Zuivelmarktkenners zijn voor de korte termijn nog niet optimistisch. Verdere prijsdalingen, tot onder de 40 euro per 100 kilo melk, liggen in het verschiet. Hoe langer de situatie van overproductie duurt, hoe langer de weg van het herstel, is de verwachting.

Na de heftige dalingen van de boerderijmelkprijzen in de afgelopen drie maanden is het einde waarschijnlijk nog niet in zicht. De mineurstemming op de zuivelmarkt wordt er niet minder op. Dat ziet ook zuivelspecialist Tom Booijink van RaboResearch. ‘Dat heeft alles te maken met de hoge productiecijfers.’

Zolang er productiestijgingen zijn van 8 procent ten opzichte van vorig jaar, valt volgens Booijink geen verbetering te verwachten. ‘De cijfers van de Duitse deelstaat Nedersaksen zijn er altijd snel en die gaven nog plus 9 procent aan. In oktober lag de Nederlandse productiestijging op 7,8 procent.’

Wereldwijd zichtbaar

Hoge productiecijfers zijn wereldwijd zichtbaar, behalve in Australië. Booijink: ‘In de Verenigde Staten wordt ook nog steeds veel gemolken, al zijn de prijzen voor boerderijmelk daar al wel hard gedaald. Als je het omrekent naar de euro, krijgen Amerikaanse melkveehouders nu 29 cent voor een kilo melk.’

Het zou mij niet verbazen als de melkprijs daalt tot onder de 40 cent per kilo

Tom Booijink, zuivelspecialist van RaboResearch

Niet alleen wordt veel melk geleverd in de Verenigde Staten, de gehalten liggen ook hoog. ‘Dat is ook in Nieuw-Zeeland zichtbaar. De productiestijging is daar met 1,7 procent misschien niet zo groot, maar omgerekend naar milk solids is het 3 procent. En dan is het wel weer stevig’, geeft Booijink aan.

Volgens de specialist is het te hopen voor melkveehouders dat de productiepiek snel afneemt. ‘Hoe langer er overaanbod is, hoe groter de voorraadopbouw. En hoe groter de voorraad, hoe langer het marktherstel gaat duren. Eerst moeten de voorraden worden weggewerkt.’

Booijink is dan ook niet optimistisch over het begin van het nieuwe jaar. ‘Ik denk dat echt herstel mogelijk pas gaat plaatsvinden in de tweede helft van het tweede kwartaal. Of misschien zelfs in de tweede helft van het jaar, afhankelijk van hoe snel de productie gaat dalen.’

Een verdere daling van de melkprijs ligt volgens Booijink dan ook voor de hand. ‘Het zou mij niet verbazen als de melkprijs daalt tot onder de 40 cent per kilo. Als je puur kijkt naar de commodity’s en wat kaas en melkpoeders opbrengen, is er een aardig verschil met de daadwerkelijke melkprijs van bijvoorbeeld FrieslandCampina.’

Dat houd je niet zo lang vol als zuivelbedrijf, stelt Booijink. ‘Op een gegeven moment zul je verder naar beneden moeten. Zeker als je ook nog een nabetaling wilt doen als coöperatie. Dat wordt toch verwacht door melkveehouders. Bij particuliere zuivelbedrijven als A-ware en Vreugdenhil ligt dat weer anders.’

Dempend effect

De zuivelspecialist ziet in Nederland wel een dempend effect door de grote concurrentie. ‘In Nederland zijn zuivelbedrijven bang dat melkveehouders overstappen naar andere ondernemingen. Ze willen hun melkveehouders vasthouden. In Ierland daalde de melkprijs bijvoorbeeld al langer geleidelijk, eigenlijk het hele jaar al. Daar is de prijs nu ook minder fors naar beneden gegaan en hebben ze dat effect blijkbaar veel minder.’

In de breedte van de zuivelmarkt gaat het nu niet goed. ‘Het sentiment in de markt voor mageremelkpoeder is heel zwak’, zegt zuivelmarktkenner Martin Valstar van ZuivelNL. ‘Al die melk moet worden verwerkt. De poedertorens draaien op topsnelheid. Het aanbod aan mageremelkpoeder is heel groot. Er staat druk op de prijzen, al lukt het toch nog om redelijk wat product te verkopen. Europa is nog best competitief op de wereldmarkt.’

Valstar ziet nog niet dat melkveehouders hard op de rem trappen met de melkproductie. ‘Al zie je wel dat er meer koeien naar de slacht gaan. Maar de melkprijzen gaan nog steeds met rasse schreden naar beneden. Het is niet de verwachting dat daar snel een einde aan komt. Het nieuwe seizoen zal moeizaam zijn. Vooral omdat in Nederland de derogatie er in 2026 helemaal van afgaat en melkveehouders met hogere kosten te maken krijgen.’

Zuivelmarktkenner en beleidsspecialist Internationaal Klaas Johan Osinga van LTO Nederland denkt dat melkveehouders beter maar even hun ogen dicht kunnen doen. ‘Anders word je depressief. En dan hopen dat de markt begin volgend jaar weer op gang komt.’

Het is wel gebruikelijk dat rond deze tijd van het jaar de spotprijzen onder druk staan, benadrukt Osinga. ‘Ik denk dat we nog geen grote conclusies moeten trekken voor het hele komende jaar. De slinger van de markt kan weer snel de andere kant opgaan. Iedereen zit te wachten tot het laagste punt wordt bereikt. Als de prijzen weer stijgen, wil iedereen er weer op tijd bij zijn.’