Heb jij de ontroerende oudejaarscommercial van Staatsloterij al voorbij zien komen dit jaar? Over de grumpy buurman die al mopperend de pakketjes van zijn buren aanneemt, maar uiteindelijk toch meer gezien en gewaardeerd wordt dan hij denkt? Je zou het misschien niet verwachten maar aan de productie hiervan heeft een team van 25 mensen dagenlang fulltime gewerkt. De commercial is namelijk gemaakt met stop-motion. Dennis Baars van reclamebureau TBWA\NEBOKO was als executive creative director betrokken bij de totstandkoming: “Alles wat je in de commercial ziet is met de hand gemaakt. Die liefde en aandacht zie en voel je als kijker terug.”

Elk jaar weer verrassen

Het was niet de eerste keer dat Baars zich mocht buigen over de commercial voor de Oudejaarstrekking van Staatsloterij: “De afgelopen zeven jaar hadden we deze eer ook al en de boodschap is eigenlijk elk jaar hetzelfde: geluk zit niet in het winnen van geld, maar in liefde en aandacht voor elkaar. Een prachtige boodschap voor een loterij natuurlijk. Elk jaar willen we opnieuw verrassen met onze commercial, en dit jaar besloten we om het verhaal te vertellen met stop-motion. Deze techniek vraagt heel veel tijd, precisie en vakmanschap en heeft daardoor bij uitstek de kracht om te ontroeren.”

Vijf seconden film in één dag

Stop-motion is een filmtechniek waarbij geen gebruik wordt gemaakt van acteurs die een scène spelen die op video wordt vastgelegd, maar van stilstaande beelden die heel snel achterelkaar afgespeeld worden. Eén seconde in film of video bestaat uit 24 frames, en bij stop-motion moet van elk frame een foto gemaakt worden. In het geval van de oudejaarscommercial, die één minuut duurt, zijn dat dus 60 x 24 = 1440 foto’s. Baars: “Dus als je de grumpy buurman de deur open ziet doen, zag je in elk frame zijn arm iets verder naar de deur toe bewegen en vervolgens in elk frame de deur een klein beetje verder opengaan. Een enorm tijdrovend precisiewerkje: op één hele dag shooten, konden we zo’n vijf seconden maken.”

Met de hand

Wat het nog tijdrovender maakte is dat alles wat je in de commercial ziet met de hand gemaakt is. Van de buurman tot het huisje waarin hij woont, en van alles wat je op straat ziet tot de envelop met het Oudejaarslot erin. Baars: “De personages, zoals de norse buurman en zijn kat, worden eerst helemaal tot in detail uitgetekend. Dus samen met de klant bedenken we dan: wat voor haar heeft de man? Heeft hij een snor? Is hij groot of klein? En wat voor kleding draagt hij? Als dat allemaal besloten is, worden de personages eerst van gips gemaakt. Als het gipsmodel ook goedgekeurd is, wordt het mannetje afgegoten in siliconen.”

Opzetstukjes

En dat is nog niet alles, want voor alle verschillende gezichtsuitdrukkingen van de personages moeten dan ook nog eens aparte opzetstukjes van siliconen gemaakt worden. Baars: “In het begin van de commercial heeft de man een nogal norse uitdrukking, maar verderop in het verhaal verandert dit naar verbazing en uiteindelijk zelfs ontroering. Al deze emoties moesten in een eigen opzetstukje verwerkt worden.”

Nederlandse tuintjes

Dan zijn er ook nog de verschillende decors die je in de commercial voorbij ziet komen: het huisje van de man en zijn kat, de straat waarin dat huisje staat, de huizen van de buren. Ook al deze decors en ‘rekwisieten’ zijn door het Londense productiebedrijf met de hand gemaakt. Baars: “De straat en tuintjes moesten er natuurlijk wel Nederlands uitzien, dus we hebben veel foto’s van Nederlandse voortuintjes, gevels en fietsen met de studio gedeeld, zodat zij die zo exact mogelijk na konden maken van hout, karton en papier.”

Zwartwit storyboard

Toch zat de grootste uitdaging volgens Baars in de voorbereiding van de productie. “Als je een commercial ‘gewoon’ op camera opneemt, kun je lekker veel materiaal draaien zodat je bij de montage nog kunt besluiten of je bijvoorbeeld voor de grote of juist kleinere emotie gaat. Bij stop-motion kan dat niet. Wij moesten elke seconde al bepalen en vastleggen vóórdat er geschoten ging worden. Daar ging heel veel tijd inzitten. Dat begint dan met een storyboard in zwartwit, daarop tekenen we alle scenes eerst uit. En in die fase gaan we dan eigenlijk al een beetje edit’en: Vertellen we het verhaal nu duidelijk? Is de man te lang of juist te kort bij zijn buurvrouw? En komen alle emoties nu goed over? Dat soort belangrijke beslissingen moesten we nu dus veel eerder nemen dan bij ‘gewone’ filmopnames.”

Elke scène een eigen set

Op het moment dat zowel de verhaallijn als alle personages en decors helemaal klaar en goedgekeurd zijn, gaat het echte shooten beginnen. Baars: “Elke scène heeft dan een eigen set, een eigen ruimte eigenlijk. De belangrijkste set was de straat met alle huisjes daarin, maar de woonkamer van de man had ook een eigen set (zie bovenstaande foto, red.) en zijn gang met alle pakketjes erin ook. In die sets worden dan de 24 beelden per seconde geschoten. De fotocamera waarmee dat gedaan wordt is verbonden aan een computer die de beelden achterelkaar zet. Op die computer konden we dus tussentijds kijken of de beelden goed en vloeiend in elkaar over liepen of dat iets opnieuw geschoten moest worden. Ook dit was weer een enorm precisiewerkje, maar wel geweldig om te doen. En als de uiteindelijke commercial dan ook nog eens goed ontvangen wordt, is dat natuurlijk de ultieme kroon op ons (monniken)werk!”

Staatsloterij wil met de nieuwe Oudejaarscommercial laten zien dat het delen van een beetje geluk – zoals een Oudejaarslot – mensen dichter bij elkaar brengt. Ga naar één van de winkels , de grotere supermarkt óf de website om zelf een Oudejaarslot te kopen.