In haar boek ‘Mij krijgen ze niet klein’ beschrijft oud-minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber van de PVV een discussie in de ministerraad over asielmaatregelen. Volgens Faber wilde minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark een reeks aan maatregelen uit haar voorstel ‘slopen’.

Ambtsmisdrijf?

“Het zou goed zijn als de Tweede Kamer een onderzoek instelt of hier sprake is van een ambtsmisdrijf”, begint Denk-leider Stephan van Baarle. “Ik denk het wel, want je mag niet informatie vanuit de ministerraad zomaar naar buiten brengen.”

“Als minister-president Schoof zelf niet bereid is aangifte te doen – tot nu toe heeft hij dat niet gedaan – lijkt het me goed dat de Tweede Kamer het heft in eigen handen neemt”, gaat hij verder.

Speciale procedure

Voordat zo’n onderzoek ingesteld zou kunnen worden, moet er namelijk wel eerst het een en ander gebeuren, weet hoogleraar staatsrecht Wim Voermans van de Universiteit Leiden. “Er geldt een speciale procedure uit een wet van 1855. En die houdt in dat vijf Kamerleden een aanklacht moeten indienen bij de Tweede Kamer.”

Een meerderheid van de Tweede Kamer moet zich daar vervolgens achter scharen en bepalen of er voldoende bewijs is. Als dat het geval is, wordt de aanklacht doorgestuurd naar de Hoge Raad. “En die gaat dan als eerste en enige instantie kijken of die persoon dit delict heeft gepleegd.” Een andere optie is dat premier Dick Schoof aangifte doet, zoals van Baarle noemde. Dan wordt er meteen een onderzoek gestart, zonder dat er in de Kamer gestemd hoeft te worden.

Aangifte door Schoof

Partijen Volt en DENK willen dus met vijf Kamerleden een klacht indienen. Ook NSC doet mogelijk mee aan dit initiatief, maar NSC-leider Eddy van Hijum vindt eigenlijk dat premier Dick Schoof aangifte moet doen.

“Faber lapt de wet aan haar laars. Het gesprek in de ministerraad moet veilig gevoerd kunnen worden. Faber ondermijnt het vertrouwen en de samenwerking, ook in ieder volgend kabinet”, laat Van Hijum weten. Een woordvoerder van premier Schoof laat weten dat zij de kwestie nog onderzoeken.

‘Begrijpelijk dat het niet kan’

“Het is natuurlijk begrijpelijk dat er vanuit de ministerraad nooit iets gezegd kan worden”, zegt Volt-leider Laurens Dassen.

“Dat krijgen we als Kamerleden ook vaak te horen als wij iets willen weten. En terecht. En dan is het natuurlijk heel raar als er daarna in een boek wel geciteerd kan worden. Juist omdat we dat zo moeten houden, moet dat onderzocht worden zodat dat niet in de toekomst kan gebeuren.”

Vertrouwelijke zaken

Het lijkt misschien iets kleins, maar volgens Voermans is het niet zonder reden strafbaar om te lekken. “Er gaan allerlei geheime stukken rond in de ministerraad, bijvoorbeeld over de aanschaf van F35. Zaken die echt strikt vertrouwelijk zijn. Die geheimhoudingsplicht van de ministerraad, daar mag je niet uit lekken en als je dat doet is dat strafbaar”, legt hij uit.

En de straf is niet mals: een gevangenisstraf van maximaal een jaar of een geldboete van 25.750 euro. Dat zou bovendien de eerste keer zijn. “In de 170 jaar dat de wet bestaat is er nog nooit iemand veroordeeld”, zegt Voermans.

‘Beschermen van principes’

Denk-leider Van Baarle benadrukt dat het een principekwestie is. “Dit gaat om het beschermen van de principes die de Nederlandse rechtsstaat, de rechtsstaat maken. Dat je niet alleen maar om boeken te kunnen verkopen dingen uit de ministerraad naar buiten brengt.”

“Dit gaat om principes die onze democratie kunnen laten functioneren. Dus daarom moeten we ook als Kamer hier een lijn trekken”, zegt hij tot slot.