De meest besproken band van het jaar bracht in 2025 niet eens een album uit. Maar na twee optredens op het Coachella-festival in april viel opeens de halve westerse wereld over hen heen, vanwege de militante pro-Palestina-boodschap van Kneecap. Nadat er uit de krochten van het internet oude filmpjes waren opgerakeld, kreeg rapper Mo Chara twee rechtszaken aan zijn broek wegens het steunen van terroristische organisaties. Die werden allebei verworpen, al werden er toch verschillende Kneecap-shows afgelast. Maar in Nederland valt Kneecap goed: op Best Kept Secret gaven ze de festivalshow van het jaar, waarna Paradiso (twee keer) en de AFAS Live moeiteloos uitverkochten. Aan het einde van hun bewogen jaar bedachten we: wie heeft het nog wel eens met ze over muziek? Tijd om naar hun Sleutelplaten te vragen.
De plaat die vroeger thuis altijd gedraaid werd:
WOLFE TONES
25TH ANNIVERSARY
1989
Mo Chara: ‘Ierse folk, rebel music. Dat is heel gebruikelijk waar wij vandaan komen. Folkmuziek over de Ierse situatie, vol kritiek op Engeland, daar groeide je mee op. Het was dat of The Best Of UB40.’
DJ Próvaí: ‘Bij ons thuis was de 25th Anniversary-plaat van de Wolfe Tones favoriet. Het was zo’n semi-illegale cd in de kleuren van Ierse vlag, wat niet de officiële hoes was. Daar staan nieuw opgenomen versies van hun bekendste nummers op. Zij zijn echte rebel music-legendes, elke Ier heeft er wel wat van in huis. Ik herinner me dat ik op zondagochtend uit mijn bed kwam en dat dan beneden bijna altijd de Wolfe Tones op stonden.’
Móglaí Bap: ‘In mijn ouderlijk huis ook veel Ierse folk. Ik was daar zelf niet zo mee bezig, maar je hoorde het altijd.’
De eerste plaat die echt van ons was:
EMINEM
THE SLIM SHADY LP
1999
Móglaí Bap: ‘Eminem was de grootste held van mij en al m’n vrienden. We draaiden The Slim Shady LP dag in, dag uit en kenden alle teksten uit ons hoofd. Eminem was spannend omdat je als kind eigenlijk niet naar zijn teksten mocht luisteren, dus dat deden we stiekem. Hij was onze geheime held en ook nog eens heel grappig. Achteraf gezien viel toen al het kwartje voor wat we met Kneecap doen: bij mij thuis werd Iers gesproken en er bestond niks als Eminem in onze taal. Niks wat ook maar in de buurt kwam, dat is bijna alleen maar folk. Toen ik zelf Ierstalige muziek begon te maken, was rebel music zeker een invloed, maar vooral Eminem en andere hiphop. Ik heb gehoord dat wij onder jonge Ierse kids ook iets spannends zijn, zoals Eminem dat voor mij was. Ouders en leraren keuren het af, waardoor het juist heel belangrijk voor ze wordt. Wij zijn hun rebel music, wat me erg trots maakt.’
DJ Próvaí: ‘Staat er eigenlijk een Parental Advisory-sticker op onze plaat?’
Mo Chara: ‘Laten we die er sowieso opzetten.’
DJ Próvaí: ‘Vroeger mocht je die platen in de HMV of Virgin Megastore niet kopen als je onder de 16 was. Dus bestond er ook een zwarte cd-markt naast de officiële markt. Daar kreeg je drie cd’s voor vijf pond. Zo heb ik The Slim Shady LP gekocht.’
Móglaí Bap: ‘Die plaat was een gamechanger voor heel veel mensen. Voor ons zeker.’
