De zon is je batterij (maar die staat nu uit)
Om te begrijpen waar die klachten vandaan komen, moet je eerst weten hoe je aan vitamine D komt. In tegenstelling tot andere vitamines, halen we dit stofje maar voor een klein deel (ongeveer een derde) uit onze voeding. De rest – het overgrote deel dus – maakt je huid zelf aan zodra er ultraviolette straling (zonlicht) op valt.
En daar zit precies het probleem. In de Nederlandse wintermaanden is de zonkracht simpelweg te zwak om dit proces in gang te zetten. Zelfs als je op een zonnige winterdag buiten wandelt, is de zon niet krachtig genoeg om de aanmaak van vitamine D voldoende te stimuleren. Tel daarbij op dat we ons van top tot teen inpakken tegen de kou, en je begrijpt: de ‘interne fabriek’ ligt stil. Je lichaam moet het nu doen met de reserves die je in de zomer hebt opgebouwd. Zijn die op? Dan steekt een tekort de kop op, en die herken je aan deze vijf veelvoorkomende signalen:
1. Extreme vermoeidheid (ook als je genoeg slaapt)
Iedereen is in de winter wel eens moe, maar bij een vitamine D-tekort gaat het dieper. Heb je het gevoel dat je je door de dag heen moet slepen, zelfs na een nacht van acht uur slaap? En helpt die derde kop koffie ook niet meer? Vitamine D is essentieel voor je energieniveau. Als je batterij constant leeg voelt zonder duidelijke reden, kan een tekort de boosdoener zijn.
2. Somberheid en een ‘kort lontje’
Vitamine D speelt een sleutelrol bij de aanmaak van serotonine, het ‘gelukshormoon’. Krijg je te weinig binnen, dan kan dat direct effect hebben op je stemming. Voel je je neerslachtig, snel geïrriteerd of heb je last van de beruchte winterblues? Grote kans dat je hersenen simpelweg behoefte hebben aan meer (zon)licht.
3. Zeurende pijn in botten en spieren
Dit is een signaal dat vaak verward wordt met ‘ouder worden’ of een verkeerde houding. Een tekort aan vitamine D zorgt ervoor dat je lichaam minder goed calcium opneemt, wat kan leiden tot botontkalking en spierzwakte. Heb je vaak last van een zeurende pijn in je onderrug, je benen of je gewrichten, zonder dat je zwaar hebt gesport? Dat is een klassieke ‘rode vlag’.
4. Je bent continu snotterig (lage weerstand)
Sinds corona weten we allemaal dat vitamine D cruciaal is voor je immuunsysteem. Het helpt je lichaam vechten tegen virussen en bacteriën. Ben jij degene die elke verkoudheid oppikt die rondgaat op kantoor, of lijk je maar niet te herstellen van dat griepje? Grote kans dat je vitamine D-spiegel te laag is om de verdediging op peil te houden.
5. Haaruitval
Dit signaal schrikt mensen vaak het meest af. Hoewel het normaal is om wat haren te verliezen, wordt plotselinge, hevigere haaruitval (bij vrouwen vaak een dunnere bos) gelinkt aan een laag vitamine D-gehalte. De voedingsstof is namelijk nodig om de haarzakjes gezond te houden en nieuwe haargroei te stimuleren.
Dit kun je doen tegen een tekort
Hoe vul je die voorraad weer aan als de zon het laat afweten? Je kunt beginnen bij je voeding: zet wat vaker vette vis (zoals zalm of makreel), eieren en paddenstoelen op het menu. Alle beetjes helpen, maar omdat voeding slechts een klein deel van de behoefte dekt, is het in de donkere maanden lastig om alles puur uit je bord te halen.
Voor veel Nederlanders is een dagelijks supplement in de winter dan ook geen overbodige luxe. Een basisdosering van 10 microgram is voor de meeste volwassenen een prima ondersteuning (voor 70-plussers wordt 20 microgram aangeraden). Twijfel je of je echt een tekort hebt, of blijven je klachten aanhouden? Ga dan niet zomaar extreem hoge doses slikken, maar ga even langs de huisarts. Een simpele bloedtest geeft direct duidelijkheid.
-
Thuisarts, De Gezondheidsraad, het Voedingscentrum
-
Adobe Stock