijke oorzaken tegen CNN: “Belangrijk is de vraag hoe het vuur zo snel kon overspringen. Meerdere factoren kunnen een rol spelen, inclusief de steigers, die mogelijk ‘een snelweg’ hebben gevormd voor het vuur om verticaal steeds hoger te klimmen, en misschien ook een warm nest waren voor brandende vonken die oversprongen van de andere gebouwen.”

Het kost de brandweer veel tijd om het vuur onder controle te krijgen, zie je in deze video: