Bij de presidentsverkiezingen in Honduras lijkt de linkse regering flink te verliezen. De linkse presidentskandidaat Rixi Moncada haalt bij de voorlopige resultaten nog geen 20 procent van de stemmen. De twee rechtse oppositiekandidaten schommelen beiden rond de 40 procent. Voorlopig aan kop gaat Nasry Asfura, oud-burgemeester van hoofdstad Tegucigalpa. Hij kreeg enkele dagen voor de verkiezingen nog de publieke steun van Donald Trump.
Minder dan de helft van de zes miljoen stemgerechtigde kiezers kwam zondag opdagen voor de stembusgang, die volgens Hondurese media zonder noemenswaardige incidenten verliep. Al voor de verkiezingsdag was duidelijk dat de echte spanning pas zou beginnen bij het tellen van de stemmen, mede omdat regeringspartij Libre aangaf geen vertrouwen te hebben in het systeem dat voorlopige resultaten publiceert.
Zowel aanhangers van de regeringspartij als van oppositiepartijen Partido Liberal en Partido Nacional vreesden voor onrust als een officiële uitslag lang op zich zou laten wachten. De Hondurese Kiesraad heeft dertig dagen om de definitieve uitslag te publiceren, wat een eeuwigheid is voor een land dat politiek continu onder hoogspanning staat. Al voor de verkiezingen vlogen de beschuldigingen over de intentie te sjoemelen met stemmen over en weer tussen de deelnemende partijen.
Steunbetuiging uit het Witte Huis
Koploper Asfura (Partido Nacional, PN) heeft mogelijk op het laatste moment een flinke electorale impuls gekregen van de Amerikaanse president. Sinds Trump in het Witte Huis zit, is Latijns-Amerika een stuk belangrijker geworden voor Washington. De eerste dienstreis van buitenlandminister Marco Rubio ging naar Latijns-Amerika (al sloeg hij links geregeerd Honduras over).
Met meerdere landen in de regio zijn in het afgelopen jaar overeenkomsten gesloten over de opvang van uitgezette migranten. Zij spelen ook een belangrijke rol bij de bestrijding van criminele bendes en het tegengaan van migratie naar de VS.
Dat de VS met grote belangstelling naar Honduras kijken, werd vrijdag duidelijk toen Trump op Truth Social zijn steun uitsprak voor Asfura. „De enige echte vriend van de vrijheid in Honduras is ‘Tito’ Asfura”, schreef Trump. „Tito en ik kunnen samenwerken om narcocommunisten te bestrijden en de bevolking van Honduras de nodige hulp te bieden.”
Trump dreigde daarnaast de Amerikaanse geldkraan dicht te draaien als Hondurezen een andere president zouden kiezen. Moncada, de kandidaat van de regering, beschuldigde de Amerikaanse president een dag later van „inmenging in het verkiezingsproces”.
Gratie voor veroordeelde oud-president
In hetzelfde bericht zei Trump gratie te zullen verlenen aan Asfura’s partijgenoot Juán Orlando Hernández, een van de meest prominente veroordeelde narcopresidenten van de afgelopen decennia. De voormalige president van Honduras werd vorig jaar in de VS veroordeeld tot 45 jaar gevangenisstraf voor het smokkelen van zeker 400 ton cocaïne.
Volgens Trump was Hernández „onjuist” behandeld door federale aanklagers. Het bewijs dat in die geruchtmakende rechtszaak tegen Hernández werd gepresenteerd was omvangrijk. De oud-president zou aan het hoofd hebben gestaan van een enorm netwerk dat verantwoordelijk was voor de doorvoer van cocaïne vanuit Zuid-Amerika richting de Verenigde Staten.
Daarbij ontving Hernández miljoenen aan steekpenningen van hooggeplaatste kartelleden – specifiek wordt een bedrag van 1 miljoen dollar afkomstig van de Mexicaanse drugsbaas ‘El Chapo’ genoemd. Hernández’ winnende presidentscampagne in 2013 zou voor een groot deel zijn betaald met geld verdiend aan drugshandel.
De timing van Trump is opvallend. De VS hebben een grote troepenmacht opgebouwd rond de Venezolaanse wateren, omdat president Nicolás Maduro en diens generaals en regeringsleden zich schuldig zouden maken aan drugssmokkel richting de VS.
De bestrijding van drugssmokkel is in Trumps tweede termijn een pijler van het buitenlandbeleid in Latijns-Amerika. De gratieverlening voor Hernández onderstreept volgens critici dat drugsbestrijding vooral een gelegenheidsexcuus is voor de regering-Trump om zich in Latijns-Amerika met interne binnenlandse politiek te bemoeien.
Lees ook
Valt hij Venezuela ook op land aan? Deze redenen heeft Trump om dat wel/niet te doen
Misdaad, corruptie en economie centraal
Voor Hondurezen stonden zondag drie thema’s centraal bij de verkiezingen: de greep die de georganiseerde misdaad heeft op het land, de enorme corruptie in de politiek en de trage economische groei. Hoewel de huidige president Xiomara Castro bij haar aantreden beloofde te breken met nepotisme in de politiek, raakten hooggeplaatste politici uit haar politieke partij Libre de afgelopen jaren verwikkeld in grote corruptiezaken. En hoewel het moordcijfer drastisch is gedaald, mede door de noodtoestand in het land, voelen veel Hondurezen zich nog altijd niet veilig.
Presidentskandidaat Rixi Moncada, een bondgenoot van president Castro en oud-minister in haar regering, moest deze verkiezingscampagne de impopulariteit van de regering met zich meedragen. Maar in plaats van concrete voorstellen te presenteren op gebieden als corruptie- en armoedebestrijding, besteedde Moncada vooral tijd aan het afvallen van haar tegenstanders.
Nasralla, een veteraan in de Hondurese politiek, presenteerde zich als iemand die de corruptie in Honduras wél zou aanpakken. Nasry Asfura dankt zijn populariteit aan zijn tijd als burgemeester van hoofdstad Tegucigalpa. In die periode nam hij de infrastructuur van de stad flink onder handen. Tegelijkertijd zou bij diezelfde bouwprojecten sprake zijn geweest van grootschalige fraude; beschuldigingen die de oud-burgemeester ontkent.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen