Oekraïne heeft naar schatting bijna 150 miljard euro nodig om de oorlog nog 2 jaar te kunnen voortzetten. De rente die wordt verdiend op bevroren Russische tegoeden wordt nu al gedeeltelijk aan Oekraïne overgemaakt.

Gezamenlijke lening

De EU-landen hebben ervoor gekozen om het geld gezamenlijk te lenen van de kapitaalmarkt en door te sluizen naar Oekraïne. Gisteren werd daarbij ook gesproken over zogeheten ‘eurobonds’. Maar wat is nu precies het verschil tussen de lening die het uiteindelijk is geworden en eurobonds?

Hoofdeconoom Marieke Blom van het ING legt het uit: “Europa leent samen geld en leent dat vervolgens door aan Oekraïne, met het uitgangspunt dat dit geld wordt terugbetaald. Mocht dat niet gebeuren, dan draaien de Europese landen gezamenlijk voor de kosten op.” In dit geval betalen de lidstaten dus allemaal evenveel rente.

Garantie

Als het misgaat, staan de EU-landen dus samen garant. Bij eurobonds lenen de landen ook geld, dat wordt dan gebruikt om geld te lenen voor de begrotingen van afzonderlijke lidstaten. Ook dan lenen landen gezamenlijk en betalen zij het bedrag later terug. “In beide gevallen gaat het om een gezamenlijke lening”, verduidelijkt Blom.

Eurobonds zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat EU-lidstaten met een grote staatsschuld tegen een lagere rente kunnen lenen. Landen met een kleinere staatsschuld, zoals Nederland, zouden in dat geval juist een hogere rente betalen dan wanneer zij individueel lenen. De rente wordt bij eurobonds bij wijze van spreken gecentraliseerd en verdeeld over de hele eurozone, wat vooral goed uitpakt voor landen met een hoge staatsschuld.

Geen voorstander van eurobonds

Nederland was daarom geen voorstander van het idee om in deze situatie te kiezen voor een eurobonds. Volgens Blom maakt Nederland zich zorgen dat dit ertoe kan leiden dat andere landen geen rekening meer houden met hoeveel ze te besteden hebben. “Als andere landen gezamenlijk garant staan, wordt de rente lager voor landen met een hoge staatsschuld. Nederland is bang dat daarmee de discipline verdwijnt.”

Volgens Blom is er met de huidige lening ook een beetje een risico. “Maar dit is één keer en het bedrag is in verhouding relatief klein.”

Kosten voor Nederland

Hoeveel gaat het Nederland daadwerkelijk kosten? Volgens Blom zijn er twee soorten kosten. “Het eerste type kosten is het geld dat we uitlenen, terwijl we niet zeker weten of het volledig wordt terugbetaald. Ten tweede gaat het om de rente, Europa zal hier waarschijnlijk een lage of zelfs geen rente over vragen.”

Nederland betaalt hieraan mee via de Europese rente. Die ligt iets hoger dan de rente waar Nederland zelf tegen kan lenen. “Daar hebben wij relatief minder voordeel van, terwijl andere Europese landen daar juist meer profijt van hebben”, legt Blom uit.

Bevroren Russische tegoeden

Hoe hoog de uiteindelijke kosten zijn, hangt ook af van hoeveel geld daadwerkelijk wordt terugbetaald. “Het hangt af van hoe de oorlog in Oekraïne uiteindelijk afloopt en in hoeverre Rusland eraan wordt gehouden om Oekraïne te compenseren voor de gemaakte kosten.”

Oekraïne had liever gezien dat het geld werd betaald uit de bevroren Russische tegoeden in België, maar daar waren niet alle EU-landen enthousiast over. Volgens Blom speelt ook politieke druk een rol. “De Verenigde Staten zijn in gesprek met Rusland en hebben daarbij al meegenomen dat de VS en Rusland mogelijk samen beslissen over het gebruik van die bevroren tegoeden. Dat maakt het voor Europa erg lastig om hier zelfstandig een stap in te zetten.”