Hoeveel energie en water kost kunstmatige intelligentie? Techbedrijven houden die informatie liever voor zich. Alex de Vries-Gao, een onderzoeker van de VU Amsterdam, deed een poging om het te becijferen en het resultaat is confronterend.
Sinds ChatGPT drie jaar geleden op het toneel verscheen, is de vraag naar AI-toepassingen explosief gegroeid en daarmee ook het stroomverbruik van de datacenters die deze systemen draaiende houden. In 2024 was AI nog goed was zo’n 15 procent van het totale elektriciteitsverbruik van datacenters. Tegen het einde van 2025 zou dat kunnen oplopen tot bijna de helft, zo zegt de Vries-Gao in zijn studie.
Om de schaal te begrijpen: het vermogen dat AI-systemen eind 2025 nodig hebben, zou uitkomen op 23 gigawatt. Dat is vergelijkbaar met de piekvraag in Nederland. Die ligt momenteel rond de 18 GW en wordt volgens netbeheerder TenneT verwacht te groeien naar 21,4 tot 26,1 GW in 2030. Maar wat betekent dat voor het klimaat? En hoeveel water gaat er in om al die servers te koelen?
De Vries-Gao probeerde die vragen te beantwoorden. Het bleek volgens de onderzoeker lastiger dan gedacht. Techbedrijven maken in hun duurzaamheidsrapporten namelijk geen onderscheid tussen AI- en niet-AI. Sterker nog: sommige grote spelers, zoals ByteDance (het moederbedrijf van TikTok) en CoreWeave, publiceren helemaal geen milieurapportages.
De grote stilte
De Vries-Gao bekeek de duurzaamheidsrapporten van de grote techbedrijven die ze wél publiceren, waaronder Amazon, Apple, Google, Meta en Microsoft. Geen enkel bedrijf rapporteert specifieke milieucijfers voor zijn AI-activiteiten apart. Wel erkennen ze dat AI een belangrijke motor is achter hun groeiende energieverbruik.
Bij gebrek aan specifieke AI-data moest de onderzoeker terugvallen op de algemene prestaties van datacenters. Door de geschatte stroomvraag van AI-systemen te combineren met de gemiddelde CO2-intensiteit van elektriciteitsopwekking voor datacenters, kwam hij tot een schatting van 32,6 tot 79,7 miljoen ton CO2-uitstoot in 2025. Ter vergelijking: Nederland stoot zo’n 151 miljoen ton CO2-equivalenten uit.
Watergebruik is helemaal niet duidelijk
Voor water is het beeld nog schimmiger. Datacenters gebruiken water op twee manieren: rechtstreeks, voor de koeling van servers, en onrechtstreeks, via de elektriciteitsopwekking. Volgens cijfers van het IEA die de Vries-Gao citeert, gebruikten datacenters in 2023 zo’n 560 miljard liter. Maar de onderzoeker becijfert dat het IEA het indirecte watergebruik waarschijnlijk fors onderschat.
Meta is het enige onderzochte bedrijf dat indirect watergebruik rapporteert. De cijfers liggen bijna vier keer hoger dan wat het IEA aanneemt. Google publiceerde wel een rapport over de milieu-impact van zijn AI-model Gemini, maar koos ervoor om indirect watergebruik niet te melden.
Zoveel als alle flessenwater ter wereld
Op basis van de beschikbare data schat de Vries-Gao dat AI-systemen in 2025 tussen de 312,5 en 764,6 miljard liter water zouden kunnen gebruiken. De wereldwijde jaarlijkse consumptie van flessenwater bedraagt zo’n 446 miljard liter. AI zou dus in de buurt kunnen komen van of zelfs voorbijstreven wat de hele mensheid jaarlijks aan flessenwater drinkt.
De onzekerheid rond deze cijfers blijft wel groot. De koolstof- en waterintensiteit van stroomnetten varieert sterk per locatie. Zo kan de waterintensiteit van elektriciteitsopwekking voor Amerikaanse datacenters variëren van 0,68 tot 11,98 liter per kilowattuur, afhankelijk van de locatie.
Transparantie dringend nodig
Maar hoewel de cijfers niet helemaal helder zijn, is de Vries-Gao dat wel. Hij pleit voor nieuwe regelgeving die techbedrijven verplicht om meer gegevens openbaar te maken. Zonder transparantie is het onmogelijk om de werkelijke milieu-impact van AI vast te stellen, zo zegt hij, laat staan om effectieve maatregelen te nemen.
We schreven vaker over dit onderwerp, lees bijvoorbeeld ook Veroorzaakt AI écht zoveel CO2-uitstoot? Het antwoord ligt genuanceerd en De opkomst van AI is lang niet altijd een zegen voor werknemers. Of lees dit artikel: Wetenschappers fabriceren een milieuvriendelijk alternatief voor huishoudfolie.
Uitgelezen? Luister ook eens naar de Scientias Podcast: !