Er moet behoorlijk wat gebeuren voor er in een gebied preventief gefouilleerd mag worden. De gemeenteraad geeft de burgemeester de bevoegdheid. Zij kan in overleg met een officier van justitie een gebied aanwijzen. Dan kan de officier een bevel geven tot preventief fouilleren. ‘Dat bevel geldt voor maximaal twaalf uur’, legt Winter uit.

Winter noemt Rotterdam als voorbeeld. ‘Daar zie je dat jaar op jaar een veiligheidsrisicogebied ingesteld wordt. Dan kan je twee kanten op redeneren. Als je vindt dat het ieder jaar verlengd moet worden, dan helpt het kennelijk niet. Of je stelt het opnieuw in omdat het wel werkt. Het is moeilijk de effecten in kaart te brengen’, aldus de hoogleraar.

Overzichtelijk gebied
Het kan voor het uitgaansgebied van Groningen volgens Winter overigens wel een effectief middel zijn. ‘Het is een overzichtelijk gebied.’ Het middel werd tien jaar geleden al eens ingezet in de omgeving van de Visserbrug in Stad. ‘Dan verplaatst de overlast zich naar een ander gebied. Dat zal voor het uitgaansgebied wat minder gelden. Mensen die uit willen gaan, gaan daar uit. Niet ergens anders.’

Hij adviseert de burgemeester om de effecten goed in de gaten te houden. ‘Ze moeten een meting doen. Hoe is de situatie nu en wat wil je bereiken? Dan ga je kijken hoeveel incidenten er nu zijn, tijdens de maatregel en daarna’, is het advies.

Bijval uit de horeca
De indieners van het plan krijgen bijval van mensen uit het Groninger uitgaansleven. ‘Praktisch gezien helpt het mee om het gebied veiliger te maken. Het kan ook iets doen met het veiligheidsgevoel van mensen die op stap zijn. De combinatie van die twee is positief’, zegt Geeske Smid van onder meer PALACE en club Ocean41.

Ook Marcel Levee, eigenaar van meerdere horecazaken in de Poele- en Peperstraat ziet preventief fouilleren wel zitten. ‘Ik zou er wel blij mee zijn. Er zijn gekken die met een mes rondlopen. Dit kan helpen met de bewustwording en de tendens veranderen door dat soort dingen thuis te laten,’ zegt hij.

Een argument tegen de maatregel is dat het inbreuk zou doen op de privacy van het uitgaanspubliek. Volgens nachtburgemeester Misha Pchenitchnikov​ is het preventief fouilleren voor stappers niet zo spannend. ‘Mensen geven aan dat ze het niet erg vinden om gefouilleerd te worden als het de veiligheid ten goede komt. Een groot deel van het uitgaansgebied gaat ook naar festivals. Daar word je aan de deur gefouilleerd, dus mensen zijn het wel gewend’, vindt hij.

Etnisch profileren
‘Er bestaat een enorm risico op etnisch profileren. Het gaat meer ten koste van de bewegingsvrijheid van de ene groep dan van de andere’, zei GroenLinks-raadslid Femke Folkerts daarover in debat op 3 december. ‘Wij vinden het heel belangrijk dat dit wordt meegenomen bij de verkenning.’

Nachtburgemeester Pchenitchnikov​ denkt dat dat te ondervangen is. ‘Je kan het doen door iedereen die het gebied in gaat te fouilleren. Dat is de manier om het etnisch profileren uit de weg te gaan.’ Hij noemt ook nog een voorbeeld uit Amsterdam: ‘Een paal met een knop bepaalt of iemand gefouilleerd gaat worden of niet’, zegt Pchenitchnikov​. Al weet hij niet of dat in de praktijk goed werkte.

Volgens hoogleraar Winter is een systematische aanpak belangrijk. ‘Je kan bijvoorbeeld de straat afzetten en elke tiende voorbijganger pakken. Je moet goed nadenken hoe je dat dan precies gaat doen. Laat je bijvoorbeeld mensen boven een bepaalde leeftijd lopen? Het is al met al een indringende maatregel’, aldus Winter.

Het plan van de oppositiepartijen wordt woensdagavond in de gemeenteraad behandeld.

Lees ook:
– Campagne om Groningse nacht veiliger te maken gelanceerd: ‘Dit is hoe jij kan helpen’
– Burgemeester wil veiliger uitgaansgebied Groningen, maar: ‘We gaan van deze mooie stad geen vesting maken’