Tunel schronowy w Strzyżowie to potężna budowla żelbetowa o długości 438 m. Wybudowany przez organizację Todt obiekt wchodził w skład kompleksu kwatery Hitlera „Anlage Süd”. To właśnie w Strzyżowie, w sierpniu 1941 r. zatrzymał się pociąg sztabowy „Amerika” z Adolfem Hitlerem na pokładzie. Wódz III Rzeszy przybył na spotkanie z dyktatorem Włoch, Benito Mussolinim, do którego doszło w nieodległej Stępinie. Mimo upływu lat, obiekt wciąż skrywać ma wiele zagadek — krążą legendy m.in. o niedostępnych zalanych podziemiach, czy zamaskowanych korytarzach ewakuacyjnych.
- Jakie obiekty są badane w Strzyżowie?
- Kto prowadzi badania tunelu schronowego?
- Co osiągnięto dzięki użyciu drona podwodnego?
- Jakie plany badawcze mają naukowcy na przyszłość?
Zobacz film przedstawiający eksplorację zalanych kanałów w tunelu Hitlera:
— Tunel na pewno od lat budził dużą ciekawość i jest owiany aurą tajemniczości. Przede wszystkim dlatego, że nigdy nie został dogłębnie zbadany — mówi Agata Gadziała, Burmistrz Strzyżowa. — Przez lata powstawały liczne opowieści na jego temat, dotyczące jego przeznaczenia, ukrytych korytarzy czy niezwykłych funkcji technicznych.
Badania terenowe prowadzi zespół kanału „History Hiking” — Mateusz Kudła i Maciej Regewicz. W ramach pierwszego etapu prac wykorzystali oni specjalistycznego drona podwodnego, aby wpłynąć do zalanego kanału w tunelu instalacyjnym. Miejsce to od lat pozostawało niezbadane.
— Miejscem, które wymaga uwagi, jest studnia znajdująca się w tunelu instalacyjnym. Ona nigdy nie została zbadana, a może kryć jakieś tajemnice — wyjaśnia Magdalena Wilusz, Dyrektor Muzeum Samorządowego Ziemi Strzyżowskiej.
— To w zasadzie tunel pod tunelem. Od głównego tunelu odchodzi tzw. tunel instalacyjny, który biegnąc pod drogą i torami prowadzi do betonowych bunkrów. To właśnie w tunelu instalacyjnym, który doprowadzał do schronu prąd, wodę i ciepło, znajduje się zalany szyb — mówi Mateusz Kudła, twórca kanału „History Hiking”.
Partner History Hiking
Eksploracja tunelu schronowego w Strzyżowie przez ekipę History Hiking
Badaczom towarzyszy historia opowiedziana przez jednego z ostatnich żyjących świadków tamtych wydarzeń — 108-letniego kapitana Tadeusza Lutaka ps. „Pancerz”, żołnierza Armii Krajowej, najstarszego żyjącego mężczyznę w Polsce, który w czasie wojny pracował przy budowie obiektu i prowadził działalność wywiadowczą. Kapitan Lutak osobiście widział przyjazd pociągów dygnitarzy III Rzeszy.
— Przyjechał Hitler i Mussolini. Wszystkich ludzi tu wysiedlili, mnie też by wysiedlili — wspomina kpt. Tadeusz Lutak w rozmowie z Mateuszem Kudłą. — Ale ja poszedłem do stodoły, za słomą obserwowałem to wszystko. Widziałem to dokładnie. Tu sobie zrobili przed tunelem śniadanie chyba czy obiad… bo potem było pełno puszek z konserw.
Zobacz wywiad ze 108-letnim kpt. Tadeuszem Lutakiem:
Obecna eksploracja z użyciem drona i kamer inspekcyjnych stanowi wstęp do kluczowych badań zaplanowanych na przyszły rok. Na wiosnę planowane są specjalistyczne badania georadarowe obejmujące cały tunel. Będą one miały dwa kluczowe cele. Pierwszy jest zweryfikowanie legend o rzekomych zamurowanych pomieszczeniach lub nieznanych poziomach. Drugim — analiza górotworu, mająca na celu sprawdzenie stabilności i ocenę, czy obiekt jest bezpieczny dla turystów i czy zabytkowej budowli nic nie zagraża.
Pełna relacja z pierwszego etapu badań dostępna jest w najnowszym odcinku na kanale „History Hiking”.