TOI-561b to egzoplaneta odkryta pięć lat temu przez teleskop TESS należący do NASA. Planeta jest superziemią, choć z pewnością nie nadaje się do zamieszkania. Jest to pierwszy świat skalisty poza Układem Słonecznym, na którym udało się tak dobrze potwierdzić ślady atmosfery.
TOI-561b planetą skalistą z potwierdzoną atmosferą
Astronomowie skierowali na TOI-561b Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba i dokonali przełomowego odkrycia. Planeta ma wyraźne ślady atmosfery i jest to o tyle zaskakujące, że świat ten znajduje się bardzo blisko macierzystej gwiazdy. Okrążą ją w odległości około 40 razy bliższej niż Merkury Słońce.
Badana superziemia orbituje wokół jednej z najstarszych gwiazd Drogi Mlecznej i uczeni sądzili, że świat ten powinien już dawno stracić atmosferę z racji piekielnych warunków, które tam panują. Tak się jednak nie stało.
Na podstawie naszej wiedzy o innych układach, astronomowie mogliby przewidzieć, że planeta taka jest zbyt mała i gorąca, aby utrzymać własną atmosferę przez długi czas po powstaniu wyjaśnia jedna z autorek badania Nicole Wallack.
Nicole Wallack dodaje, że obserwacje „podważają powszechnie przyjęte poglądy na temat planet ultrakrótkookresowych”. Dane zebrane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba pokazują, że atmosfera planety wydaje się niemal nienaruszona.
Piekielna superziemia z oceanem magmy
TOI-561b jest superziemią około 1,5 razy większą od Ziemi oraz mającą trzy razy większą masę. Gęstość tego świata jest mniejsza w porównaniu do wielu planet skalistych. Na powierzchni znajduje się ocean magmy.
Dotychczasowe badania wykazały, że superziemia powstała w innych warunkach chemicznych niż Ziemia. Gwiazda znajdująca się w centrum układu jest nie tylko stara, ale również bardzo uboga w żelazo.
TOI-561b to egzoplaneta silnie związana grawitacyjnie z gwiazdą. Jeden rok trwa tam tylko około 10,5 godziny. Superziemia skierowana jest ciągle jedną stroną do własnego słońca (jak Księżyc do Ziemi) i po jasnej stronie temperatura osiąga średnio około 1700 stopni Celsjusza, ale jest to dużo mniej względem przewidywań, co planeta zawdzięcza właśnie atmosferze, która ją schładza.
Badania z wykorzystaniem Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba prowadzono przez 37 godzin. Odbyło się to w ramach programu General Observers Program 3860. Wyniki badań opublikowano na łamach The Astrophysical Journal Letters.
Wioska czarownic w Andaluzji. Tradycja sięga mrocznych czasów© 2025 Associated Press
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd? Napisz do nas
Zapisz się na geekweekowy newsletter i łap najświeższe newsy ze świata tech, lifehacki, porady i ciekawostki.