De soundtrack van onze tienerjaren:
THE STONE ROSES
THE STONE ROSES
1989
Mo Chara: ‘Naast hiphop luisterde ik ook veel naar indie. De eerste Stone Roses-plaat was alles voor mij, daar hing ik een paar jaar mijn hele identiteit aan op. Ik droeg een bucket hat, baggy trousers en Adidas. De citroen van de hoes staat op mijn arm getatoeëerd. Dat album heeft een unieke sound en is iconisch, ook niet-fans herkennen het gelijk als die muziek gedraaid wordt. Opvolger Second Coming [1994] vind ik ook best goed, al is die gekraakt door critici. Ik vond het heel opwindend toen ze weer bij elkaar kwamen. In 2016 ben ik met twee vrienden naar Manchester gevlogen en heb ik ze in het Etihad stadion gezien. Dat was zo goed. Ze hadden Blossoms, Chronixx en Public Enemy als support acts. Een paar dagen later ging ik ook nog naar hun show in Belfast. De sfeer was vergelijkbaar met Oasis, al is dat nu nog veel groter. Ik hou van Oasis, maar The Stone Roses zijn veel belangrijker voor mij. Zonder The Roses had Oasis nooit bestaan, dat heeft Noel Gallagher zelf gezegd.’
DJ Próvaí: ‘Hier scoor ik vast minder punten mee, maar voor mij was het Take Off Your Pants And Jacket van Blink-182.’
‘I don’t recognise that song’, zegt zijn telefoon opeens, die blijkbaar op de automatische assistent staat en het gesprek afluistert. Hilariteit alom.
Mo Chara: ‘Hij zegt dat het een shitalbum is!’
DJ Próvaí: ‘Hij denkt blijkbaar dat ik een liedje zoek. Maar Blink-182 draaide ik grijs, naast Greatest Hits van Foo Fighters. Dat zijn echte jeugdclassics. Ik kan niet zeggen dat die muziek me verder heel erg gevormd heeft. Maar ik ben de enige in deze band die stevige rockmuziek wel kan waarderen.’
De plaat die me aanspoorde om zelf muziek te gaan maken:
DAMIEN RICE
O
2003
DJ Próvaí: ‘Door Damien Rice wilde ik gitaar leren spelen. Ik was compleet de weg kwijt toen ik zijn liedje Cannonball voor het eerst op de radio hoorde. Toen kocht ik gelijk de cd O en aan de hand daarvan leerde ik spelen. Daarna ging ik er Ierstalige liedjes mee maken, ik heb heel lang akoestische singer-songwritermuziek gespeeld.’
Mo Chara: ‘Misschien hoort deze bij de vorige vraag, maar een andere belangrijke plaat uit mijn vormende periode was Noel Gallagher’s High Flying Birds uit 2011. Op de dag dat die uitkwam, gingen ik en mijn vrienden niet naar school, maar rechtstreeks naar de HMV om ’m te kopen. En daarna de hele dag draaien. Dat maakte veel indruk.’
Móglaí Bap: ‘En nu zijn jullie beste vrienden.’
Mo Chara: ‘Nu is hij geobsedeerd door mij! Nee hoor, maar hij was wel bij twee shows van ons en gaf ons tickets voor Oasis. Hij zag ons op Glastonbury en kwam daarna gedag zeggen. Later was hij er in Londen weer bij met zijn dochter. Toch bijzonder voor iemand die bekend staat om zijn afkeer van hiphop. Zijn afkeuring van Jay-Z als Glastonbury-headliner in 2008 is destijds breed uitgemeten in de pers: hiphop on Glastonbury, I’m not having it. Over ons zei hij dit jaar dat het hem verbaasde hoe leuk hij het vond. ’s Nachts kwamen we hem nog samen met Paul Weller tegen op een afterparty, ook zo’n legend.’
