NOS/Samira JadirEen jongerenprotest in Rabat

NOS Nieuws•gisteren, 23:29

  • Samira Jadir

    correspondent Marokko

  • Samira Jadir

    correspondent Marokko

Voor de derde dag op rij wordt er in verschillende Marokkaanse steden gedemonstreerd door jongeren. De nieuwe jongerenbeweging GenZ 212 eist betere gezondheidszorg, beter onderwijs en een einde aan corruptie. De Marokkaanse autoriteiten proberen met arrestaties en samenscholingsverboden de demonstraties onmogelijk te maken.

Vrijheid en waardigheid, die woorden galmen de afgelopen dagen door de straten van zeker elf steden. In de hoofdstad Rabat is het een kat-en-muisspel tussen de demonstranten en de oproerpolitie. Telkens als een groep demonstranten wordt ingesloten en er mensen worden gearresteerd, rent het merendeel van de jongeren weg om op een andere plek alsnog hun onvrede te uiten over de slechte sociale voorzieningen en het gebrek aan toekomstperspectief in het Noord-Afrikaanse land.

Afgevoerd door politie

“Vandaag zijn we hier gekomen om over onze rechten te praten die van ons en onze ouders zijn afgenomen. We zijn hier om op een vreedzame manier te demonstreren en we zullen dat blijven doen”, zegt de 18-jarige Hicham vluchtig in de microfoon. Het is lastig om met de jongeren te praten. De afgelopen dagen werden de demonstranten die met journalisten praten vrijwel meteen afgevoerd door de politie.

Volgens de autoriteiten zijn de demonstraties illegaal omdat er geen demonstratievergunning is aangevraagd. De 17-jarige Sarah zegt dat ze niet goed is van alle beelden van de afgelopen dagen. “Ik wil nu ook mijn stem laten horen. Ik ben niet bang voor de gevangenis.”

Sluimerende onvrede

Hoewel de jongeren ook zijn geïnspireerd door soortgelijke demonstraties van hun generatiegenoten in bijvoorbeeld Peru en Nepal, komt de onvrede van de Marokkaanse jeugd bepaald niet uit de lucht vallen. De afgelopen drie maanden zijn demonstraties voor betere leefomstandigheden schering en inslag.

Op 10 juli liepen de inwoners van de afgelegen dorpjes in de Aït Bouguemez-vallei een protestmars naar het kantoor van de plaatselijke autoriteiten in Azilal. Met deze meerdaagse “mars van de waardigheid” eisten de bewoners van dit gemarginaliseerde gebied betere wegen, scholen en gezondheidszorg.

Het protest trok de aandacht van de Marokkaanse media, en na toezeggingen van de provinciale gouverneur keerden de demonstranten weer huiswaarts. Dat kon niet voorkomen dat inwoners uit andere achtergestelde gebieden sindsdien vergelijkbare acties hebben gehouden.

‘Ziekenhuis des doods’

Eerder deze maand kwam daar een nieuw soort protesten bij. Op 14 september verzamelden honderden woedende demonstranten zich bij het Hassan II-ziekenhuis in de stad Agadir. De zorginstelling was door de lokale bevolking omgedoopt tot ‘het ziekenhuis des doods’ nadat er in korte tijd zes vrouwen waren overleden na het ondergaan van een keizersnede.

Deze keer greep de landelijke overheid in: de minister van Volksgezondheid kwam hoogstpersoonlijk langs met het nieuws dat het ziekenhuis flink op de schop wordt genomen. Maar ook hier bleek de poging om de gemoederen te kalmeren niet voldoende te zijn. In de afgelopen weken waren er ook protesten bij ziekenhuizen in andere steden, waaronder in Fez en Tetouan.

‘Wel geld voor stadions, niet voor zorg’

Wat de protesten van GenZ 212 anders maakt is het aantal demonstranten dat er op de been is en het feit dat ze in de grote steden worden gehouden. Volgens de Marokkaanse mensenrechtenorganisatie AMDH zijn in Rabat zowel op zaterdag als zondag ongeveer 100 tot 150 demonstranten gearresteerd. De meesten zijn inmiddels weer vrijgelaten. Dinsdag moeten zeven demonstranten die nog vastzitten voor de rechter verschijnen.

De onvrede in Marokko over de staat van de sociale voorzieningen wordt aangejaagd door het organiseren van de Afrika Cup eind dit jaar en het WK voetbal van 2030. Een groot deel van de bevolking vindt het onacceptabel dat er wel geld wordt uitgegeven aan de bouw van prestigieuze stadions, maar niet aan zorg en onderwijs voor alle Marokkanen.

NOS/Samira JadirEen demonstrant houdt een protestbord vast in Rabat

Die kritiek is in toenemende mate terug te horen bij demonstranten, maar is nog meer uitgesproken op sociale media. In augustus reageerden Marokkaanse internetgebruikers woedend op het nieuws dat bouwvakkers van een ziekenhuis in aanbouw in Rabat werden weggeplukt om de renovatie van het Moulay Abdellah-stadion in diezelfde stad op tijd af te kunnen krijgen. Begin deze maand werd het vernieuwde stadion officieel in gebruik genomen.

Tijdens de demonstraties van vandaag hebben de jongeren een nieuwe eis toegevoegd. Ze roepen de Marokkaanse premier Aziz Akhannouch op om per direct af te treden. Ook zijn ze vastberaden om door te gaan met demonstreren, ondanks het hardhandige optreden van de politie.