In de video richten Kelly en vijf andere Congresleden zich direct tot de militairen. “Onze regering zet soldaten in tegen Amerikaanse burgers. Maar jullie hebben de eed afgelegd om de grondwet te beschermen.” 

Kelly voegt vervolgens toe: “Onze regels zijn duidelijk. Jullie kunnen de illegale bevelen weigeren.” Daarmee wordt gedoeld op bevelen van president Trump, die ook opperbevelhebber van het leger is.

Trump woest

De zes Democraten – allemaal met een achtergrond in het leger of de inlichtingendienst – maken in de video niet duidelijk over welke bevelen het gaat. “Maar het draait onder meer om de inzet van de Nationale Garde in Amerikaanse steden”, zegt Amerika-verslaggever Raquel Schilder. Een rechter oordeelde al meerdere keren dat die inzet onrechtmatig is. 

Volgens Amerika-deskundige Koen Petersen zou de video ook verwijzen naar de aanvallen op drugsboten bij Venezuela.

Kelly verscheen deze week in tal van tv-programma’s om uitleg te geven over zijn statement. Bij de zender NBC verwees hij naar die aanvallen op vermeende drugsboten, waarbij al vele tientallen doden vielen. “Wat betekent het voor hun toekomst als later blijkt dat de piloten dit zonder legale rechtvaardiging deden?”, vroeg hij zich af. “Elke soldaat heeft de eed gezworen op de grondwet, niet op een persoon.”

De Amerikaanse minister van Defensie Hegseth noemde de video ‘roekeloos’ en ‘ondermijnend’. Voor zijn ministerie was het reden om Kelly’s uitlatingen te onderzoeken. Daaruit moet blijken of de veteraan zich later voor de krijgsraad moet verantwoorden, al lijkt die kans volgens juristen zeer klein. “De video is vooral een politiek statement om twijfel te zaaien over het morele kompas van Trump”, zegt Petersen. 

Trumps reactie op de video was een stuk feller. Op zijn socialemediakanaal noemde hij de zes Democraten ‘verraders’. Ook deelde hij een bericht van een gebruiker, waarin staat dat het zestal opgehangen zou moeten worden. Bij Fox News ontkende Trump dat hij ze met de dood bedreigd heeft. “Maar ze zitten wel in serieuze problemen.”

Gevechtspiloot

De 61-jarige Kelly is een relatief onbekende politicus. Hiervoor was hij gevechtspiloot bij de marine en vocht onder meer mee in de Eerste Golfoorlog. Daarna reisde hij als astronaut meerdere keren naar het International Space Station. In totaal bracht de Amerikaan 54 dagen door in de ruimte.

Zijn carrière als astronaut stopte toen zijn vrouw Gabrielle Giffords werd neergeschoten. Een schutter opende het vuur op een politieke bijeenkomst. Giffords was congreslid en werd in haar hoofd geschoten. Ze overleefde de aanslag ternauwernood. Sindsdien zet Kelly zich in voor strengere wapenwetten. 

Sinds 2020 zit de politicus in de senaat namens de staat Arizona. “Hij wordt gezien als een gematigde Democraat”, zegt Petersen. “Maar zijn nationale bekendheid is niet enorm.” 

Juist doordat Trump erop en erover ging, kreeg Kelly opeens enorm veel aandacht, zegt Schilder. 

Of Kelly zichzelf ziet als presidentskandidaat voor de Democraten? Petersen: “Je krijgt volgend jaar eerst tussentijdse verkiezingen. Maar in Amerika is het altijd verkiezingstijd.” 

Toegenomen doodsbedreigingen

Vorig jaar werd Kelly’s naam genoemd als mogelijke running mate van Kamala Harris. “Dat is een zwaar proces waar je doorheen moet”, zegt de Amerika-deskundige. “Als je bereid bent om dat te doen, is dat veelzeggend.” 

Hij vervolgt: “De peilingen zeggen in dit stadium nog niet zoveel. Maar de twee namen die bovenaan staan, zijn Kamala Harris en Gavin Newsom.” 

Newsom is gouverneur van Californië en valt Trump met grote regelmaat aan. Bekend is zijn uitspraak ‘vuur met vuur bestrijden’, toen Trump had verzocht om de kiesdistricten in de staat Texas aan te passen. Ook oud-minister Pete Buttigieg en congreslid Alexandria Ocasio-Cortez worden genoemd als mogelijke presidentskandidaten namens de Democraten. 

Doodsbedreigingen

Door de botsing met Trump is de bekendheid van Kelly toegenomen. Maar daar staat wel iets tegenover. Kelly liet in een interview doorschemeren dat het aantal doodsbedreigingen aan zijn adres flink is toegenomen. Voor iemand die zijn vrouw bijna verloor na een aanslag, komt dat ongetwijfeld extra hard aan.   

Maar op X zegt Kelly zich niet de mond te laten snoeren door de bedreigingen en het onderzoek van het Pentagon. “Als dit bedoeld is om mij en andere congresleden te intimideren om ons werk te doen en deze regering verantwoordelijk te houden, dan zal dat niet lukken.”