ANPPro-lifeprotest bij een kliniek in Utrecht in 2022
NOS Nieuws•vandaag, 12:22
Demonstreren bij abortusklinieken mag, maar burgemeesters mogen beperkingen opleggen om wanordelijkheden te voorkomen. Dat staat in een uitspraak van de Raad van State, de hoogste Nederlandse bestuursrechter.
Zo mag een betoging direct voor de ingang van de kliniek worden verboden, zolang demonstranten maar een plek krijgen binnen zicht- en gehoorafstand van de kliniek. Bezoekers van de kliniek kunnen dan zelf bepalen of ze een directe confrontatie aangaan met de betogers, zegt de Raad van State.
“Iedereen heeft het recht om te demonstreren, maar dat recht is niet onbeperkt”, vat de Raad van State samen. Het demonstratierecht kan worden beperkt om de gezondheid te beschermen, in het belang van het verkeer en/of om wanordelijkheden te voorkomen.
De Raad van State tekent daarbij aan dat er bij een demonstratie bij een abortuskliniek sneller sprake is van wanordelijkheden dan bij een ander protest. “Rond een abortuskliniek hoort een bepaalde mate van orde en rust te heersen, net als bij een ziekenhuis.”
Groningen, Heemstede en Amsterdam
De Raad van State deed vandaag uitspraak in vier zaken over demonstraties bij abortusklinieken in Groningen, Heemstede en Amsterdam. In alle vier de zaken had de burgemeester bepaald dat de demonstratie niet voor direct voor de ingang van abortusklinieken mocht plaatsvinden. De betogers waren het daar niet mee eens.
In drie van de vier gevallen is de alternatieve protestlocatie die door de burgemeester was aangewezen volgens de Raad van State binnen de zicht- en gehoorafstand van de bezoekers. Alleen in het geval van het protest van Verein Donum Domini in Heemstede was dat niet zo. De locatie die door de burgemeester was aangewezen “ligt voor de demonstranten te ver weg van de abortuskliniek om hun demonstratierecht goed uit te kunnen oefenen”, aldus de hoogste bestuursrechter.
Juridische strijd
Gemeenten worstelen al langer met de activisten bij klinieken, die vrouwen aanspreken en ervan proberen te overtuigen af te zien van een abortus. Ze staan geregeld voor de kliniek met borden als ‘abortus is moord’.
In september riep burgemeester Dijksma van Utrecht de landelijke politiek op om met nieuwe wetgeving te komen. Actiegroep Jezus Leeft was een maand daarvoor in het gelijk gesteld door de Raad van State, in een hoger beroep dat was aangetekend door Dijksma.
De zaak ging over het voornemen van de actiegroep om in mei 2021 te demonstreren voor een abortuskliniek. De burgemeester gaf de betogers toestemming om in een laad- en loszone 70 meter verderop te demonsteren, zodat de bezoekers van de kliniek niet fysiek zouden worden belaagd of emotionele schade zouden ondervinden.
Jezus Leeft wilde voor de kliniek demonstreren en maakte bezwaar tegen het besluit van de burgemeester. De actiegroep kreeg gelijk tot aan de hoogste bestuursrechter die 70 meter te ver vond. Daarop demonstreerde Jezus Leeft weer voor de deur van de abortuskliniek in Utrecht.