De plaat die Kneecap de weg wees:
THE RUBBERBANDITS
SERIOUS ABOUT MEN
2011
Móglaí Bap: ‘The Rubberbandits zijn waarschijnlijk de belangrijkste invloed van Kneecap. Ze werden eerst verguisd in Ierland omdat ze met een Amerikaans accent rapten en veel Amerikaanse termen gebruikten. Dat hebben ze zich waarschijnlijk aangetrokken, want op Serious About Men ging het opeens vooral over Ierse jeugdcultuur. Dat was de eerste keer dat ik zoiets hoorde, rap die overduidelijk Iers was. Grappig en herkenbaar, maar ook serieus, en ze spaarden zichzelf niet. Heel anders dan Amerikaanse rappers, die zichzelf continu op de borst kloppen. In Ierland ben je pas echt vrienden als je de spot kan drijven met elkaar, dat is een betrouwbare graadmeter. Serious About Men was de eerste plaat die een waarheidsgetrouw beeld schetste van Ierse jeugdcultuur, aangedikt met veel humor. Hun shows waren ook hilarisch, ze droegen maskers gemaakt van boodschappentassen. Als je jezelf in Ierland te serieus neemt, word je al snel uitgelachen. U2 is wat dat betreft nog best ver gekomen.’
Mo Chara: ‘Voor mij was Black Sunday van Cypress Hill ook wel zo’n plaat. Omdat het de eerste hiphopplaat was die ik als album sterk vond en van begin tot einde luisterde. Hiphop draait toch meer om losse tracks, terwijl je een Pink Floyd-album bijna verplicht helemaal moet horen voor de full experience. Dat gevoel had ik bij Black Sunday ook. Maar wat Kneecap betreft staan The Rubberbandits op eenzame hoogte. Dat is onze grootste invloed. Ze gaven ons het vertrouwen om over Ierse jeugdcultuur in het Gaelisch te rappen, daar verdienen ze alle credits voor.’
Het beste album in de Ierse taal:
CLANN MHIC RUAIRÍ
SIÚCRA AR UISCE BEATHA
2025
Alle drie: ‘Fine Art!’
DJ Próvaí: ‘Ik luister graag naar de nieuwe plaat van Clann Mhic Ruairí, een grotendeels traditionele folkgroep waarvan de leden allemaal familie van elkaar zijn.’
Mo Chara: ‘Gaelische muziek is bijna allemaal traditioneel, buiten dat valt er weinig te kiezen. Dan kom je uit bij Clannad en Enya, die er internationaal heel succesvol mee zijn. Daar kan ik ook wel naar luisteren. Gaelische muziek is mooi, maar veel klinkt grotendeels hetzelfde. De insteek is vaak onschuldig en puur, terwijl wij vinden dat het muzikaal en tekstueel best wat scherper mag.’
Móglaí Bap: ‘In een gekolonialiseerd land waarvan de taal officieel is afgenomen, vervangt muziek vaak de taal. Daarom is traditionele muziek nog steeds zo groot in Ierland. Je hoort het in bijna elke pub, en als er live-muziek speelt is het bijna altijd folk. Als de taal je is ontnomen, is eigen muziek het laatste wapen of stukje eigen cultuur dat je nog hebt. Daar wordt dan aan vastgehouden. De Ierse taal ontwikkelde zich lang niet meer en de muziek werd bewust puur gehouden. Als belangrijkste uiting van de Ierse identiteit.’
Mo Chara: ‘Muziek is zo enorm krachtig in Ierland. Toen Engeland het koloniseerde, verboden ze bijvoorbeeld de harp. Omdat het een symbool van de Ierse cultuur is, daarom is het Guinness-logo ook een harp. Het eerste wat een kolonist doet is de taal en cultuur vernietigen.’
DJ Próvaí: ‘De taal werd letterlijk gezuiverd in de zestiende eeuw, dat speelde zelfs in de kerk. Alle kerkliederen en teksten werden aangepast. En in de poëzie: alles wat een beetje schuin of sexy was, werd verboden. Dat soort verhalen en gedichten waren er volop toen. Maar veel overleefde alsnog via zeelui, vissers en boeren. Je kunt cultuur nooit helemaal uitwissen. En nu komt de taal dus weer helemaal terug.’
De beste protestplaat:
DIVERSE ARTIESTEN
H-BLOCK
1978
DJ Próvaí: ‘Dit is een legendarisch album, samengesteld en geproduceerd door Christy Moore, een Ierse folkzanger [ex-Planxty, broer van Luka Boom]. Als er iets maatschappelijks speelde, was hij altijd een van de eersten die er een song over schreef. H Block was de gevangenis voor Ierse Republikeinen tijdens The Troubles in Belfast. Op de hoes zie je een gevangene die daar verhongert omdat hij in hongerstaking is gegaan. Ze werden daar voor kleine protestacties onmenselijk behandeld. Moore initieerde dit album en tijdens het releasefeest viel de Special Branch [Britse anti-terrorismepolitie] binnen. Hij werd gearresteerd en alle honderdduizend gedrukte lp’s werden in beslag genomen.’
Móglaí Bap: ‘Politiek getinte muziek of protestmuziek is in Ierland trouwens gewoon muziek, het is volstrekt normaal. Door de eeuwenlange onderdrukking door de Britten zit dat er volledig ingebakken. Dat zit in ons DNA. Vooral folkmuziek is bijna altijd anti-establishment en antiautoritair. Come Out Ye Black & Tans van de Wolfe Tones is een van de beroemdste rebel songs. Tegelijk is het in Ierland een hele gewone evergreen, die iedereen kent. Het geldt ook voor poëzie: Aisling is een beroemd anti-Brits genre uit de zeventiende en achttiende eeuw. Veel kunst is in Ierland een vorm van verzet, daar zijn inmiddels talloze generaties mee opgegroeid.’
DJ Próvaí: ‘Elke mislukte Ierse revolutie leverde in ieder geval weer veel songs en gedichten over martelaren op…’
Móglaí Bap: ‘De song Colony van Damien Dempsey van zijn album Shots [2005] vind ik ook heel krachtig. Dat gaat over het Britse kolonialisme over de hele wereld, en hoe daaronder geleden is. Het gaat van de Ieren naar de Aboriginals, de Native Americans en de Afrikanen. Ze zijn bijna overal geweest en gingen steeds hetzelfde te werk. Sinéad O’Connor heeft natuurlijk legendarische songs gemaakt, zij rebelleerde altijd wel tegen iets.’
Mo Chara: ‘Mensen die de Ierse geschiedenis kennen, zouden niet raar moeten opkijken van onze reactie op wat Israël in Gaza uitvreet. Als Ieren internationaal kolonialisme of onderdrukking zien, zijn ze de eersten die dat luid en duidelijk veroordelen. Ook onze politici. Omdat wij het belang van internationale solidariteit begrijpen. En het kan werken; zie hoe het apartheidsregime in Zuid Afrika uiteindelijk geen stand wist te houden.’
De plaat waarvan niemand verwacht dat we ’m goed vinden:
KINGS OF LEON
ONLY BY THE NIGHT
2008
Mo Chara: ‘Misschien wel bijna alles wat we hiervoor hebben besproken? Mensen verwachten waarschijnlijk dat we vooral naar rapmuziek luisteren.’
DJ Próvaí: ‘Als enige rocker hier noem ik dan Kings Of Leon. Daar luister ik nog steeds graag naar. Vóór Kneecap was ik bijna alleen met gitaarmuziek bezig en schreef ik dus liedjes. Door deze twee ben ik overgestapt naar hiphop en elektronische muziek.’
Mo Chara: ‘Dat heeft hem gered.’
DJ Próvaí: ‘Móglaí Bap gaf me een laptop waar GarageBand op stond en ik ging ze helpen met een track opnemen. De Ierse taal was op dat moment onze enige overeenkomst. Ik vogelde het uit terwijl we eraan werkten. Dat was het begin van Kneecap, op zolder met GarageBand.’
Mo Chara: ‘Electric Ladyland van Jimi Hendrix wil ik er ook nog wel in gooien, die vind ik fantastisch.’
Móglaí Bap: ‘Die plaat van The Cranberries met Ode To My Family erop [No Need To Argue]. Daar staat hele emotionele muziek op, en toch ook protestmuziek, met Zombie. Ik vind de ongebruikelijke zang van Dolores O’Riordan heel mooi. Ze is helaas niet meer onder ons.’
Foto Joshua Mulholland