Het verhoogt de bloedcirculatie, vermindert stress en stimuleert de afgifte van gelukshormonen. Sportliefhebbers wisten het stiekem al: bewegen is goed voor de hersenen.

Sporten levert voordelen op voor het brein via een reeks processen die uiteindelijk resulteren in een eiwit, genaamd brain-derived neurotrophic-factor, kortweg BDNF. Dit hormoon wordt geproduceerd door onder meer de lever, hersenen, skeletspieren en vetweefsel. BDNF staat er ook om bekend de groei, overleving en het onderhoud van de zenuwcellen te bevorderen.

Lactaat

Eerdere studies hintten er al op dat deze fysiologische keten start met een hoog lactaatgehalte in het bloed. Een stof die wordt geproduceerd bij het omzetten van koolhydraten in energie in spieren, lever en bloed, bijvoorbeeld wanneer er zuurstofgebrek is tijdens een intensieve training. Maar nu blijkt dat deze effecten ook nagebootst kunnen worden door lactaat toe te dienen via een injectie of infuus in het bloed. Dat heeft een studie aangetoond, die is gepubliceerd in Frontiers in Cellular Neuroscience.
“Hier laten we voor het eerst zien dat een dergelijke toediening leidt tot lactaatniveaus in het bloed die typerend zijn voor bovengemiddelde tot hevige inspanning. Uiteindelijk verhoogt dit de niveaus van het voorlopermolecuul van BDNF, dat waarschijnlijk door de skeletspieren wordt afgegeven”, aldus hoofdauteur dr. Marcus Moberg, hoofddocent aan de Zweedse School voor Sport- en Gezondheidswetenschappen in Stockholm.

Vergelijkbaar

De twaalf gezonde vrijwilligers die meededen kregen allemaal een uur lang een infuus toegediend met natriumlactaat. Zeven tot dertig dagen later kregen ze een infuus met zoutoplossing. Een aantal mensen kreeg deze behandeling ook in omgekeerde volgorde.
Voor en direct na elk infuus werd een spierbiopsie gedaan bij het been. Na het uur infuus werd er na 15, 30, 45, 90 en 120 minuten wederom bloed afgenomen. Een controlegroep van zes vrijwilligers kreeg uitsluitend een zoutoplossing en doneerde daarbij vier keer bloed en een spierbiopsie.

Zoals verwacht steeg de lactaatconcentratie in het bloed tijdens het infuus met piekwaarden die vergelijkbaar zijn met een intensieve training. Belangrijk is dat de concentratie van het voorlopereiwit pro-BDNF 15 minuten na het stoppen van het lactaatinfuus toenam om vervolgens 2 uur aan te houden. Daarentegen veranderde de hoeveelheid pro-BDNF in de spieren niet.

Effecten

De onderzoekers concluderen dat een infuus met lactaat voldoende is om sommige, maar niet alle fysiologische effecten van intensieve training na te bootsen. Ze verwachten dat een dergelijke toename van het voorlopereiwit BDNF vergelijkbare effecten heeft op de gezondheid van hersenen, ongeacht of dit komt door een intensieve training of door een infuus.

Waarschuwing

Is dit goed nieuws voor degenen onder ons die een hekel hebben aan sporten? Misschien ooit, maar voorlopig stellen de wetenschappers dat je toch echt beter kunt gaan sporten. “We vermoeden dat vooral de zwaarte van de training belangrijk is als de gezondheid van de hersenen het gewenste doel is. Een paar keer per week intensief trainen, waardoor de hersenen worden blootgesteld aan hoge lactaatniveaus, is aan te bevelen voor een neurologisch gezonde veroudering”, aldus Moberg.

Toekomst

“In de toekomst kunnen deze bevindingen helpen bij het gericht, individueel voorschrijven van training in een zorgcontext, met name bij mensen met een verminderde hersengezondheid”, aldus Moberg. Omdat bekend is dat lactaat hormoonachtige effecten heeft, is er ook ruimte voor nieuwe geneeskundige ontwikkelingen. Dit vereist aanvullend onderzoek om het exacte mechanisme te achterhalen waarmee lactaat de BDNF-stofwisseling bij mensen beïnvloedt.