Van zo’n beetje alle partijen kreeg demissionair minister Mariëlle Paul (Sociale Zaken, VVD) donderdag kritiek. De SP noemde het „een grof schandaal” hoe zij een dag na de verkiezingen een drastische koerswijziging bekendmaakte rond arbeidsmigratie en diende een motie van wantrouwen in. De PVV vond het „democratisch onverdedigbaar”. Zelfs haar eigen VVD voelde zich „overvallen”, zei partijgenoot en Kamerlid .
Toch kan minister Paul tevreden zijn na het Tweede Kamerdebat waarin zij ter verantwoording werd geroepen. Want inhoudelijk krijgt ze haar zin: uitzendbureaus mogen voorlopig een kwart van het minimumloon van arbeidsmigranten blijven inhouden voor hun huisvesting.
Pauls voorganger Eddy van Hijum (NSC) wilde deze mogelijkheid vanaf 1 januari in vijf jaar tijd afbouwen, om migranten minder afhankelijk te maken va Twee weken na haar aantreden zette Paul een streep door dit plan. Nog eens vijf weken later meldde ze dat aan de Tweede Kamer, de dag na de verkiezingen.
Lees ook
Op het plots intrekken van een regeling voor arbeidsmigranten kreeg VVD-minister Paul veel kritiek. Hoe sterk zijn haar argumenten?
Vooral daar hadden Kamerleden kritiek op. Pauls mededeling aan de Tweede Kamer besloeg twee alinea’s. „Waarom moet daar vijf weken over gedaan worden?”, vroeg Mariëtte Patijn (GroenLinks-PvdA). „Had de minister het lastig gevonden als dit in de verkiezingscampagne terug was gekomen?”
„Daar heeft het werkelijk niets mee te maken”, zei Paul. Achteraf vindt ook zij het een „onhandige dag”, maar ze blijft erbij dat het niet eerder kon. Haar ambtenaren moesten met een ander ministerie overleggen over de Kamerbrief en dat was pas de dag ervoor afgerond. „Wellicht had ik hem nog een week moeten vasthouden.”
Hier was al lang geleden een knoop over doorgehakt
Stephan Neijenhuis
Kamerlid D66
Te ver gegaan
Als dubbeldemissionair minister is Paul te ver gegaan, zeiden veel Kamerleden, door bij zo’n gevoelig onderwerp, dat uitgebreid in de Kamer is besproken, opeens van koers te veranderen. „Hier was al lang geleden een knoop over doorgehakt”, zei D66’er Stephan Neijenhuis.
Maar Mariëlle Paul is „niet gekomen om bij het kruisje te tekenen”, zei ze. Op basis van dezelfde adviezen en rapporten waarop haar voorganger zijn besluit baseerde, is zij juist tot een andere conclusie gekomen: als uitzendbureaus geen huur meer mogen inhouden op het minimumloon, leidt dat volgens haar „op dit moment tot te grote nadelige gevolgen voor arbeidsmigranten”.
Als uitzendbureaus de huur niet meer automatisch mogen inhouden, vreest Paul dat ze gaan stoppen met het aanbieden van huisvesting aan arbeidsmigranten. En waar moeten ze dan gaan wonen? Ook vindt Paul dat andere wetten zich eerst moeten bewijzen. Zoals de wet die strengere toelatingseisen stelt aan uitzendbureaus en binnenkort moet ingaan. En een wet waar nog aan gewerkt wordt die moet voorkomen dat shortstay-constructies, normaal bedoeld voor vakantiewoningen, worden misbruikt om arbeidsmigranten reguliere huurbescherming te onthouden. Daardoor kunnen ze plotseling uit hun huis gezet worden.
Ook de inhoudelijke kritiek op Pauls intrekking kwam opvallend genoeg van links én rechts. Alleen Forum voor Democratie was voluit voor het behouden van de inhoudingsregeling. FvD-Kamerlid Pepijn van Houwelingen vond het positief dat arbeidsmigranten die hun baan verliezen ook direct op straat komen te staan, want dan is de kans groter dat zij terugkeren naar hun land van herkomst.
PVV en JA21 benadrukten dat de inhoudingsregeling volgens de Arbeidsinspectie een „stimuleringsregeling” is die arbeidsmigratie aanjaagt. Want aan de huisvesting van arbeidsmigranten kunnen werkgevers verdienen, aan werknemers die al een huis in Nederland hebben niet. De minister wil het lonend houden, zei PVV’er Maikel Boon, „om steeds meer arbeidsmigranten binnen te halen”.
Veel partijen wezen op de invloedrijke commissie onder leiding van oud-SP-leider Emile Roemer. Die drong er vijf jaar geleden op aan om arbeidsmigranten minder afhankelijk te maken van hun werkgever. „Hoe rijmt de minister haar besluit met die aanbeveling?”, vroeg Don Ceder (ChristenUnie). Ook VVD’er Claire Martens „houdt zorgen”, zei ze, „over die afhankelijkheid”.
Goed uitgepakt
Maar aan het einde van het debat werd duidelijk dat de ingreep van Mariëlle Paul toch goed voor haar heeft uitgepakt: de Tweede Kamer wil haar beslissing niet direct terugdraaien. D66, CDA, VVD en ChristenUnie besloten mee te gaan in Pauls wens om eerst andere nieuwe wetten een kans te geven om zich te bewijzen.
De vier partijen riepen de minister op, in twee verschillende Kamermoties, om wél door te gaan met het voorbereiden van de afschaffing van de inhoudingsregeling. Maar de ingangsdatum zou gelijktijdig moeten zijn met het ingaan van de wet die misbruik van shortstay-contracten tegengaat. Het is nog onzeker wanneer dat is. Ambtenaren zijn die wet nog aan het schrijven.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen