Dodelijk hoofdletsel, ernstig hoofdletsel of licht hoofdletsel: in het ziekenhuis komt het – helaas – allemaal voorbij. Zelfs lichter hersenletsel, zoals een hersenschudding, ziet Sjoerd Bakker, arts op de Spoedeisende Hulp (SEH) bij het Spaarne Gasthuis dagelijks zo’n tien tot twintig keer voorbijkomen.

Licht hersenletsel 

Lichter hersenletsel klinkt misschien als iets wat snel voorbijgaat, maar dat kan tegenvallen. “Ik zie studenten en dertigers voorbijkomen met licht hersenletsel waardoor ze vanaf jonge leeftijd thuis komen te zitten. Ze kunnen niet meer studeren of werken omdat ze niet meer achter een computerscherm kunnen zitten. Hun hersenen kunnen de prikkels niet meer aan”, zegt Maarten Bot tegen RTL Nieuws. Als neurochirurg bij Amsterdam UMC opereert hij wekelijks mensen met hersenletsel door een val van de fiets. 

Cijfers ondersteunen wat Bakker en Bot zeggen. Uit landelijke cijfers uit 2024 (die van 2025 zijn er nog niet) van VeiligheidNL blijkt dat 66 procent van het totaalaantal verkeersslachtoffers op de fiets zat. 13 procent van de fietsslachtoffers loopt licht hersenletsel op, en 4 procent ernstig. Het aantal fietsslachtoffers met ernstig (algemeen) letsel steeg de afgelopen tien jaar met 21 procent. 

SEH-arts Bakker geeft een voorbeeld van een patiënt met ernstig hersenletsel. “Een vrouw van in de 50 werd in het donker aangetikt door een auto. Ze viel van haar fiets en er ontstond een ernstige bloeding in haar hoofd. Vanuit onze spoedeisende hulp moest ze snel naar een academisch ziekenhuis voor een specialistische behandeling. Ze raakte in coma.”  

Volgens de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) blijkt uit onderzoek dat door het dragen van een fietshelm dodelijk hoofdletsel met 71 procent afneemt en het risico op ernstig hoofdletsel met 60 procent. 

‘Succes’

Tijdens de Dag van de Fietshelm in april dit jaar deelde neurochirurg Bot dan ook honderd gratis fietshelmen uit. Dat deed hij bij het ziekenhuis, en aan wie maar wilde. “Het was een actie waar enorm veel mensen, collega’s, patiënten en derden op afkwamen. Binnen no time waren de helmen op. Het was een groot succes.” 

Het Spaarne Gasthuis merkte onlangs hetzelfde. Toen het ziekenhuis besloot gratis fietshelmen te regelen voor personeel, bleek dat zo’n 900 medewerkers interesse hadden. Dat is bijna een kwart van het totale personeelsbestand. “Dat het zo leefde, verwachtten we niet”, zegt Hélène Jacobs, die de actie voor het Spaarne Gasthuis regelde. Het ziekenhuis is voor een helmplicht voor minderjarigen op een e-bike.  De eerste honderd medewerkers kregen deze week hun helm. 

‘Veel mensen happen’

“Als ik twee, drie jaar geleden gratis helmen was gaan uitdelen, was niemand gekomen”, zegt Bot. Dat er inmiddels ‘gigantisch veel animo is’, verklaart hij doordat ‘de ernst van de ongevallen is gaan leven’. “Door de opkomst van de elektrische fiets zien we een grote hoeveelheid fietsslachtoffers. Daarom denken mensen meer na over bescherming.” 

“Door het gratis te maken, happen veel mensen toe. De drempel wordt laag en zo krijgen mensen het laatste zetje. Dit is een begin. Ik hoop dat mensen met een e-bike een helm dragen, maar ook voor mensen met een normale fiets is het goed. Want zelf let je op, maar iemand in een auto of op een fatbike misschien niet. Probeer te voorkomen dat je de rest van je leven moet omgaan met de gevolgen van de val van een fiets.” 

In het buitenland is de fietshelm de normaalste zaak van de wereld. Maar in Nederland? RTL Nieuws maakte eerder deze video over de fietshelm in ons land: