Komende zaterdag wordt in de universiteitsstad Giessen de nieuwe jongerenorganisatie van de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland (AfD) opgericht. Althans, als het congres van de jonge AfD’ers door kan gaan: de politie van de deelstaat Hessen rekent op vijftigduizend tegendemonstranten die de congreslocatie willen blokkeren. Zo’n tweeduizend jonge AfD-sympathisanten hebben zich voor het tweedaagse partijcongres aangemeld.
Woensdagavond in het Brandenburgse stadje Grossräschen, in de bruinkoolregio Lausitz, heerst nog stilte voor de storm. In een zaaltje naast een bowlingbaan zit een twintigtal burgers om in gesprek te gaan met AfD-deelstaatparlementariër Jean-Pascal Hohm. De aanwezigen doen hun beklag over het groeiend aantal windmolens en zonnepanelen, ook de „vaccinatiedwang” tijdens de coronapandemie zit veel mensen nog dwars. Hohm zit op een podiumpje en verzekert de mensen met het soort geduld van een onderwijzer dat hij hen hoort.
Hohm is 28 jaar oud en wordt als alles goed gaat in Giessen gekozen tot nieuwe voorzitter van de jongerenorganisatie, die ‘Generation Deutschland’ moet gaan heten.Die volgt op de oude AfD-jongerenafdeling, de ‘Junge Alternative’ (JA). De JA werd in februari opgeheven op initiatief van de AfD.
Het voornaamste probleem van de JA was dat de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst de organisatie had bestempeld als extreem-rechts. De veiligheidsdienst houdt ook de AfD nauwlettend in de gaten, en de personele overlap tussen JA en AfD kwam de partij slecht uit. De JA was bovendien een losse vereniging waar de AfD geen grip op had. Sommigen vreesden dat de JA geheel verboden zou worden en dat zou slecht afstralen op de moederpartij. Hohm, na afloop van de ‘Bürgerdialog’: „Als je oma in de Tagesschau [het journaal, red.] ziet dat de jeugdorganisatie van de AfD vanwege rechts-extremisme is verboden dan blijft dat wel even hangen.”
Geoliede beweging
Zand erover dus. Onder leiding van Hohm moet een nieuwe en geoliede jongerenbeweging ontstaan. Hohm zegt een verbindende voorzitter te willen zijn voor de „verschillende kampen binnen de AfD.” Bovendien wil Hohm van de Generation Deutschland een kweekvijver maken voor jong politiek talent.
„Als we volgend jaar twee verkiezingen winnen [in de deelstaten Saksen-Anhalt en Mecklenburg-Vorpommern kan de AfD de grootste worden, red.] dan hebben we de juiste mensen nodig om de posten te bezetten. We moeten de mensen met talent herkennen en opleidingen aanbieden in retoriek, in bestuurskundige kwesties, hoe een parlement werkt, enzovoorts. Want als we in de regering komen en niet bewijzen dat we goede politiek kunnen bedrijven, dan worden we snel weer weggestemd.”
Als we in de regering komen en niet bewijzen dat we goede politiek kunnen bedrijven, dan worden we snel weer weggestemd
Jean-Pascal Hohm
jongerenorganisatie AfD
Hohm werd kort na de oprichting van de partij, op zijn zeventiende, lid van de AfD. Hij zegt dat hij destijds een soort „principiële onvrede” voelde omdat het niets leek uit te maken of de CDU regeerde of de SPD. Bij hem thuis werd vooral op de sociaal-democraten gestemd.
Hohm hoort bij een generatie AfD’ers voor wie regeringsdeelname binnen handbereik is (in peilingen is de partij nu de grootste) en die de laatste stappen daar naartoe nauwgezet wil zetten. Behalve de voorbereidingen die moeten worden getroffen voor de mogelijke verkiezingswinst kan de partij nu ook geen intern conflict of radicale uitschieters gebruiken. In gesprek met de burgers in Grossräschen benadrukt Hohm steeds weer dat de AfD niet moet polariseren, maar de hand moet reiken aan mensen die nog op de „oude” partijen stemmen, om hen ook voor de AfD te winnen.
Extreem-rechtse groepen
Het is typisch dat Hohm zelf, met zijn verbindende toon en zijn „schoonmoederlijke optreden” (zoals de Brandenburgse minister van Binnenlandse Zaken René Wilke het noemde), door de veiligheidsdiensten ook als extreem-rechts is bestempeld. In de praktijk betekent dat dat de dienst verregaande bevoegdheden heeft om Hohm te observeren. De veiligheidsdienst wijst onder meer naar Hohms optreden in verschillende extreem-rechtse groepen, waaronder de internationale Identitaire Beweging en de voetbalfanscene van de club FC Energie Cottbus. In Grossräschen heeft hij het veel over het „Duitse volk”, op sociale media noemde hij dat eerder een „etnische en culturele gemeenschap.”
Zelf zegt hij dat hij de Identitaire Beweging, die nationale bevolkingsgroepen wil beschermen tegen invloeden van buitenaf, niet extremistisch vindt. „Voor mij is extremisme als je de democratische rechtsstaat wilt ontmantelen, of met geweld je politieke doelen wilt verwerkelijken. Dat zie ik niet bij mij of bij wie dan ook in mijn fractie.”
Lees ook
Over ‘remigratie’ spreekt de AfD openlijk op radicaal-rechtse boekenbeurs
Het is duidelijk dat een voorzitter die de „verschillende kampen binnen de AfD” wil vertegenwoordigen zo flexibel moet zijn als Hohm, en enerzijds moet kunnen optreden als de professionele politicus die zo een ministerspost kan overnemen, en anderzijds de gedeeltelijk extreem-rechtse achterban van de partij moet kunnen aanspreken. Dat de JA „miljoenen mensen” wilde uitzetten, en een AI-gegenereerde video maakte waarin mensen met een hoofddoek in een vliegtuig werden geduwd, noemt Hohm een „provocatie, die belangrijk is voor een jongerenorganisatie”.
Een van de redenen voor het succes van de AfD is volgens deskundigen de simpele aanwezigheid van de AfD-politici in kleine steden en dorpen waar politici van andere partijen het laten afweten. In Grossräschen wordt dat zichtbaar bij de burgerdialoog. Hohms fractiegenoot uit het stadje, Fabian Jank, heeft zijn partijkantoor veranderd in een soort jeugdhonk, het „Heimatrevier”. Hohm organiseerde een week eerder in zijn kiesdistrict in Cottbus een „patriottische studentenavond”.
Ook komend weekend zet Hohm vol in op het clubgevoel. „Tweeduizend mensen hebben zich al aangemeld [voor Generation Deutschland] en we hebben tienduizend AfD-leden onder de 36 die er allemaal bij kunnen komen. Ik ga zaterdag een appel doen op alle jonge mensen in Duitsland die zich in onze politiek herkennen om mee te doen en lid te worden.”
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen