Dit wordt de laatste jaarwisseling waarbij we in Nederland massaal vuurwerk afsteken, daarna is het klaar. Tenminste, dat is de bedoeling van de nieuwe wetgeving die vanaf komend jaar geldt. De hoop is dat daarmee overlast, vernieling en agressie tegen hulpverleners rond oud en nieuw sterk afneemt.

Rondvliegende melkbusdeksels

Maar één lawaaiige oud-en-nieuwtraditie mag vooralsnog blijven bestaan: het carbidschieten. Op veel plekken in het oosten en noorden van Nederland zijn mensen dol op de rondvliegende melkbusdeksels en de bijhorende oorverdovende herrie.

Binnen deze traditie neemt het Overijsselse Kampen een bijzondere plek in. Hier gebeurt het melkbusschieten al zo’n 100 jaar, midden in een woonwijk in plaats van ergens buiten in een weiland.

‘Leek hier wel de Gazastrook’

Een gevaarlijke traditie? Veel Kampenaren vinden van niet, maar in het verleden was dat wel anders. “Vroeger schoten we op elke hoek van de straat, door heel Kampen heen en stond er van alles naast, ook kleine kinderen”, vertelt lid van de lokale gilde van carbidschieters Heino Hanekamp. “Het leek hier wel de Gazastrook. Er was veel schade.”

Burgemeester Sander de Rouwe kan erover meevertellen. “Vooral in de jaren 70 en 80 zag je dat het echt uit de hand liep. Winkels werden vernield, er waren gewonden. Elk jaar rond deze periode moest de ME naar Kampen komen. Dat was niet meer houdbaar. Het draagvlak voor het melkbusschieten nam af, de bevolking wilde dit ook niet meer hebben.”

Blauwdruk voor andere steden

“In het kader van de veiligheid hebben we toen gezegd: ‘Dat gaan we met z’n allen anders organiseren'”, vertelt Hanekamp. Nu gaat het veel beter, stelt ook De Rouwe vast: “De afgelopen jaren is er enorm veel veranderd. Nu maken we met de schutters zelf, met de schuttersgilde en met de inwoners afspraken over hoe het wél veilig kan.”

“En daarmee is het ook een blauwdruk geworden van hoe de jaarwisseling misschien in heel Nederland gaat worden, als straks het vuurwerkverbod ingaat.”

‘Meekijken in Kampen’

Geweld en vernielingen komen dus haast niet meer voor in Kampen. Voor andere steden een goede reden om mee te kijken hoe men daar tot een veilige én leuke jaarwisseling is gekomen.

“De regels die wij hanteren lijken erg op de regels die straks in heel Nederland gelden voor regulier vuurwerk”, vertelt de burgemeester. “Er moet een contactpersoon zijn, je doet een aanvraag bij de burgemeester als je iets wil doen en er wordt getoetst of het veilig kan.”

‘Ouwe-jongens-krentenbrood’

Carbidschiet-fan Heino Hanekamp van de schuttersgilde is er maar blij mee dat het nu goed gaat: “Het melkbusschieten is hier zo’n 100 jaar geleden begonnen, met mensen die uit Schokland hiernaartoe moesten verhuizen. Het is inmiddels zelfs national erfgoed geworden. En dat willen wij beschermen.”

Want voor hem is het carbidschieten ook vooral iets heel moois. “Het laden, de knal en de sfeer”, somt hij op, “maar ook de saamhorigheid met iedereen om je heen. Het is je oude vrienden van vroeger weer tegenkomen die je al een hele poos niet gesproken hebt. Deze dagen is het eigenlijk weer ‘ouwe-jongens-krentenbrood’.”

Op elkaar letten

“Het kan natuurlijk een keer misgaan, daar moet je ook eerlijk in zijn”, besluit Hanekamp. “Maar dat geldt eigenlijk voor alles wat we doen in het leven. En de afgelopen 5 jaar heb ik hier nul incidenten gehad.”

De beste handhaving komt van de mensen zelf, vindt burgermeester De Rouwe. “Dat je met elkaar even nadenkt: waar kan het wel, waar kan het niet? Kunnen we rekening met elkaar houden, bijvoorbeeld op het moment dat de buurman even de hond uit wil laten? Op het moment dat er een kerkdienst is, stop dan even. Dat is de allerbeste handhaving.”

Kan veilig

De afgelopen jaren verliep de jaarwisseling in de stad dus zonder incidenten. “En daarmee laat Kampen denk ik ook zien dat het op zo’n manier kan.”

“Nogmaals, we hebben er 100 jaar over gedaan, maar het kan veilig, het kan verantwoord en het kan in Kampen. Dus ik zou zeggen het kan ook in Nederland”, zegt de burgemeester tot slot.