EPADe Britse premier Keir Starmer arriveert in Liverpool voor de jaarlijkse partijbijeenkomst.
Fleur Launspach
correspondent Verenigd Koninkrijk en Ierland
-
Fleur Launspach
correspondent Verenigd Koninkrijk en Ierland
Vandaag begint de jaarlijkse meerdaagse partijbijeenkomst van de Britse regeringspartij Labour. Ondanks dat de partij pas een jaar geleden een grote verkiezingsoverwinning behaalde, is de stemming binnen de partij nu opvallend grillig.
De peilingen zijn historisch laag en premier Keir Starmer en zijn minister van Financiën Rachel Reeves zijn in rap tempo de meest impopulaire politieke leiders van Groot-Brittannië geworden. De goodwill die hen vorig jaar nog een overwinning bezorgde, is grotendeels verdampt, zowel bij de Britse kiezer als binnen de partij zelf.
Veel parlementariërs hoopten na de zomer met frisse moed terug te keren naar Westminster. Maar het tegendeel bleek waar: in de eerste twee weken moest premier Starmer twee zwaargewichten uit de partijtop ontslaan: zijn vicepremier Angela Rayner en ambassadeur Peter Mandelson. Beiden waren verwikkeld in schandalen, de een over belastingen, de ander over zijn banden met zedendelinquent Jeffrey Epstein.
De chaotische taferelen aan de top van de partij straalden direct af op de premier: hij had hen immers aangesteld. Wat zegt dat over zijn politieke inschattingsvermogen? Bovendien wordt Starmer al langer verweten te weinig politieke visie te hebben. De vraag wat ‘Starmerism’ is, wordt regelmatig gesteld. Zowel Starmer zelf als de politiek analisten hebben daar tot dusver geen duidelijk antwoord op.
‘Mensen voelen zich bedrogen’
Starmer en zijn regering kunnen wel degelijk wijzen op successen: investeringen in de zorg, de eerste stappen naar nationalisatie van de spoorwegen en een wet die de rechten van werknemers versterkt. Toch lijken die prestaties nauwelijks door te dringen bij de kiezer. Wat wél bleef hangen, waren de harde bezuinigingen op uitkeringen voor gehandicapten en op de energietoeslag voor ouderen.
Die maatregelen, bedoeld om de gaten in de staatskas te vullen, riepen niet alleen woede op bij kiezers, maar ook binnen de eigen partij. Labour, traditioneel een linkse partij die juist opkomt voor de zwakkeren, kwam daardoor in een existentiële discussie terecht.
Labour-parlementariër Clive Lewis vertelt dat hij en collega’s in hun kiesdistricten steeds boze en teleurgestelde kiezers te woord moeten staan. “Mensen voelen zich bedrogen”, zegt hij tegen Nieuwsuur. “Labour beloofde verandering, maar in de praktijk blijven de prijzen stijgen, zijn woningen onbetaalbaar en kunnen gezinnen nauwelijks rondkomen.” Die teleurstelling drijft kiezers in de armen van extreemrechtse partijen, zoals die van Nigel Farage. Lewis vraagt zich af hoe zijn partij nog een overtuigend antwoord kan formuleren op de woede en frustratie die mensen voelen.
Immigratie
Tegelijkertijd lopen de spanningen rond immigratie dagelijks verder op. In het land leeft het gevoel dat migranten en asielzoekers die illegaal per boot de Britse kust bereiken in hotels worden opgevangen en uitkeringen krijgen, terwijl er geen geld beschikbaar is om het leven van arme Britten te verbeteren.
Oppositieleider Nigel Farage profiteert van die onvrede en staat inmiddels bovenaan in de peilingen. Hij komt met grootse en onrealistische voorstellen, zoals het in één keer uitzetten van iedereen zonder permanente verblijfsstatus, wat volgens hem 230 miljard pond zou opleveren. De immigratieplannen van premier Starmer zijn trager en minder mediageniek: hij probeert de achterstanden in asielprocedures op te lossen en werkt aan een terugstuurregeling met Frankrijk.
Maar Starmers centrumlinkse aanpak waarin hij compromissen en afwegingen probeert uit te leggen aan het Britse volk legt het af tegen de simpele, populistische taal van Farage. Hij beweert dat alle problemen zijn opgelost zodra asielzoekers en migranten vertrekken.
Burgemeester Manchester
Inmiddels moet premier Starmer over zijn schouder kijken – er wordt openlijk gespeculeerd over mogelijke kandidaten die de partij beter zouden kunnen leiden en hem van de troon zouden kunnen stoten. De meest genoemde naam is ’the king of the north’ Andy Burnham, de populaire Labour-burgemeester van Manchester. Een bekende en gerespecteerde politicus, die de afgelopen week opvallend veel interviews gaf waarin hij zijn visie voor het land helder uiteenzette.
Dat er nu al wordt gespeculeerd of Starmer moet aanblijven, zo vroeg in zijn premierschap, is uiterst ondermijnend en bovendien ongekend voor een partij met zo’n grote meerderheid. “Het komt door de rampzalige peilingen dat Starmer nu onder grote druk staat”, vindt Labour parlementslid Ian Byrne. Hij vergelijkt Keir Starmer met een “voetbalcoach die geen resultaten haalt”.
Starmer moet nu heel snel de juiste overtuiging en visie tonen om niet alleen zijn partij, maar ook het land uit het slop te halen, klinkt het binnen de Labour partij. Een taak die wellicht te groots is voor deze premier.