De Amsterdamse wethouder van verkeer Melanie van der Horst (D66) plaatste deze week een filmpje op social media waarin ze de noodklok luidde: maatregelen vanuit Den Haag gaan te langzaam en dus grijpt Amsterdam zelf in.

Landelijke wetgeving omzeilen

‘Niets doen is geen optie’, zegt de wethouder in het filmpje. Van der Horst wil via de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) een verbod invoeren op fatbikes. De eerste plek in de hoofdstad moet het Vondelpark zijn.

Amsterdam is niet de eerste gemeente die kijkt naar een verbod op fatbikes. In de gemeente Enschede werd afgelopen zomer een motie van een VVD-raadslid aangenomen om fatbikes in het centrum van de stad te verbieden. Ook die gemeente omzeilt de landelijke wetgeving door het verbod op te nemen in de APV.

Anders dan een e-bike

Het betekent dat de fatbikes op bepaalde tijden verboden gaan worden in het stadscentrum van Enschede. “Wij denken dat je fatbikes wel degelijk kunt onderscheiden van andere fietsen”, vertelt de Enschedese wethouder Marc Teutelink.

“Een fatbike is moeilijker wendbaar, kunnen veel sneller, zijn vaak opgevoerd en er zitten vaak meerdere mensen op.”

Is het rechtskundig toegestaan?

Maar om het verbod op te kunnen nemen in de APV is meer nodig dan alleen ‘een zwarte fiets met dikke banden’. “Toch zal het daar wel ongeveer op neerkomen”, zegt wethouder Teutelink. “Fatbikes hebben een buddyzit en bredere banden van boven de zeven centimeter. Dat kun je prima opnemen in je APV.”

De wethouder van Enschede heeft er vertrouwen in dat de maatregel juridisch standhoudt: “We doen het in een gebied waar veel overlast ervaren wordt en we kunnen aantonen waarom dat specifiek door fatbikes komt. Mochten we voor de rechter worden gesleept, dan denken we dat we een goede case hebben.”

Signaal naar Den Haag

Tegelijkertijd benadrukt wethouder Teutelink dat het ook een signaal naar de landelijke politiek is.

“Het zou een super idee zijn om ons in ieder geval haakjes te geven waarmee wij aan de slag kunnen om de fatbikes daadwerkelijk juridisch te verbieden. Maar dat kan misschien nog wel een jaar of anderhalf duren voordat dat er is. En tot die tijd zijn wij van mening dat we dit gewoon moeten doen.”

‘Aparte landelijke regels hebben geen zin’, zegt de minister

In een schriftelijke reactie laat de demissionaire minister van Infrastructuur en Waterstaat Robert Tieman weten dat een landelijk fatbikeverbod er niet in zit.

“Er is driemaal uit onafhankelijk onderzoek gebleken dat aparte landelijke regels voor fatbikes geen zin hebben. Fabrikanten kunnen hun voertuigen te gemakkelijk ombouwen. De minister kiest daarom niet voor aparte wetgeving, maar wil inzetten op een leeftijdsgebonden helmplicht voor alle e-bikes en kijkt naar een soort typegoedkeuring of minimumleeftijd voor alle e-bikes.’

Fatbikehandelaar stapt naar de rechter

Armando Muis is fatbikehandelaar en verkoopt zo’n 50.000 fatbikes per jaar. Hij is niet te spreken over de plannen van gemeente Enschede en Amsterdam. “Fatshaming noemen we dat, discriminatie.” De verantwoordelijkheid ligt volgens hem bij de bestuurder, niet bij het product.

Hij verwacht niet dat de maatregelen die de gemeentes willen nemen juridisch houdbaar zijn en stapt naar de rechter om bezwaar te maken.

‘Meer nodig’

Het demissionaire kabinet werkt op dit moment inderdaad aan regelgeving die een helmplicht op fatbikes en e-bikes voor jongeren tot 18 jaar mogelijk moet maken. Een goed idee, zegt wethouder Teutelink.

Maar hij zou ook graag zien dat er een registratieplicht voor de fatbike komt. “Dan kun je fatbikes namelijk onderscheiden van andere fietsen en dat helpt ons enorm.”